Oblicza tolerancji
Scenariusz zajęć
III etap edukacyjny, język polski lub zajęcia z wychowawcą
Temat: Oblicza tolerancji
Treści kształcenia:
Uczeń:
Analizuje i interpretuje teksty kultury – język polski (II.2, 3),
Współpracuje w grupie – wstęp do podstawy programowej,
Tworzy wypowiedź ustną – język polski (III.1).
Cele operacyjne:
Uczeń:
Ogląda film Nietykalni (przed zajęciami) oraz Polityczna poprawność. Co to takiego?,
Uzupełnia tabelę, odpowiadając na pytania związane z filmem Nietykalni,
Dopisuje zakończenia zdań (dotyczących zagadnień tolerancji) według własnego pomysłu,
Formułuje wnioski na temat tolerancji i politycznej poprawności,
Uczestniczy w dyskusji na temat tolerancji i politycznej poprawności,
Przestrzega dyscypliny czasu pracy,
Układa krzyżówkę na temat tolerancji,
Wykonuje plakat odnoszący się do tolerancji.
Nabywane umiejętności:
Uczeń:
Wykorzystuje wiedzę w praktyce,
Rozwiązuje problemy,
Posługuje się poznanymi pojęciami,
Komunikuje się w języku ojczystym.
Środki dydaktyczne:
Zasoby multimedialne: film Polityczna poprawność. Co to takiego? – rozmowa z Margaret Ohią, karty pracy („Nietykalni” – czyli kilka słów o tolerancji oraz Oblicza tolerancji),
Film Nietykalni w reżyserii Oliviera Nakache’a i Erica Toledana,
Zwiastun filmu Nietykalni,
Słowniki języka polskiego,
Encyklopedia PWN,
Tablica, pisak/kreda,
Komputer z głośnikami z dostępem do internetu/tablica interaktywna.
Metody nauczania:
Podające: rozmowa, odczyt,
Problemowe: aktywizujące – burza mózgów, mapa myśli,
Praktyczna: ćwiczenia przedmiotowe,
Eksponująca: film.
Formy pracy:
Zbiorowa jednolita,
Indywidualna jednolita,
Indywidualna zróżnicowana,
W parach.
Przed zajęciami:
Uczniowie w ramach zadania domowego oglądają film Nietykalni w reżyserii Oliviera Nakache’a i Erica Toledana.
Przebieg zajęć:
1. Nauczyciel wita uczniów, a następnie – w ramach przypomnienia, a zarazem wprowadzenia w tematykę zajęć – zaprasza młodzież do obejrzenia zwiastunu filmu Nietykalni.
Prowadzący zajęcia pyta uczniów o ich wrażenia po obejrzeniu komedii (rozmowa kierowana):
Dlaczego film cieszy się tak wielkim uznaniem wśród widzów?
Dlaczego trudno uwierzyć, że taka historia wydarzyła się naprawdę?
O jakich ważnych wartościach jest mowa w przedstawionej historii?
Uczniowie dzielą się swoimi refleksjami, a nauczyciel w taki sposób kieruje rozmową, by przy pytaniu dotyczącym wartości, które są propagowane w filmie, oprócz przyjaźni, wrażliwości i empatii itp. uczniowie wymienili także tolerancję.
2. Zapisanie tematu zajęć i przedstawienie celów.
Nauczyciel rozdaje karty pracy „Nietykalni” – czyli kilka słów o tolerancji. Osoby mające trudności w nauce mogą rozwiązywać zadania w parach. Należy zadbać o taki dobór par, by uczeń słabszy pracował z uczniem zdolnym.
Zadaniem uczniów jest uzupełnienie tabeli – co w sobie tolerowali bohaterowie filmu, a czego nie? Co zyskali dzięki tolerancji? (Philippe tolerował kryminalną przeszłość Drissa, brak wykształcenia itp.; Driss toleruje niepełnosprawność Philippe’a, akceptuje jego przyzwyczajenia; obaj zyskują przyjaźń, możliwość realizowania swoich życiowych planów itp.).
Uczniowie dopisują zakończenie zdań według własnego pomysłu – jak potoczyłyby się losy bohaterów, gdyby nie tolerowali w sobie nawzajem różnych rzeczy? (Philippe nigdy nie zatrudniłby Drissa i nie przełamał monotonii swego życia itp.; Driss nie przekonałby się, że można zaprzyjaźnić się ze starszą, niepełnosprawną osobą itp.).
Następnie wyjaśniają termin „stereotyp” oraz wymieniają, jakie stereotypowe przekonania łamane są w filmie (byli więźniowie nie są godni zaufania; ludzie niepełnosprawni powinni siedzieć w domu i nie przeszkadzać zdrowym w pracy itp.).
Na koniec opisują sytuację z filmu, która ich zdaniem najtrafniej przedstawia istotę tolerancji.
Po wykonaniu zadania chętni uczniowie odczytują efekty swojej pracy.
3. Film Polityczna poprawność. Co to takiego?.
Nauczyciel zaprasza do obejrzenia materiału filmowego będącego fragmentem rozmowy z Margaret Ohią na temat politycznej poprawności. Zaznacza wcześniej, że na podstawie wysłuchanego materiału zadaniem uczniów będzie stworzenie mapy myśli związanej z poprawnością polityczną.
Przykładowe elementy mapy myśli:
unikanie sformułowań raniących innych,
tolerancja,
szacunek wobec rozmówcy,
respektowanie godności rozmówców,
używanie zwrotów neutralnych itp.
4. Wprowadzenie terminu „poprawność polityczna”.
Wybrany przez nauczyciela uczeń odszukuje w encyklopedii pojęcie „poprawność polityczna” i zapisuje jego definicję na tablicy (poprawność polityczna – sposób używania języka w dyskursie publicznym, którego głównym celem jest zachowanie szacunku oraz tolerancji wobec przeciwnika w dyskusjiIndeks górny 11).
5. Nauczyciel inicjuje dyskusję:
Dlaczego w Polsce poprawność polityczna jest kojarzona negatywnie?
Jakie korzyści płyną z politycznej poprawności?
6. Podsumowanie zajęć.
Nauczyciel prosi uczniów, by w parach zastanowili się nad przykładami sytuacji, w których mamy do czynienia z polityczną poprawnością. Osoby uzdolnione lingwistycznie do przedstawianych sytuacji mogą ułożyć krótkie dialogi. Chętni uczniowie prezentują efekty swojej pracy.
Prowadzący zajęcia prosi młodzież o wspólne rozwiązanie karty pracy Oblicza tolerancji. Zadaniem uczniów jest ułożenie krzyżówki oraz pytań do krzyżówki, której hasłem będzie „tolerancja”. Należy posłużyć się terminami, pojęciami i wartościami związanymi z szeroko rozumianą tolerancją. Uczniowie przedstawiają propozycje, nauczyciel lub chętna osoba zapisuje je na tablicy, a pozostali na kartach pracy.
7. Nauczyciel zleca uczniom zadanie domowe, prosząc o wykonanie plakatu zachęcającego młodych ludzi do tolerancji, z wykorzystaniem dowolnej techniki plastycznej.
Uwagi:
Zajęcia mogą zostać zrealizowane w cyklu dwóch godzin.
Encyklopedia PWN, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003.↩