Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R79pG9mZsp29K1

Moja Mała Ojczyzna – cyfrowa dokumentacja otoczenia. Tworzymy film.

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RATJydU7lPX4e1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

1) zna dziedzictwo kulturowe najbliższego otoczenia, wymienia zabytki i dzieła architektury (historycznej i współczesnej);

2) zapoznaje się z twórczością artystów w obrębie „małej ojczyzny”.

Nauczysz się

wyjaśniać pojęcie filmu dokumentalnego;

wymieniać tytuły pierwszych filmów dokumentalnych;

określać tematy jakie były poruszane przez pierwsze filmy dokumentalne;

definiować pojęcia: dokumentacja, kadr, plan filmowy.

Film dokumentalny

Film dokumentalnyFilm dokumentalnyFilm dokumentalny to jeden z trzech podstawowych rodzajów filmowych (obok filmu fabularnego i filmu animowanego). Podczas gdy film fabularny opowiada najczęściej o fikcyjnych zdarzeniach, film dokumentalny przedstawia autentyczne wydarzenia, opowiada o prawdziwych miejscach i ludziach. Głównym założeniem jest pokazywanie rzeczywistości, jej wybranych aspektów, w sposób wiarygodny i obiektywny. Interwencja reżysera w przedstawianie dokumentowanego wycinka rzeczywistości powinna być jak najmniejsza. Środki filmowe dają możliwość manipulowania rzeczywistością, dlatego niezbędna jest dbałość o zachowanie autentyczności przekazu, jego sensu i przestrzeganie zasad etyki.

Pierwszymi filmami dokumentalnymi były filmy braci Lumière z 1895 roku, rejestrujące i ukazujące codzienność ludzi żyjących w tamtym czasie.

R1ZTUnPXBPLtu1
Kadr z filmu „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”, reż. August Lumière, Luis Lumière, 1896, czipsydwa.wordpress.com, CC BY 3.0

Za pierwszy film dokumentalny uważany jest film pt. Nanuk z Północy z 1922 roku, którego reżyserem był Robert J. Flaherty. Był on prekursorem dokumentu jako formy etnograficznego zapisu rzeczywistości. Jego filmy opierały się o obserwację życia społeczności ludów pierwotnych.

RdmtqTnUXaEBv1
Kadr z filmu „Nanuk z Północy”, reż. Robert J. Flaherty, 1922, www.kinopodbaranami.pl, CC BY 3.0

DokumentacjaDokumentacjaDokumentacja rzeczywistości daje okazję do ciekawych obserwacji i zaprezentowania interesujących tematów. Ważne jest, aby temat był ciekawy dla twórcy, dotykał ważnych dla niego spraw, ale też uniwersalny, aby przekaz filmu dotarł do odbiorców. Jednym z takich tematów może być Mała OjczyznaMała OjczyznaMała Ojczyzna, czyli miejsce, z którym jest się związanym emocjonalnie ze względu na urodzenie, wychowanie lub mieszkanie w nim. Mała Ojczyzna to rodzinny dom i jego najbliższe otoczenie, ważni ludzie, dobrze znana przestrzeń, różne aspekty życia w danej miejscowości.

Jednym z ważniejszych aspektów tworzenia filmu jest kadrowanie. KadrKadrKadr to obraz widoczny w wizjerze kamery. Określony sposób umieszczenia osób i przedmiotów w kadrze to Plan filmowyPlan filmowyPlan filmowy.

Rodzaje planów filmowych

RR6WavyN4bbr81
Ilustracja interaktywna przedstawia plan totalny/daleki tzn. panoramę przestrzeni. W oddali, na plaży widoczne są dwie postaci. Zdjęcie zrobione w letni, słoneczny dzień. Widoczne są odciski stóp na piasku nad wodą. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Totalny/daleki, przedstawiający panoramę przestrzeni, stosowany do ogólnej prezentacji miejsca.
Plan totalny/daleki, online-skills, CC BY 3.0
RCS90oMGDGLmm1
Ilustracja interaktywna przedstawia kadry z dwóch filmów „Śmierć jak kromka chleba” oraz „Perła w koronie”. Na fotografii widoczny jest plan ogólny, stosowany dla ukazania związków postaci z ich otoczeniem. Na lewym kadrze znajduje się tłum ludzi (górników) ubranych w stroje robocze oraz kaski. Na prawej ilustracji znajdują się rodziny górników strajkujących przed kopalnią "Zygmunt". Kopalnia otoczona jest kordonem policji. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Ogólny, stosowany dla ukazania związków postaci z ich otoczeniem.
Plan ogólny, kadr z filmów „Śmierć jak kromka chleba”, reż. Kazimierz Kutz, 1994, oraz „Perła w koronie”, reż. Kazimierz Kutz, 1971, edus.ibrbs.pl, CC BY 3.0
RqOvrsdNs7jM51
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr z filmu „Plan Maggie”. Plan pełny, ukazujący całą sylwetkę ludzką, skupiający się na cechach, nastroju postaci, jej stosunku do otoczenia. Na fotografii widzimy dwoje roześmianych, rozmawiających ludzi - mężczyznę oraz kobietę. Obie postaci siedzą na ławce w otoczeniu kilku drzew. Kobieta ubrana jest w granatowy płaszcz w czerwoną kartkę. Na głowie ma brązową, wełnianą czapkę z pomponem. Mężczyzna ubrany w jesienną beżową kurtkę i szare spodnie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Pełny, ukazujący całą sylwetkę ludzką, skupiający się na cechach, nastroju postaci, jej stosunku do otoczenia.
Plan pełny, kadr z filmu „Plan Maggie”, reż. Rebecci Miller, 2015, film.com.pl, CC BY 3.0
R1KhDe0ERDMUm1
Ilustracja interaktywna przedstawia plan amerykański, tj. prezentujący postać od kolan w górę, skupiający uwagę na mimice, gestykulacji, wypowiedziach postaci. Na fotografii widzimy idącego eleganckiego mężczyznę z zarostem. Postać ubrana w ciemny garnitur, białą koszulę oraz czarny krawat. W jednej dłoni trzyma telefon komórkowy, na który patrzy, natomiast w drugiej ręce trzyma rączkę od walizki. Fotografia przedstawiona jest na tle przeszklonego budynku. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Amerykański, prezentujący postać od kolan w górę, ukazujący relacje panujące między osobami lub ich rozmowy, skupiający uwagę na mimice, gestykulacji, wypowiedziach postaci.
Plan amerykański, online-skills, CC BY 3.0
R2DHdDRzmADrf1
Ilustracja interaktywna przedstawia plan średni, ukazujący postać od pasa w górę, zwracający w jeszcze większym stopniu uwagę na mimikę, zachowanie, gestykulację osoby. Na fotografii widzimy mężczyznę z ręcznikiem na szyi, w tle widać trzy kobiety. Każda postać znajdująca się na ilustracji jest zadowolona i uśmiechnięta. Wszystkie osoby są w strojach sportowych - znajdują się na siłowni. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Średni, ukazujący postać od pasa w górę, zwracający w jeszcze większym stopniu uwagę na mimikę, zachowanie, gestykulację osoby.
Plan średni, online-skills, CC BY 3.0
RfSc1XMvgdMQI1
Ilustracja interaktywna przedstawia plan bliski/półzbliżenie prezentujące popiersie mężczyzny. Postać na fotografii jest pochodzenia azjatyckiego, mężczyzna ubrany jest w bordowe kimono ze złotymi elementami. Mężczyzna patrzy przed siebie z lekkim uśmiechem na twarzy. Zdjęcie wykonane na żółto-brązowym tle. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Bliski/półzbliżenie, obejmujące popiersie.
Półzbliżenie, online-skills, CC BY 3.0
R1QhIxd9x9Pc11
Ilustracja interaktywna przedstawia zbliżenie/wielki plan, w którym twarz lub obiekt zajmuje większą powierzchnię kadru, skupiający uwagę na wyglądzie, mimice i emocjach osoby, lub detalach przedmiotu. Na fotografii widoczny jest kadr z filmu „Sól ziemi”, na którym znajduje się zbliżenie na skupioną twarz mężczyzny z aparatem. Na głowie postaci znajduje się kapelusz. Zdjęcie jest czarno-białe. 1. Zbliżenie/wielki plan, w którym twarz lub obiekt zajmuje większą powierzchnię kadru, skupiający uwagę na wyglądzie, mimice i emocjach osoby, lub detalach przedmiotu.
Zbliżenie/wielki plan, kadr z filmu „Sól ziemi”, reż. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders, 2014, youtube.com, CC BY 3.0
RfE1xuIjg7v2l1
Ilustracja interaktywna przedstawia detal/wielkie zbliżenie ukazujący szczegół ciała lub przedmiotu w bardzo dużym przybliżeniu. Widzimy kadr z filmu „Człowiek z kamerą”, na którym widoczne jest zbliżenie na otwarte oko postaci. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Detal/wielkie zbliżenie, ukazujący szczegół ciała lub przedmiotu w bardzo dużym przybliżeniu.
Detal/wielkie zbliżenie, kadr z filmu „Człowiek z kamerą”, reż. Dziga Wiertow, 1929 , www.sputnikfestiwal.pl, CC BY 3.0
RUpCn144l6ece1
Ilustracja interaktywna przedstawia makrodetal, prezentujący wycinek rzeczywistości, którego nie można zobaczyć gołym okiem. Grafika przedstawia naczynie krwionośne z krwinkami czerwonymi unoszącymi się swobodnie w naczyniu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Makrodetal, prezentujący wycinek rzeczywistości, którego nie można zobaczyć gołym okiem.
Makrodetal, online-skills, CC BY 3.0

Zadania

RKjVFbtGjVTVe
Ćwiczenie 1
Dokończ zdanie wybierając jedną z poniższych odpowiedzi. Miejsce, z którym ktoś jest związany emocjonalnie, ponieważ się w nim urodził, wychował lub mieszka to… Możliwe odpowiedzi: 1. Miejscowość, 2. Rodzina, 3. Mała Ojczyzna
R1G99nxQJuaKB
Ćwiczenie 2
Które z tych zdań dotyczą filmu dokumentalnego? Zaznacz prawidłowe odpowiedzi. Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawia autentyczne wydarzenia, miejsca i ludzi., 2. Jest jednym z trzech podstawowych rodzajów filmowych., 3. Opowiada o fikcyjnych zdarzeniach.
RD4d0MrC909hz
Ćwiczenie 3
Jaki tytuł nosi film uważany za pierwszy film dokumentalny? Wskaż prawidłową odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Nanuk z północy, reż. Robert J. Flaherty, 2. Człowiek z kamerą, reż. Dziga Wiertow, 3. Sól ziemi, reż. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders
classicmobile
Ćwiczenie 4
RYdVzRJzl8fQe1
Dopasuj kadr z filmu dokumentalnego do reżysera. Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Robert J. Flaherty, 2. Dziga Wiertow, 3. bracia Lumière, 4. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders. Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Robert J. Flaherty, 2. Dziga Wiertow, 3. bracia Lumière, 4. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders. Ilustracja 3 Możliwe odpowiedzi: 1. Robert J. Flaherty, 2. Dziga Wiertow, 3. bracia Lumière, 4. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders. Ilustracja 4 Możliwe odpowiedzi: 1. Robert J. Flaherty, 2. Dziga Wiertow, 3. bracia Lumière, 4. Juliano Ribeiro Salgado, Wim Wenders. Na pierwszej fotografii widoczny jest kadr z filmu „Sól ziemi”, na którym znajduje się zbliżenie na skupioną twarz mężczyzny z aparatem. Druga fotografia ukazuje kadr z filmu „Człowiek z kamerą”, na którym widoczne jest zbliżenie na otwarte oko postaci. Kolejna ilustracja przedstawia kadr z filmu „Nanuk z Północy”. Na fotografii widoczny jest mężczyzna podczas zimowego polowania. W lewej ręce trzyma oszczep, który zamierza rzucić. Ostatnia ilustracja przedstawia ujęcie z filmu „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”. Na zdjęciu widoczne są tory i przód lokomotywy. Na stacji znajduje się tłum elegancko ubranych ludzi.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Plan filmowy to: Możliwe odpowiedzi: 1. pole widzenia kamery filmowej podczas ujęcia. 2. zdjęcie fotograficzne zarejestrowane na klatce filmowej, będące najmniejszą cząstką ruchomego obrazu filmowego. 3. w potocznym ujęciu rodzaj przekazu filmowego lub telewizyjnego polegający na pokazywaniu rzeczywistości niepreparowanej ze względu na potrzeby kamery.

classicmobile
Ćwiczenie 5
R18Hk2xkOi7nB1
Dopasuj rodzaj planu filmowego do ilustracji. Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. plan bliski, 2. plan amerykański, 3. plan pełny, 4. plan średni. Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. plan bliski, 2. plan amerykański, 3. plan pełny, 4. plan średni. Ilustracja 3 Możliwe odpowiedzi: 1. plan bliski, 2. plan amerykański, 3. plan pełny, 4. plan średni. Ilustracja 4 Możliwe odpowiedzi: 1. plan bliski, 2. plan amerykański, 3. plan pełny, 4. plan średni. W zadaniu wykorzystano cztery zdjęcia. Pierwsze z nich przedstawia popiersie mężczyzny. Postać na fotografii jest pochodzenia azjatyckiego, mężczyzna ubrany jest w bordowe kimono ze złotymi elementami. Kolejna fotografia ukazuje postać od kolan w górę. Na ilustracji widzimy idącego eleganckiego mężczyznę z zarostem. Postać ubrana w ciemny garnitur, białą koszulę oraz czarny krawat. Trzecia ilustracja przedstawia mężczyznę z ręcznikiem na szyi, w tle widać trzy kobiety. Każda postać znajdująca się na ilustracji jest zadowolona i uśmiechnięta. Ostatnia fotografia przedstawia całą postać kobiety oraz mężczyzny. Na fotografii widzimy dwoje roześmianych, rozmawiających ludzi - mężczyznę oraz kobietę. Obie postaci siedzą na ławce w otoczeniu kilku drzew.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Omów z kolegą, jaki chciałbyś stworzyć film dokumentalny, czego by dotyczył i wskaż zalety tej produkcji, aby zachęcić kolegę do obejrzenia Twojego filmu dokumentalnego.

classicmobile
Ćwiczenie 6
R1e9jCxCGdhIF1
Dopasuj rodzaj planu filmowego do ilustracji. Ilustracja 1 Możliwe odpowiedzi: 1. zbliżenie, 2. plan totalny, 3. plan ogólny, 4. detal. Ilustracja 2 Możliwe odpowiedzi: 1. zbliżenie, 2. plan totalny, 3. plan ogólny, 4. detal. Ilustracja 3 Możliwe odpowiedzi: 1. zbliżenie, 2. plan totalny, 3. plan ogólny, 4. detal. Ilustracja 4 Możliwe odpowiedzi: 1. zbliżenie, 2. plan totalny, 3. plan ogólny, 4. detal. W zadaniu wykorzystano cztery zdjęcia. Pierwsza ilustracja przedstawia kadr z filmu „Człowiek z kamerą”, na którym widoczne jest zbliżenie na otwarte oko postaci. Kolejna fotografia ukazuje kadr z dwóch filmów „Śmierć jak kromka chleba” oraz „Perła w koronie”. Na lewym kadrze znajduje się tłum ludzi (górników) ubranych w stroje robocze oraz kaski. Na prawej ilustracji znajdują się rodziny górników strajkujących przed kopalnią " Zygmunt".Na trzeciej fotografii widoczny jest kadr z filmu „Sól ziemi”, na którym znajduje się zbliżenie na skupioną twarz mężczyzny z aparatem. Ostatnia fotografia przedstawia panoramę przestrzeni. W oddali, na plaży widoczne są dwie postaci. Zdjęcie zrobione w letni, słoneczny dzień.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Inna wersja zadania

Wymień tytułe pierwszych filmów dokumentalnych.

classicmobile
Ćwiczenie 7
R4dwhn3i1ZaRw1
Uzupełnij zdania odpowiednimi pojęciami. Tu uzupełnij - rodzaj przekazu filmowego lub telewizyjnego polegający na pokazywaniu rzeczywistości niepreparowanej ze względu na potrzeby kamery. Tu uzupełnij - zbiór oraz gromadzenie lub tworzenie dokumentów mających wartość dowodową, informacyjną lub opisową. Tu uzupełnij - wypowiedź mająca na celu przedstawienie zdarzeń w określonym porządku czasowym i przyczynowo-skutkowym, wraz z powiązanymi ze zdarzeniami postaciami i środowiskiem. Tu uzupełnij - pole widzenia kamery filmowej podczas ujęcia. Tu uzupełnij - zdjęcie fotograficzne zarejestrowane na klatce filmowej, będące najmniejszą cząstką ruchomego obrazu filmowego.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
static
Polecenie 1

Opisz założenia i koncepcję realizacji filmu dokumentującego twoje otoczenie w obrębie tzw. Małej Ojczyzny.

RV5QirizBr5nH
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
mffe4086174ff2732_0000000000006
mffe4086174ff2732_0000000000007
mffe4086174ff2732_0000000000008

Słownik pojęć

Mała Ojczyzna
Mała Ojczyzna

miejsce, z którym ktoś jest związany emocjonalnie, bo się w nim urodził, wychował lub mieszka.

Dokumentacja
Dokumentacja

zbiór oraz gromadzenie lub tworzenie dokumentów mających wartość dowodową, informacyjną lub opisową.

Film dokumentalny
Film dokumentalny

w potocznym ujęciu rodzaj przekazu filmowego lub telewizyjnego polegający na pokazywaniu rzeczywistości niepreparowanej ze względu na potrzeby kamery.

Kadr
Kadr

zdjęcie fotograficzne zarejestrowane na klatce filmowej, będące najmniejszą cząstką ruchomego obrazu filmowego.

Plan filmowy
Plan filmowy

pole widzenia kamery filmowej podczas ujęcia.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki