Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R4abS9TOSOULy1

Moja rodzina – tworzę dokument filmowy

Ważne daty

1895 – opatentowanie kinematografu przez braci Lumière i wyświetlenie pierwszych, kilkunastosekundowych filmów;

1896 – wyświetlenie Wjazdu pociągu na stację w La Ciotat przez braci Lumière;

1902 – premiera filmu fabularnego krótkometrażowego Podróż na Księżyc Georges’a Mélièsa;

1929 – nakręcenie Psa andaluzyjskiego autorstwa hiszpańskiego reżysera Luisa Buñuela, pierwsze kroki kina surrealistycznego.

I poł. XX wieku – pojawiają się pierwsze filmy dokumentalne.

XX wiek – rozwój sztuki kinematograficznej dzięki twórczości Johna Griersona i Andrzeja Wajdy.

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela.

R1bxg7xvuAhbm1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

8) zna i stosuje zasady prezentacji i upowszechniania dzieł zgodnie z prawem i etyką.

Nauczysz się

tworzyć film dokumentalny;

wymieniać wybrane, ikoniczne, szczególnie ważne dla dorobku kultury europejskiej sylwetki twórców filmu;

określać uczucia, które towarzyszą Ci przy odbiorze dzieła filmowego – ekspresja dzieła.

Narodziny nowej sztuki

Współcześnie film jest jedną z najbardziej rozpowszechnionych dziedzin sztuk wizualnych. Ruchomy obraz, wyświetlany na ekranie telewizora, nie budzi wśród oglądających zaskoczenia. Przekaz telewizyjny oraz Internet, stanowią dzisiaj główne kanały informacyjne, przez które dowiadujemy się o ważnych sprawach z regionu i świata. Pierwszy pokaz filmowy odbył się w 1895 roku, a jego wyświetlenie możliwe było dzięki badaniom z dziedziny fizyki - optyki. Wynaleziono kinematograf, pierwszy aparat filmowy, opatentowany przez braci Auguste’a i Louisa Lumière.

Rpwodogq92tM51
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie kinematografu. Na pierwszym planie ukazana jest drewniana szafka z wieloma półkami, na których leżą drobne przedmioty. Na górze szafki ustawiony jest kinematograf - jest to czarny prostokątny przedmiot na małych nóżkach ze złotym kołem pośrodku bocznej ścianki, złotym elementem w kształcie walca na górze oraz wystającą z lewej strony czarną, zwężającą się z przodu tubą. Naprzeciwko tuby znajduje się drewniana, płaska skrzynka, z której u góry wychodzi zwinięta klisza. W tle fotografii ukazane jest wnętrze muzeum z drewnianą podłogą oraz czerwonymi ścianami, na których wiszą eksponaty. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Aparat filmowy umożliwiający rejestrację i projekcję na ekranie ruchomych obrazów, skonstruowany przez braci A. i L. Lumière’ów (opatentowany 13 II 1895)

Kinematograf, pl.pinterest.com, CC BY 3.0
R12Y3XJCvd4Xc1
Ilustracja interaktywna przedstawia podkolorowaną fotografię braci Lumière. Zdjęcie ukazuje dwóch, bardzo do siebie podobnych, siedzących mężczyzn w średnim wieku z wąsami o krótkich, lekko kręconych, siwiejących włosach. Ubrani są w białe koszule, czarne marynarki i spodnie. Pod szyją zawiązane mają muchy. Mucha postaci po lewej jest czarna w drobne białe kropki. Obaj spoglądają w lewą stronę. Twarze ujęte są z profilu. Mężczyzna po prawej nosi okulary, rozpięta marynarka ukazuje fragment kamizelki. Tło stanowi szara, ciężka draperia. Na ilustracji umieszczone są kolejno ponumerowane aktywne punkty, po wybraniu których wyświetlą się dodatkowe informacje: 1.

August Marie Louis

, 2.

Louis Jean

Bracia Lumière, smartage.pl, CC BY 3.0

25 stycznia 1896 roku Francuzi wyświetlili film dokumentalny „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”, który trwał zaledwie 50 sekund. Przedstawia wjazd lokomotywy parowej na peron w niewielkim mieście we Francji. Powtarzana w świecie kina legenda głosi, że widzowie siedzący najbliżej ekranu krzyczeli i uciekali w popłochu, przerażeni pędzącym wprost na nich pociągiem. Trudno się dziwić pod koniec XIX wieku nikt jeszcze nie był przyzwyczajony do tego typu iluzji.

Film dokumentalny to rodzaj filmu, który przedstawia rzeczywistość. Twórca dokumentu nie ingeruje w utrwalane na taśmie filmowej realia. Dokument jest gatunkiem filmu, który tylko z pozoru jest obiektywny. Autor może nakierowywać odbiorcę na pewne wnioski, odpowiedzi, nakłaniać do stawiania pytań. Wiele dokumentów filmowych porusza prowokujące do myślenia wątkiWątekwątki. Reżyser manipuluje wymową filmu poprzez wybór odpowiednich ujęć, wypowiedzi lub odautorski komentarz. Film dokumentalny może wykorzystywać nagrania z przeszłości czy teraźniejszości, przybierać formę rozmowy lub wywiadu. Celem dokumentu jest rejestracja życia codziennego, przekazanie informacji o otaczającym świecie, przedstawienie wybranych wartości i realiów.
Do rozwoju dokumentów filmowych przyczynili się uznani artyści‑reżyserzy tacy jak John Grierson oraz Andrzej Wajda. Grierson uważał, że film dokumentalny ma na celu twórcze przekształcenie rzeczywistości oraz powinien pełnić funkcje dydaktyczne. Znaczącą rolę przypisywał montażowiMontażmontażowi, połączeniu kadrówKadrkadrów. Ta technika wpływa na nastrój i tempo filmu. Znany polski dokumentalista, Andrzej Wajda, poprzez dokument filmowy analizował absurdy systemu komunistycznego. Bohaterami jego dokumentalnych dzieł kinematograficznych są postacie zasłużonych Polaków, działaczy politycznych oraz artystów.
Bracia Lumière z początku nie zauważali potencjału zapoczątkowanej przez nich dziedziny. Dzisiejsi reżyserowie wykorzystują zarówno filmy dokumentalne, fabularneFilm fabularnyfabularne, jak i animowaneAnimacjaanimowane.

W 1902 roku francuski iluzjonista Georges Méliès stworzył jeden z pierwszych filmów fabularnych „Podróż na księżyc”, który został oparty na fantazjach naukowych. Film ten uznaje się za prekursora kina rozrywkowego. Ciekawym momentem w historii kina jest wątek surrealistyczy, w myśl którego powstał szesnastominutowy film hiszpańskiego reżysera Louisa Buñuela, zrealizowany w 1929 roku „Pies andaluzyjski”. Surrealiści chcieli za pomocą obrazu ukazać swoje wnętrze, podświadomość, wizje, sny, halucynacje, tworząc często zaskakujące, nawet szokujące dzieła.
Postęp naukowy i techniczny rzuciły nowe światło na sztukę, dając początek nowym środkom przekazu – multimediom. Jest to połączenie tradycyjnych sztuk pięknych i nowych technologii, w których pojawia się relacja między obrazem, dźwiękiem, tekstem. Dzięki programom komputerowym powstają, bazujące na animacji, filmy animowane.

Intensywne badania naukowe rzuciły nowe światło na sztukę, dając początek nowym środkom przekazu – multimediom. Jest to połącznie kilku różnych form przekazu informacji, gdzie pojawia się relacja między obrazem, animacją, wideo, dźwiękiem i tekstem. Powstanie filmu wiązało się z odkryciem niedoskonałości ludzkiego wzroku oraz z opóźnieniem, z którym w mózgu interpretowane są widziane przez oko obrazy. Wykorzystując tę zależność, skonstruowano urządzenia, które miały oszukać ludzkie widzenie, poprzez bardzo szybkie wyświetlanie następujących po sobie nieruchomych obrazów, a które obserwowano jako ruchomy obraz, czyli film.

Bracia Lumière z początku nie zauważali potencjału zapoczątkowanej przez nich dziedziny. Na przełomie XIX i XX wieku film pełnił funkcje komercyjne, wyświetlano za jego pomocą reklamy na jarmarkach.

m97a1fbd995af0e22_0000000000084

Wybrane filmy

Wjazd pociągu na stację w La Ciotat

REDT0d7KmvfPQ1
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr z filmu „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat” autorstwa braci Lumière. W centrum czarno-białego zdjęcia ukazana jest duża lokomotywa pociągu parowego, za którą ciągną się drewniane wagony. Po prawej stronie stoi grupa oczekujących ludzi. Po lewej stronie pod rozłożystym, ciemnym drzewem znajduje się pojedyncza postać mężczyzny w kapeluszu, czarnej marynarce i szarych spodniach. Tło stanowi pofalowany, pagórkowaty pejzaż. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Jeden z pierwszych filmów w historii kina, został nakręcony przez braci Auguste’a i Louisa Lumière skonstruowanym przez nich rok wcześniej aparatem – kinematografem. Film ten nie posiada żadnej fabuły, ponieważ był jednym z pierwszych tego typu eksperymentów, które miały prowadzić do zarejestrowania ruchomego obrazu na taśmie filmowej. Jest to migawka z codziennego życia, a więc dzisiaj możemy zaklasyfikować go jako gatunek dokumentalny. W filmie nie występuje zamierzony ruch kamery, składa się on z jednego ujęcia.

Bracia Lumière, Wjazd pociągu na stację w La Ciotat, 1896, joemonster.org, CC BY 3.0

Wjazd pociągu na stację w La Ciotatm97a1fbd995af0e22_0000000000011Wjazd pociągu na stację w La Ciotat

Podróż na Księżyc, Georges’a Mélièsa

RGEGwUyp8MzEa1
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr z filmu „Podróż na Księżyc” autorstwa Georgesa Mélièsa. Na czarno-białym zdjęciu znajduje się okrągły, pełen kraterów księżyc o ludzkiej twarz i dużych, ciemnych ustach, w którego prawym oku tkwi wbita metalowa rakieta. Jasna tafla księżyca unosi się na tle czarnego nieba z zaznaczonymi gdzieniegdzie szarymi zarysami chmur. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Film francuskiego iluzjonisty Georges’a Mélièsa miał swoją światową premierę w Paryżu w 1902 roku. Możemy zaklasyfikować go do niemych filmów krótkometrażowych, przygodowych, science-fiction (czyli związanego z fantastyką naukową). „Podróż na Księżyc” stała się ikoną kina. Fabuła jak na dzisiejsze standardy nie jest skomplikowana - film opisuje podróż grupy naukowców na księżyc. Podobni do owadów mieszkańcy księżyca biorą ich do niewoli. Przybysze zauważają, że tubylcy rozpadają się po dotknięciu czubkiem parasola, a odkrycie to pozwala naukowcom pokonać wroga i wrócić na Ziemię. Uważany jest za pierwszy w historii „hit” kinowy.

Georges Méliès, „Podróż na Księżyc”, 1902, film.org.pl, CC BY 3.0

Podróż na Księżycm97a1fbd995af0e22_0000000000012Podróż na Księżyc

Pies andaluzyjski, 1929

R1Jmg85TC6DWU1
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr z filmu „Pies andaluzyjski” autorstwa Luisa Buñuela. Czarno-białe zdjęcie ukazuje twarz kobiety o ciemnych włosach oraz dłonie mężczyzny. Lewa ręka, przytrzymująca głowę rozchyla powieki lewego oka postaci w kadrze. Prawa, zasłaniająca dolną partię twarzy kobiety trzyma brzytwę. Pozornie statyczne zdjęcie jest pełne napięcia i niepokoju. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt, po wybraniu którego wyświetli się dodatkowa informacja: 1.

Ruchomy obraz w filmie skała się z kilu niepowiązanych ze sobą scen, których celem jest wywarcie na odbiorcy wrażenia niepokoju, zmieszania, zaszokowania. Dzisiaj uznajemy „Psa” za arcydzieło kina surrealistycznego i kamień milowy w historii kina. Jednak przed pokazem filmu, reżyser, niepewny reakcji publiczności, wypchał kieszenie kamykami, by użyć ich jako amunicji w razie nieprzychylnego odbioru filmu.

Luis Buñuel, „Pies andaluzyjski”, 1929, film.org.pl, CC BY 3.0

Pies andaluzyjskim97a1fbd995af0e22_0000000000013Pies andaluzyjski

m97a1fbd995af0e22_0000000000011
m97a1fbd995af0e22_0000000000012
m97a1fbd995af0e22_0000000000013
m97a1fbd995af0e22_0000000000089

Animacja poklatkowa

RGxAPqjTsgX9T1
Gołębie, online-skills, CC BY 3.0

Przyjrzyj się rysunkowi gołębia. Zauważ, że autor zilustrował kilkanaście faz ruchu ptaka – pojedyncze ilustracje, wyświetlane krok po kroku w krótkich odstępach czasu, będą sprawiały wrażenie poruszającego się płynnie obrazu. Na tej samej zasadzie opierano się tworząc pierwsze filmy. Animację stworzoną na podstawie klatek, będących zdjęciami lub graficznym ilustracjami, nazywamy animacją poklatkową

Zadania

RdbIbtTjCTWAh
Ćwiczenie 1
W którym wieku powstał pierwszy film? Możliwe odpowiedzi: 1. w XVIII w., 2. w XIX w., 3. w XX w.
R14zKmoZ817ht
Ćwiczenie 2
Podaj tytuł pierwszego filmu.
R1YssJKfrK11T
Ćwiczenie 3
Połącz w pary nazwisko twórcy z jego zasługami. Georges Méliès Możliwe odpowiedzi: 1. wyreżyserowanie Psa andaluzyjskiego, 2. wyreżyserowanie Podróży na księżyc, 3. wynalezienie kinematografu Luis Buñuel Możliwe odpowiedzi: 1. wyreżyserowanie Psa andaluzyjskiego, 2. wyreżyserowanie Podróży na księżyc, 3. wynalezienie kinematografu Bracia Lumière Możliwe odpowiedzi: 1. wyreżyserowanie Psa andaluzyjskiego, 2. wyreżyserowanie Podróży na księżyc, 3. wynalezienie kinematografu
R1BldX3lXjmiLm97a1fbd995af0e22_00000000000151
Animacja „Idący ptak". Animacja przedstawia czarnego ptaka, narysowanego kreskami różnej grubości. Ptak idzie. Jest to animacja wykonana techniką poklatkową.
RI7QgydUevvAw
Ćwiczenie 4
Co to jest animacja poklatkowa?
R1cyD7wzpPVkj1
Ćwiczenie 5
Co w filmie oznacza termin montaż?
R1TKzlwGqutiN
Ćwiczenie 6
Jaka jest najważniejsza cecha filmu dokumentalnego? Możliwe odpowiedzi: 1. Dynamiczny montaż i nastrój filmu, 2. Przedstawienie rzeczywistości, 3. Połączenie sztuki tradycyjnej z nowymi technologiami
RC1op43spdnr2
Ćwiczenie 7
Wybierz stwierdzenia prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Animacja to metoda robienia filmów rysunkowych, polegająca na wykonywaniu serii zdjęć tych przedmiotów w różnych fazach ruchu., 2. W 1995 roku opatentowano kinematograf przez braci Lumiere., 3. Film Pies andaluzyjski jest autorstwa hiszpańskiego reżysera Louisa Bunuela, były to pierwsze kroki kina surrealistycznego.
Polecenie 1

Napisz krótką recenzję wybranego filmu dokumentalnego. Z jakich materiałów korzysta reżyser? Jaka jest wymowa nagrania?

R1KLrO1MTdHhT
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
Polecenie 2

Wykorzystując aparat fotograficzny lub własnoręcznie wykonane rysunki, stwórz krótki film, prezentację lub cykl następujących po sobie fotografii złożonych w animację.
Wykonana praca nie może być dłuższa niż 15 sekund i powinna być dokumentem odnoszącym się do życia twojej rodziny. Wykonaną pracę zapisz do formatu .gif.

Polecenie 3

Napisz krótką recenzję lub wykonaj fotografię inspirowaną filmem Pies Andaluzyjski

RJqj0ikZR2mbr
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.
m97a1fbd995af0e22_0000000000015

Słownik pojęć

Animacja poklatkowa
Animacja poklatkowa

animacja stworzona na podstawie klatek: zdjęć, rysunków.

Film fabularny
Film fabularny

film oparty na fikcji, w którym rzeczywistość przedstawiona układa się w porządek fabuły, realizowany z udziałem aktorów.

Montaż
Montaż

łączenie oddzielnych części filmu, audycji itp. w jedną artystyczną, kompozycyjną całość.

Animacja
Animacja

metoda robienia filmów rysunkowych, kukiełkowych; też: film zrealizowany tą metodą.

Film dokumentalny
Film dokumentalny

film opierający się na autentycznym materiale zdjęciowym.

Kinematograf
Kinematograf

aparat filmowy umożliwiający rejestrację i projekcję na ekranie ruchomych obrazów, skonstruowany przez braci A. i L. Lumière’ów (opatentowany 13 II 1895)

Kinematografia
Kinematografia

technika i sztuka filmowa; też: przemysł filmowy.

Kadr
Kadr

obraz zarejestrowany na klatce taśmy filmowej; też: ta klatka.

Multimedia
Multimedia

różnorodne środki przekazu wzajemnie się uzupełniające.

Wątek
Wątek

rozwijający się w czasie logiczny ciąg myśli, słów lub wydarzeń.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki