Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R1UFJkme6nUwu1
Czy można malować słowem? Czy można malować słowem? Źródło: licencja: CC 0.
Czy można malować słowem?
licencja: CC 0

Poeta, ukazując świat widziany swoimi oczami, opisuje różne fragmenty rzeczywistości tak, jakby patrzył kolejno w różne strony (czasem bliżej, dalej, w lewo, w prawo, itp.). Każdy z takich opisów nazywany jest obrazem poetyckim.
Na przykład w pierwszej zwrotce wiersza „Widok z gór” pojawiają się między innymi dwa obrazy: góry nad wodą i obłoki na niebie.
Kolejne widoki artysta zobaczył w niezwykły sposób. Aby to przedstawić, posłużył się środkami stylistycznymi.
„Góry nad wodą klęczą jak praczki,
Pełzną owieczki – białe robaczki”
Dzięki temu można sobie wyobrazić: góry klęczące nad wodą jak praczki oraz obłoki przypominające pełznące owieczki – białe robaczki. Na tym polega poetycki sposób widzenia świata.

Ćwiczenie 1

Przeczytaj utwór Marii Konopnickiej. Zwróć uwagę na miejsca wydarzeń.

Co dzieci widziały w drodzeMaria Konopnicka
Maria Konopnicka Co dzieci widziały w drodze

Jadą, jadą dzieci drogą...
Siostrzyczka i brat,
I nadziwić się nie mogą,
Jaki piękny świat!
Tu się kryje biała chata
Pod słomiany dach,
Przy niej wierzba rosochataj0000008IEB5v22_000tp001rosochata,
A w konopiachj0000008IEB5v22_000tp002konopiach... strach.
Od łąk mokrych bociek leci,
Żabkę w dziobie ma...
– Bociuś, bociuś – krzyczą dzieci,
A on – kla!... kla!... kla!...
Tam zagania owce siwe
Brysio, kundysj0000008IEB5v22_000tp003kundys zły...
Konik wstrząsa bujną grzywę
I do stajni rży...
Idą żeńcy, niosą kosy,
Fujareczka gra,
A pastuszek mały, bosy,
Chudą krówkę gna.
Młyn na rzece huczy z dala,
Białe ciągną mgły,
A tam z kuźni od kowala
Lecą złote skry.
W polu, w sadzie brzmi piosenka
Wskrośj0000008IEB5v22_000tp004Wskroś porannych ros,
Siwy dziad pod krzyżem klęka,
Pacierz mówi w głos...
Jadą wioską, jadą drogą...
Siostrzyczka i brat,
I nadziwić się nie mogą,
Jaki piękny świat.

j0000008IEB5v22_00000_BIB_001Maria Konopnicka, Co dzieci widziały w drodze, [w:] tejże, Co słonko widziało. Wybór wierszy., Warszawa 1960, s. 73.
Ćwiczenie 2

Jakie obrazy poetyckie zostały ukazane w wierszu? Przerysuj do zeszytu i uzupełnij tabelę.

Element obrazu

Inne elementy obrazu

Ukazane kolory

Towarzyszące dźwięki

Ćwiczenie 3

Dowolną techniką zilustrujcie obrazy poetyckie z wiersza. Każda grupa maluje inny obraz. Po skończonej pracy ułóżcie wasze rysunki w kolejności zgodnej z tokiem wiersza.

Ćwiczenie 4

Opowiedz o drodze dzieci.

  • Którędy jadą dzieci?

  • Co dzieci widziały w drodze?

  • Co czują dzieci, jadąc drogą?

Ćwiczenie 5

Z czyjego punktu widzenia został opisany świat w wierszu M. Konopnickiej?
Podaj odpowiednie cytaty uzasadniające twoją opinię.

Ćwiczenie 6

Określ nastrój wiersza.
Podaj przykłady: zdrobnień, epitetów, obrazów poetyckich.

Ćwiczenie 7

Co tworzy rytm wiersza?
Zbadaj ilość sylab w wersach.

Ćwiczenie 8

Wypisz z wiersza M. Konopnickiej rymujące się pary wyrazów. Wskaż rymy męskie i żeńskie.
Jaką prawidłowość dostrzegasz w układzie rymów żeńskich i męskich w każdej zwrotce?

Ćwiczenie 9
RmHPvhOvYvACk1
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 10

Znajdźcie w internecie i posłuchajcie wykonania piosenki „Jadą, jadą dzieci drogą”.
Omówcie związek nastroju wiersza z melodią piosenki.

j0000008IEB5v22_000tp001
j0000008IEB5v22_000tp002
j0000008IEB5v22_000tp003
j0000008IEB5v22_000tp004