Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
R8P7rJJPQ98ht1

Nie trzeba w lesie kląć

zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Jak zachowuje się uprzejma, taktowna osoba? Na pewno wypowiada się w sposób kulturalny: używa zwrotów grzecznościowych, wita się i żegna z szacunkiem należnym rozmówcom i właściwie zawsze pamięta o zasadach dobrego wychowania. I w żadnym wypadku nie klnie. Nie tylko w lesie.

Ćwiczenie 1

Przeczytajcie uważnie wiersz Małgorzaty Strzałkowskiej pt. „Moi Mili” i zastanówcie się, co nadawca chce przekazać słuchaczowi. Porozmawiajcie o tym.

Moi MiliMałgorzata Strzałkowska
Małgorzata Strzałkowska Moi Mili

Życie pędzi wciąż do przodu,
coraz prędzej gna i bryka
i czasami w tym pośpiechu
coś ważnego nam umyka.

A więc wniosek dzisiaj stawiam,
aby każdy z nas spróbował
przy okazji, bez okazji,
mówić częściej takie słowa:

Do widzenia, i dzień dobry
co tam słychać?, jak się czujesz?
i poproszę, i przepraszam
oraz proszę i dziękuję,

Wtedy ludziom na tym świecie
sympatyczniej ciut by było.
No, a przecież o to chodzi,
by się wszystkim milej żyło!

tI8sD7T2k2_00000_BIB_001Małgorzata Strzałkowska, Moi Mili, [w:] tejże, Rady nie od parady czyli Wierszyki z morałem, Warszawa 2002, s. 14.
Ćwiczenie 2

Znajdźcie i zaznaczcie zwroty powitalne oraz pożegnalne ukryte poziomo bądź pionowo w diagramie. Następnie zapiszcie je w zeszytach. Zwróćcie uwagę na poprawność ortograficzną. W razie potrzeby korzystajcie ze słownika ortograficznego.

R1RwBJ5db77k11
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3

Wśród zapisanych w zeszycie zwrotów wskaż i odczytaj te, których można użyć, mówiąc do:

  • dyrektora szkoły,

  • koleżanki lub kolegi,

  • mamy,

  • starszej pani.

1
Ćwiczenie 4
R6jKBXF7KAVQ01
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5

Czego oprócz zwrotów powitalnych i pożegnalnych należy używać, by komunikować się kulturalnie? Jakie znacie inne zwroty grzecznościowe? W jakich sytuacjach są stosowane? Porozmawiajcie o tym i podajcie przykłady.

1
Ćwiczenie 6
R1EagFXG92z4x1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 7

Dokończcie zdania. Zapiszcie je w zeszytach.

  • Słowa „przepraszam” używamy, kiedy…

  • „Dziękuję” przydaje się zawsze, kiedy…

  • Słowo „proszę” stosowane jest…

Ćwiczenie 8

Rozwiąż zagadkę. Zapisz odpowiedź tutaj lub w zeszycie.

Co to za zielony dom,
w którym drzew i krzewów wiele,
a w nim nasi mali i duzi przyjaciele?

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Wysłuchajcie wiersza Jana Sztaudyngera pt. „Nie trzeba w lesie kląć”. Jak – według autora – należy się zachowywać w lesie?

ROViVUesv87ew
Wiersz Nie trzeba w lesie kląć czyta Bartosz Woźny Wiersz Nie trzeba w lesie kląć czyta Bartosz Woźny Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., tylko do użytku edukacyjnego na epodreczniki.pl.
Jan Sztaudynger

Jan Sztaudynger

Polski poeta, fraszkopisarz, satyryk i tłumacz. Interesował się teatrem lalkowym. Opublikował m.in. „Piórka”, „Piórka dla dzieci”, „Ballady i fraszki”, „Fraszki dla zakochanych”.

Nie trzeba w lesie kląćJan Sztaudynger
Jan Sztaudynger Nie trzeba w lesie kląć

Nie trzeba w lesie kląć,
kapelusz trzeba zdjąć,
Mogłyby listki leszczyny
pozwijać się bez przyczyny.
Mogłaby lipa bez powodu
odmówić pszczołom miodu.
Mogłaby osika
ze strachu dostać bzika.
A zając, ten maleńki, zbudzony w środku snów,
mógłby się jeszcze zgorszyć –
nauczyć brzydkich słów.

Nie trzeba w lesie kląć,
kapelusz trzeba zdjąć
jak najuroczyściej
i posłuchać, co też mówią liście...

tI8sD7T2k2_00000_BIB_002Jan Sztaudynger, Nie trzeba w lesie kląć, [w:] tegoż, Krakowskie piórka i inne wiersze, Kraków 1972, s. 32.
Ćwiczenie 10

Odpowiedzcie na pytania i porozmawiajcie:

  • Co jest tematem wiersza?

  • Co według was znaczy słowo „kląć”? Porównajcie swoje odpowiedzi z definicją zamieszczoną w słowniku języka polskiego.

  • Komu narrator wiersza przekazuje zawartą w nim myśl?

  • Dlaczego nie należy w lesie kląć? Uzasadnijcie odpowiedzi słowami z wiersza.

  • Czy w innych miejscach wolno kląć?

Ćwiczenie 11

Obejrzyj fotografie. Co na nich widzisz? Które z nich mogłyby ilustrować treść wiersza?

Ćwiczenie 12

Zaznaczcie w wierszu rymy, np. „kląć” – „zdjąć”. Przepiszcie do zeszytu rymujące się wyrazy.

R13Ck5604MeLy11
Źródło: a. nn., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 13

Zaznaczcie w wierszu te fragmenty, w których poeta nadał roślinom i zwierzętom cechy ludzkie, np. „Mogłaby lipa bez powodu odmówić pszczołom miodu” – w rzeczywistości lipa przecież nie mówi.

Ćwiczenie 14

Przygotujcie scenki z udziałem mieszkańców lasu. Co mogliby do siebie mówić w sytuacji opisanej w wierszu? Zwróćcie uwagę na emocje, jakie mogą im towarzyszyć, np. radość, złość, zdziwienie, oburzenie, a może inne? Zapiszcie dialogi i odczytajcie je w klasie z podziałem na role.

Ćwiczenie 15

Co mogą mówić liście? Zredaguj wypowiedź w wybranej formie – list, wiersz, opowiadanie, dialog, zaproszenie, ogłoszenie, zawiadomienie – i zapisz ją tutaj lub w zeszycie. Tworząc wypowiedź pisemną, pamiętaj o poprawności ortograficznej.

uzupełnij treść