Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RgehxD4dMatyf1

Niemy krzyk artysty - wokół malarskich i graficznych dzieł Edvarda Muncha

Edward Munch, „Taniec życia”, 1889-1900, z cyklu Fryz życia,olej na płótnie, 125,5x190,5 cm, Nasjonalgalleriet, Oslo, wikimedia.org, domena publiczna

Ważne daty

12.12.1863 - Edvard Munch rodzi się w Løten, w hrabstwie Hedmark w Norwegii

1868 - Matka artysty umiera na gruźlicę w wieku lat 30.

1877 - siostra Jahanne Sophie umiera na gruźlicę

1881 - Munch wstępuje do Królewskiej Szkoły Rysunku w Kristianii

1882 - kształci się u znanego malarza Christiana Krohga

1889 - Munch organizuje pierwszą wystawę indywidualną w Krystianii

1894 - Realizuje pierwsze grawiury i litografie w Berlinie

1895 - Umiera młodszy brat artysty Andreas.

1926 - Umiera siostra artysty – Laura.

23 stycznia 1944 - umiera w swoim domu w Ekely

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

R9NFk63QIbPhz1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

15. rozpoznaje w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

4. rozróżnia techniki sztuk plastycznych, jak:

b) w grafice: techniki druku wypukłego (drzeworyt, linoryt), techniki druku wklęsłego (miedzioryt, akwaforta, akwatinta), techniki druku płaskiego (litografia, sitodruk‑serigrafia),

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

identyfikować najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowywać je właściwym autorom;

dokonywać opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych;

w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

wskazywać środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

rozpoznawać w dziele sztuki temat i wskazuje jego źródło ikonograficzne;

formułować samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

Życie Edvarda Muncha

Edvard Munch urodził się 12 grudnia 1863 roku w Løten, w hrabstwie Hedmark w Norwegii jako syn wojskowego lekarza, fanatycznego luteranina – Christiana Muncha oraz Laury Catheriny. Matka Edvarda, 21 lat młodsza od męża, urodziwszy pięcioro dzieci w przeciągu siedmiu lat, umarła na gruźlicę w wieku lat 30, kiedy on miał zaledwie pięć (w 1868 roku). Od tego czasu, śmierć stała się na zawsze stałym elementem życia Edvarda i jego twórczości. Po śmierci matki dziećmi zajmuje się ojciec, wywodzący się ze starego rodu norweskiego, który wydał całą plejadę artystów i intelektualistów. Wśród przodków znajdują się miedzy innymi: malarz Jacob Munch, poeta Andreas Munch, biskup Johan Storm Munch oraz Peter Andreas Munch – znakomity historyk i brat ojca. Niestety ojciec – Kristian Munch po śmierci żony popada w głęboką melancholię i fanatyzm religijny, który dla dzieci stanie się przekleństwem. Opiekę nad nimi sprawuje dodatkowo siostra zmarłej, Karen Bjølstad – jedyna osoba okazująca dzieciom ciepło.

Kolejnym ciosem dla czternastoletniego Edvarda była śmierć o rok starszej i ukochanej siostry Jahanne Sophie, która zmarła również na gruźlicę w 1877 roku. Munch odczuwał głęboki strach przed życiem, nie pozbył się go nigdy. W jego zapiskach, które stały się częstym komentarzem do obrazów i sztychów artysty, odnajdujemy sformułowania świadczące o przeżyciach niepokoju i trwogi, towarzyszących mu od momentu jego narodzin.

Edvard po śmierci siostry, za którą obwinia ojca- lekarza i Boga, wyrzeka się w 1880 roku religii i szuka własnej koncepcji świata. 8 listopada 1880 roku w swoim dzienniku zapisuje swoje postanowienie o byciu malarzem.

Pierwszymi znaczącymi obrazami Muncha był Autoportet (1881), Młoda służąca rozpalająca piec (1883) i Poranek (Służąca) (1884). Mając dwadzieścia lat po raz pierwszy bierze udział w wystawie zbiorowej w Krystianii w czerwcu 1883 roku. Dopiero w 1885 roku wyjeżdża po raz pierwszy do Paryża na trzy tygodnie dzięki staraniom Christiana Krohga i Fundacji Schӓffer.

W roku 1886 namalował obraz Chore dziecko, przez późniejszych krytyków uznany za najważniejszy w historii norweskiej sztuki.

RUPOZq0W1TNiR
Ilustracja interaktywna o kształcie kwadratu przedstawia obraz Edwarda Muncha "Chore dziecko". Ukazuje leżąca w łóżku dziewczynkę o rudych włosach. Przy niej siedzi matka. Trzyma ją za rękę i pochyla głowę. Po lewej stronie znajduje się stolik, na którym stoi butelka. W prawym, dolnym rogu widoczny jest fragment stolika, na którym znajduje się szklanka z wodą. Lewą stronę wypełnia wisząca ciemnozielona kotara. Dodatkowo na ilustracji została zamieszczona informacja: 1. W roku 1886 namalował obraz Chore dziecko, przez późniejszych krytyków uznany za najważniejszy w historii norweskiej sztuki.
Edward Munch, „Chore dziecko”, 1907 Olej na płótnie, Tate Gallery, London, i.niezlasztuka.net, CC BY 3.0

Pierwsze sukcesy Muncha

W 1889 Munch organizuje pierwszą wystawę indywidualną w Krystianii, gdzie pokazuje sto dziesięć prac. Narażony ponownie na zdecydowaną krytykę. Mimo to po raz pierwszy zostaje doceniony we własnym kraju jako malarz, którego bogata i zdecydowana w wyrazie twórczość budzi kontrowersje. Wystawa przyczyniła się do poważnego potraktowania Muncha jako głównego przedstawiciela trzeciej generacji norweskich artystów i do przyznania mu, dzięki poparciu paru wpływowych awangardowych malarzy, rządowego stypendium na trzyletni artystyczny pobyt w Paryżu. Otrzymuje bowiem państwowe stypendium w Paryżu i możliwość kształcenia się w pracowni rysunku Léona Bonnata w École des Beaux‑ArtsÉcole des Beaux‑ArtsÉcole des Beaux‑Arts. 4 grudnia 1889 roku otrzymuje spóźnioną wiadomość o śmierci ojca, pogrążony w smutku przenosi się z Paryża do podparyskiego miasteczka Saint‑Cloud. Z powodu złego stanu zdrowia przebywa w tym czasie również w Hawrze i w Nicei. Żył wspomnieniami. Przyjaźnił się jedynie z duńskim poetą Samuelem Goldsteinem, z którym łączył go podobny wcześniejszy dramat miłosny oraz podobne myśli o śmierci.

Goldstein i Munch razem sformułowali symbolizm - alternatywę dla naturalizmu w sztuce. Określili symbolizm jest sztukę, która ceni nastroje i myśli ponad rzeczywistość, używa jej jedynie jako symbol uczuć. Stąd był już tylko krok do bezimiennych ludzi bez twarzy, charakteryzujących malarstwo Edwarda Muncha. Jednym z tysięcy obrazów, które stworzył w tym charakterze był Pocałunek.

Ruehz0wDhOnxA
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Edwarda Muncha „Pocałunek”. Ukazuje dwoje obejmujących się ludzi. Twarze postaci zlewają się, tworząc jedną plamę. Para zlewa się z ciemnym tłem po prawej stronie. Lewą cześć zajmuje okno, na którym zamieszona jest zasłona z falbaną. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: Punkt 1: W roku 1890 Munch narysował po raz pierwszy stojące, beztwarzowe postaci mężczyzny i kobiety złączonych w pocałunku. Ci kochankowie, jakby za mgłą, nie są sobą, ani określoną parą, tylko jednymi z tysięcy im podobnych, którzy łączą jedno pokolenie z następnym. Punkt 2: Scenę te powtórzył później kilkakrotnie w grafice i na płótnie, za każdym razem nieco inaczej. Przykładem jest obraz z 1896 roku, znajdujący się w muzeum w Oslo.
Edward Munch, „Pocałunek”, 1896, Munch-Museet, Oslo, laminerva.pl, CC BY 3.0

Munch zaczął odkrywać swój niematerialny, duchowy wymiar w byciu częścią odwiecznego cyklu przyrody ogrzewanej słońcem (chociaż słońce namaluje dopiero za ponad 20 lat). Paryż opuszcza ostatecznie w 1892 roku. W październiku tego roku Die Verein Berliner Künstler (Związek Artystów Berlińskich) zaprasza artystę do udziału w wystawie w stolicy Niemiec. Wystawa otwarta zostaje 5 listopada. Munch prezentuje 55 obrazów. 12 listopada wystawa zostaje zamknięta pod wpływem polemiki krytyków nad jego obrazami. Część przedstawicieli Związku nie godzi się na wykluczenie artysty. Efektem tej polemiki będzie podział Die Verein Berliner Künstler w 1899 roku na dwa obozy, powstanie niezależne stowarzyszenie cesja Berlińska, Berliner Sezession (Secesja Berlińska). W 1893 Munch tworzy jedno z najbardziej znanych swoich dzieł Krzyk.

R1LMinuHZqQ7D
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia obraz Edwarda Muncha „Krzyk”. Ukazuje samotną postać stojącą na moście. Namalowana falistą linią postać trzyma się za głowę. W tle idą dwie inne osoby. Tło tworzą faliste linie - żółto-niebieski ląd oraz czerwono-pomarańczowe niebo. Most namalowany jest diagonalnymi pociągnięciami pędzla. Dodatkowo na ilustracji została zamieszczona informacja: Punkt 1: Munch maluje obraz pod wpływem wielkiej emocjonalnej samotności, poczucia porzucenia, bezsilności, braku związku z kobietą.
Edward Munch, „Krzyk”, 1893 lub 1910, Munch-Museet, Oslo, washingtonpost.com, CC BY 3.0

Doprowadzony prawie do szaleństwa, miewał halucynacje, które miały go już trapić do końca życia. Scena przedstawia samotną postać nad fiordem w Kristianii na moście Ljabroveien, na tle czerwonego nieba, w głębi para ludzi. Munch poetycko pisał o tym zdarzeniu - spacerze z przyjaciółmi z jego życia, w którym poczuł ogromne osamotnienie i rozpacz. Na pierwszym planie przedstawiona jest postać krzyczącego człowieka, jego konwulsyjnie skręcone ciało i gest rąk obejmujących głowę wyrażają ogromne przerażenie. Żółtawa twarz kojarzy się z trupią czaszką. Kolorystyka obrazu – błękity zatoki przechodzące do czerwieni nieba – symbolizują stan psychiczny postaci. Podobnie dynamika falistych linii, które budują całą kompozycję obrazu. Przedstawienie to będzie powtarzał często w obrazach i litografiachlitografialitografiach.

RSJrvs5tLIo5n
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia litografię Edwarda Muncha „Krzyk”. Ukazuje samotną postać stojącą na tle wyludnionego krajobrazu. Czarno-białe dzieło jest powtórzeniem tematu olejnej wersji dzieła. Na litografii malarz operuje zdecydowaną, grubą linią o różnych ułożeniach. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. W litografii Munch operuje zdecydowaną, grubą linią. 2. W dolnej części dominują linie wertykalne i diagonalne. Falista postać kontrastuje z nimi. 3. Górną część wypełniają linie faliste.
Edward Munch, „Krzyk”, 1895, litografia, Muzeum Albertina, Wiedeń, pinterest.com, CC BY 3.0

W roku 1895 - dotyka go po raz kolejny śmierć ukochanej osoby - umiera jego młodszy brat Andreas.

W latach 1894‑1895 maluje obraz, któremu nadaje tytuł Kobieta rozkochana nazwany również Madonną, a wykonywany przez artystę później także w technice rytowniczej (często drzeworytu) i litografii . Prezentuje go na Salonie Niezależnych w paryskiej galerii Siegfrieda Binga w lutym 1896 roku. Jego przyjaciel, wielki dramaturg i pisarz – August Strindberg na łamach La Revue Blanche, publikuje artykuł na temat wystawy Muncha, w którym określa go jako wielkiego, ezoterycznego malarza miłości, śmierci, zazdrości i smutku, który będąc obiektem nieporozumień, z premedytacją prowokujących go krytyków, nie doczekał się zrozumienia swojej twórczości.

RwObQ47OQ7dcI1
Edward Munch, „Madonna”, 1895-189, olej na płótnie, 93x75 cm., Metropolitan Museum, New York, images.metmuseum.org, CC BY 3.0
R1CkiQcjlxrjX
Ilustracja interaktywna o kształcie pionowego prostokąta przedstawia litografię Edwarda Muncha „Madonna”. Powstała na podstawie obrazu olejnego o tym samym tytule. Ukazuje nagą kobietę zaplatającą ręce za plecami. Madonna ukazana w momencie ekstazy. Jej głowa z długimi, rozkładającymi się na ramiona, ciemnymi włosami, odchylona jest do tyłu. Jedną rękę ma założoną za siebie, prawa, zgięta w łokciu sięga za głowę. Jedynym akcentem, który podkreśla sakralny wymiar dzieła jest ledwie widoczna aureola. Tło obrazu to okalające postać linie. Dodatkowo na ilustracji zostały zamieszczone informacje: 1. Madonna ukazana jest w akcie, w momencie ekstazy. 2. Jedynym akcentem, który podkreśla sakralny wymiar dzieła jest ledwie widoczna aureola. Złota aureola Maryi została zastąpiona czerwoną aureolą symbolizującą dualizm miłości i ból. 3. Na czerwonej ramie znajdują się plemniki, a w lewym, dolnym rogu embrion.
Edward Munch, „Madonna”, 1895-1902, litografia, Munch-Museet, Oslo, wikimedia.org, domena publiczna

W latach 1899‑1900 maluje dzieło ilustrujące własne wspomnienia, pragnienia i rozczarowania tytułując je Taniec życia. Wspomnienie artysty dotyczy tańca z jego pierwszą ukochaną i odrzucenia, które przeżył w kontekście miłości. Centralnie usytuowaną tańczącą parę obserwują i zamykają kompozycyjnie z lewej i prawej strony dwie kobiety – młoda, w jasnej sukni, pragnąca zerwać kwiat miłości, którego sama nie chce ofiarować (jak opisywał ten obraz sam Munch) oraz, po przeciwnej stronie obrazu, przepełniona smutkiem kobieta w czerni symbolizująca odrzucenie artysty. Z tyłu czterech postaci pierwszoplanowych – korowód tańczących par na tle morza, oświetlonego blaskiem księżyca. Wszystkie postaci i motywy ujęte zostały jako splot sinusoidalnych linii, dających kompozycyjną spójność. Stylistycznie kojarzą się z secesją, ale jak w malarstwie przełomu XIX i XX wieku nie mają funkcji jedynie dekoracyjnej, a wyrażają ładunek emocjonalny nadany przez malarza.

RgehxD4dMatyf1
Edward Munch, „Taniec życia”, 1889-1900, z cyklu Fryz życia,olej na płótnie, 125,5x190,5 cm, Nasjonalgalleriet, Oslo, wikimedia.org, domena publiczna

Edvard Munch tworzył w Niemczech, Francji, we Włoszech i w rodzinnej Norwegii. Podczas studiów w Paryżu, trwających trzy lata od 1889 roku w atelier Léona Bonnata, zetknął się z malarstwem postimpresjonistów, których wpływom uległ, stąd jego pierwsze prace noszą znamiona postimpresjonizmu. Z kolei w Pont‑AventPont‑AventPont‑Avent poznał artystów z kręgu Paula Gauguina, co zaowocowało w jego twórczości symbolizmem – późniejszy okres twórczości. Posługiwał się płynną, secesyjną linią, korzystając ze zdobyczy artystów secesji. W jego obrazach zwraca uwagę silny, mocno zaznaczony kontur oraz zróżnicowany koloryt. Ostatnie prace to głównie symboliczne kompozycje figuralne. Są to dzieła pełne ekspresji, zdradzają lęki i erotyczne obsesje twórcy. Motyw śmierci obecny był od początku twórczości artysty, zaś w późnych pracach wyraźnie ją zdominował. Lęk przed śmiercią i cierpieniem wyrażał wyjątkowo ekspresyjnie. Munch stał się prekursorem i inspiratorem nowego prądu – ekspresjonizmu. Jako pierwszy na szeroką skalę zastosował grafikę barwną.

Rgjk4JpUYN96Z
Ćwiczenie 1
RIyicVHW2wMoM
Ćwiczenie 2
R1KFttIYcZTf7
Ćwiczenie 3
RbM1SorSWfG6R1
Ćwiczenie 4
Podaj tytuły trzech dzieł Muncha.
R7XYEr1f9rr67
Ćwiczenie 5
Wymień dzieła Muncha, na podstawie których artysta sporządził litografie.
R1JhOOwb7aWFJ
Ćwiczenie 6
Jaki tytuł nosi najsłynniejsze dzieło Muncha?
R1LqkOHP8FvQD
Ćwiczenie 7
Podaj tytuł dzieła ukazującego kobietę w akcie z czerwoną aureolą.
Polecenie 1

W oparciu o informacje z dzisiejszej lekcji, a również zdobyte wcześniej, napisz rozprawkę na temat:

Edvard Munch – pionier ekspresjonizmu. Jakie Twoim zdaniem cechy stylistyczne w jego twórczości zaważyły na uznaniu go prekursorem tego kierunku? Podaj argumenty i załącz wybrane przez siebie ilustracje, które potwierdzą tezę.

Rq97ySEqClYzP

Słownik pojęć

École des Beaux‑Arts
École des Beaux‑Arts

École des Beaux‑Arts właśc. École Nationale Supérieure des Beaux‑Arts, - Szkoła Sztuk Pięknych, wyższa uczelnia artystyczna w Paryżu, jako uczelnia niezależna od Académie des Beaux‑Arts – Akademii Sztuk Pięknych, istniejąca od 1916 roku. Jej zaczątkiem była École Impériale et Spéciale des Beaux‑Arts (Cesarska Specjalna Szkoła Sztuk Pięknych) – założona w 1807 roku. W XIX w. szkoła kształciła malarzy, rzeźbiarzy i architektów wg tradycyjnego schematu zapoczątkowanego w XVII w. Związana z systemem państwowego mecenatu, była bastionem akademizmu. Mimo iż należała do najważniejszych uczelni artystycznych Europy, była krytykowana za konserwatyzm. Od poł. XIX w. konkurencją dla niej były prywatne akademie i pracownie. Ostatnia reforma szkoły została przeprowadzona 1968, kiedy wydzielono z niej wydział architektury i zmieniono nazwę na École Nationale Supérieure des Beaux‑Arts. W szkole znajdują się zbiory kopii słynnych dzieł sztuki, prac konkursowych oraz duża biblioteka.

ekspresjonizm
ekspresjonizm

Nurt artystyczny obejmujący różne dziedziny sztuki - plastykę, literaturę, muzykę, taniec, film. Zajmujący pozycję opozycyjną zarówno wobec malarstwa akademickiego, jak i realizmu i impresjonizmu. Manifestujący się w większości krajów europejskich, a także w USA i Meksyku. Rozwijał się od końca XIX wieku i w pierwszej ćwierci XX w. Największą rolę odegrał w sztuce krajów niemieckojęzycznych. Nurt w malarstwie cechujący się dążeniem do wywarcia silnego wrażenia na odbiorcy. Expressio z łaciny oznacza „wyrażam”. Słowa ekspresjonizm w odniesieniu do malarstwa po raz pierwszy użył J.A. Hervé, nazywając w ten sposób cykl swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych. Podstawowym dążeniem ekspresjonistów była ekspresja własnych emocji, stanów psychicznych i uczuć. Sztuka miała być w pełni subiektywna. W tym celu stosowano wyraziste środki artystyczne takie jak: deformacja, wyolbrzymienie (zwłaszcza brzydoty), ostro malowane kontury przedmiotów, kontrasty barwne i wyraziste kolory.

grafika
grafika

/ od gr. gráphō - piszę, rysuję/ - dziedzina sztuki, której istotą jest powielanie na papierze (rzadziej pergaminie, atłasie, jedwabiu) kompozycji z uprzednio przygotowanej formy — klocka drewnianego, płyty metalowej (miedzianej, żelaznej, cynkowej, ołowianej, stalowej, aluminiowej), kamienia litograficznego oraz innych materiałów (ceraty, linoleum, szkła, gipsu), od których często wywodzi się nazwa techniki.

grawiura
grawiura

/od franc. Gravure/ – rycina odbita z płyty metalowej, wykonana techniką druku wklęsłego. Określenie to stosowane jest głównie do odbitek technik wklęsłych litograficznych, takich jak np. kamienioryt czy kwasoryt. Częstym błędem jest stosowanie tego terminu odnośnie do rycin wykonanych technikami druku wypukłego.

impresjonizm
impresjonizm

/ od fr. Impressionisme, łac. Impressio - odbicie, wrażenie / Kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX w. Impresjoniści jako pierwsi porzucają swoje pracownie w celu dogłębnej analizy światła słonecznego na kolor. W ich dziełach światło uzależnione jest od pory dnia i pogody. Stąd budowanie formy pod wpływem chwili – wrażeniowość.

litografia
litografia

/ od gr. líthos - kamień, gráphō - piszę/ - Technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Także odbitki wykonane są w tej technice.

Pont‑Avent
Pont‑Avent

Szkoła z Pont‑Avent - nazwa nadana została grupie malarzy (m.in.: C. Amiet, É. Bernard, Ch. Laval, J. Meyer de Haan, A. Séguin, P. Sérusier), którzy skupili się w latach 1888–1900 wokół Paula Gauguina, podczas jego pobytu w Bretanii w Pont‑Aven.

postimpresjonizm
postimpresjonizm

Kierunek w malarstwie, głównie w sztuce francuskiej na przełomie XIX i XX wieku. Ramy czasowe zostały określone wyjątkowo precyzyjnie – od 1886 r. (ostatnia wystawa impresjonistów) do 1905 (pierwsza wystawa fowistów).Jak wskazuje sam termin - nurt następujący po impresjonizmie, wyrastający z niego, lecz w dużej mierze odrzucający jego założenia. Postimpresjoniści kontynuowali zainicjowane przez impresjonistów poszukiwania kolorystyczne ale odrzucali zasadę mimesis. Według nich obraz powinien być autonomicznym dziełem sztuki. Inwencja artysty była ważniejsza niż wierne naśladowanie rzeczywistości. Ich twórczość charakteryzowała się większym ładunkiem emocjonalnym, była też bardziej subiektywna. Dbają o bogaty koloryt dzieła, oddanie swoich uczuć i przemyśleń, a nie o grę światła i uchwycenie chwili.

Rytownictwo
Rytownictwo

Dział grafiki, sztuka wycinania, rycia lub trawienia kompozycji własnych (grafika autorska) bądź cudzych (grafika reprodukcyjna) na płycie metalowej lub klocku drewnianym.

Secesja
Secesja

Określenie stylu panującego na przełomie XIX i XX wieku (od lat 90. do początku XX w) w sztuce europejskiej i amerykańskiej, Termin wywodzi się od łacińskiego słowa seccesio, które oznacza „odejście”, „oderwanie się”. Prąd ten stanowił rzeczywiście odejście od panującego przez wieki stylu klasycznego, zerwanie z akademickim przestrzeganiem norm i naśladownictwem dawnych epok. We Francji styl określany jako Art Nouveau, czyli Nowa Sztuka. W Niemczech - Jugendstil. Secesja wpisuje się w szerokie ramy – modernizmu. Charakterystycznymi dla secesji środkami obrazowania stylistycznego są: łagodne, faliste linie, swobodna kompozycja, asymetria, bogactwo ornamentyki głównie roślinnej, zwierzęcej i abstrakcyjnej, linearyzm i pastelowe barwy. Twórcy secesyjni fascynowali się sztuką japońską. W niej szukali inspiracji. Wprowadzano egzotyczne motywy i jasny koloryt. Stosowanie płaskiej plamy było świadectwem zerwania z obowiązującymi regułami perspektywy i światłocienia. Artyści tworzyli we wszystkich dziedzinach sztuki, także użytkowych: ceramice, modzie, biżuterii.

Secesja Berlińska, Berliner Sezession
Secesja Berlińska, Berliner Sezession

Ugrupowanie powstałe w 1899 roku z inicjatywy artystów przeciwstawiających się sztuce akademickiej, którzy wystąpili z ugrupowania Die Verein Berliner Künstler (Związek Artystów Berlińskich). Zaczątkiem Secesji Berlińskiej była grupa Elf. Secesja Berlińska jednoczyła artystów różnych orientacji, głównie impresjonistów (M. Liebermann, M. Slevogt) i modernistów (W. Leistikow). Narastające tendencje konserwatywne (po 1910) doprowadziły do powstania opozycyjnej grupy Neue Sezession, łączącej członków grupy Die Brücke i Neue Künstlervereinigung.

symbolizm
symbolizm

Kierunek w sztukach plastycznych i literaturze zapoczątkowany w II połowie XIX stulecia. Pojęcie „symbolizm” po raz pierwszy użyte zostało w 1886 roku. Było tytułem manifestu opublikowanego we francuskim „Le Figaro”, grupy artystycznej poetów francuskich, którzy z symboli budowali płaszczyznę wyrażania w swoich wierszach. U jego podstaw legło przeświadczenie, iż świat poznawany przez człowieka jest tylko pozorny, a w jego głębi (pod tym, co dostępne ludzkiemu poznaniu) kryją się prawdziwe wartości, których nie da się pojąć za pomocą rozumu bądź zmysłów (kryzys naukowego światopoglądu). W przypadku takiego pojmowania rzeczywistości niemożliwe staje się także wyrażanie jej za pomocą tradycyjnego języka. Jej istotę można oddać tylko poprzez symbole – wieloznaczne przedstawienia wymykające się stałej i jednoznacznej interpretacji.

Źródło: www.encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki