Od impresjonizmu po symbolizm - twórczość Władysława Podkowińskiego
Ważne daty
1866 – Narodziny Władysława Podkowińskiego w Warszawie
1885 – Studia malarskie artysty w akademii petersburskiej
1889 – Pobyt artysty w Paryżu i poznanie tendencji impresjonistycznych
1894 – Powstanie obrazu Szał uniesień
1895 – Śmierć Władysława Podkowińskiego w Warszawie
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:
c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;
14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;
18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;
9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;
3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;
4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);
8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;
V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:
3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.
zapoznasz się z danymi biograficznymi o artyście;
poznawać podstawowe dzieła artysty;
rozpoznawać cechy stylowe, nauczysz się je nazwać i przyporządkować do danej epoki stylowej;
poznawać historyczne konteksty powstawania dzieł malarskich (autor, fundator, tematy, treść);
analizować dzieła, uwzględniając ich cechy formalne (np. układ przestrzenny, plan, bryła, konstrukcja, dekoracja);
samodzielnie, przejrzyście i logicznie wypowiadać się na temat dzieł, uwzględniając ich historyczny kontekst.
Początki drogi twórczej Władysława Podkowińskiego
W polskim malarstwie trzeciej ćwierci XIX wieku silnie zakorzeniony był nurt akademizmu i realizmu, połączony z malarstwem historycznym. W Warszawie lat 60. i 70. czołową postacią artystyczną był Wojciech Gerson – malarz pejzażysta, przedstawiciel realizmu, krytyk, historyk sztuki i pedagog, współzałożyciel Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i kilku szkół artystycznych, autor ilustracji gazetowych i książkowych czy dekoracji malarskich wielu budynków publicznych.
1. Postać ta, wielce zasłużona w działalności artystycznej ale także publicystycznej czy społecznej, znana jest przede wszystkim z prowadzenia warszawskiej Klasy Rysunkowej.
Klasa Rysunkowa powstała w 1865 roku, po kasacie przez władze carskie wcześniejszej Szkoły Sztuk Pięknych. Wojciech Gerson wykładał w niej od 1871 do 1896 roku. Wykształcił całą plejadę artystów, m.in. Józefa Chełmońskiego, Józefa Pankiewicza, Jana Stanisławskiego czy Leona Wyczółkowskiego. Gerson kładł duży nacisk na studium z natury i warsztat rysunkowy. Zaszczepił swym uczniom szacunek dla tradycji malarstwa i jednocześnie poczucie własnej niezależności twórczej. Odrzucał jednak nowe prądy artystyczne, zarówno impresjonistycznąimpresjonistyczną wrażeniowość jak symbolistyczną metaforykę.
Jednym z dobrze zapowiadających się adeptów malarstwa (a właściwie rysunku) w Klasie Gersona był Władysław Podkowiński. Urodzony w 1866 roku w Warszawie pochodził ze zubożałej rodziny, osieroconej przez ojca. Naukę w Klasie Rysunkowej pobierał w latach 1882‑1884, by następnie kontynuować studia za granicą. Swój talent artystyczny rozwinął bardzo szybko. Już jako dwudziestoparolatek odnalazł własną drogę twórczą, stał się prekursorem nowych tendencji w rodzimej sztuce, zyskał uznanie i stworzył dzieła należące obecnie do kanonu malarstwa polskiego. Jego talent nie miał jednak szansy w pełni zabłysnąć – bieda i trudne warunki bytowe spowodowały u Podkowińskiego gruźlicę, na którą zmarł przedwcześnie, w 1895 roku, mając zaledwie 29 lat.
Pod wpływem spotkania z Gersonem Podkowiński zakochał się w rysunku, nie chciał w ogóle być malarzem, tylko rysownikiem. Jeszcze w czasie nauki zaczął publikować swoje prace w lokalnych gazetach warszawskich – związał się z popularnym Tygodnikiem Ilustrowanym i Wędrowcem. Środowiska obu tych gazet promowały i głosiły walory sztuki realistycznej, związanej z codziennym życiem.
Pobudziło to w Podkowińskim reporterską pasję i szczegółowość naturalisty. W swoich pracach obserwował i ilustrował życie współczesnej Warszawy. Tworzył rysunki realistyczne, reporterskie. Portretował zdarzenia codzienne, różne grupy społeczne – arystokratyczne towarzystwo na wyścigach i scenki z życia lokalnej biedoty. Zarobkowo portretował też w małych obrazkach wytworne damy i wojskowych.
Kariera zawodowa Władysława Podkowińskiego
Praca reporterska pozwoliła młodemu Podkowińskiemu zaoszczędzić fundusze na dalszą edukację. W okresie 1885‑1886 kontynuował studia malarskie w akademii petersburskiej w pracowni batalisty Bogdana Willewaldego. Uczelnia ta nie cieszyła się wówczas renomą i uznaniem środowiska artystycznego i uchodziła za przeciętną czy wręcz słabą. Toteż młody artysta niewiele na niej skorzystał, a popadłszy w konflikt z nauczycielami po roku powrócił do Warszawy. Umocnił tam jednak przyjaźń z Józefem Pankiewiczem poznanym kilka lat wcześniej w Klasie Gersona.
Momentem przełomowym w drodze twórczej Podkowińskiego był rok 1889 i wyjazd, wraz z Pankiewiczem, do Paryża. Niespełna roczny pobyt nad Sekwaną (w skandalicznych warunkach bytowych co przyczyniło się bezpośrednio do rozwoju choroby artysty) zaowocował zmianą jego priorytetów. Podkowiński zetknął się w Paryżu ze sztuką impresjonistów i postimpresjonistów. Dzięki nim, oglądając dzieła koncentrujące się wokół zagadnień koloru i światła formy malarskiej, zdeklarowany rysownik powrócił do technik malarskich.
1. Podkowiński zetknął się w Paryżu ze sztuką impresjonistów i postimpresjonistów. Dzięki nim, oglądając dzieła koncentrujące się wokół zagadnień koloru i światła formy malarskiej, zdeklarowany rysownik powrócił do technik malarskich. Ilustracja przedstawia ulicę Nowy Świat w Warszawie. Malar
W Paryżu Podkowiński porzucił całkowicie realistyczną konwencję swoich wcześniejszych prac. Zaczął zgłębiać impresjonistyczneimpresjonistyczne techniki, utrwalając na płótnie ulotne wrażenia wizualne. Po powrocie malarz wystawił w warszawskim Salonie Aleksandra Krywulta swe paryskie obrazy, budząc ostry sprzeciw krytyki i publiczności. Odbiorcy przyzwyczajeni do realistycznej konwencji nie rozumieli szkicowego, wrażeniowego sposobu widzenia i niechlujnej z pozoru techniki. Mimo krytyki Podkowiński uporczywie rozwijał swoje fascynacje impresjonistyczne. Nurt ten w jego twórczości reprezentowany jest bardzo konsekwentnie i wytrwale. Był on jednym z pierwszych, obok Józefa Pankiewicza, reprezentantów impresjonizmu w malarstwie polskim.
Na początku lat 90. XIX wieku, w swojej warszawskiej pracowni, prowadził liczne obserwacje miasta w różnych porach dnia i roku. Efektem tych poszukiwań są studia ulicy Nowy Świat w dzień letni i zimowy. W lecie przebywał pod Warszawą, w Mokrej Wsi i Chrzęsnem koło Radzymina, w Wilczycach, Bidzinach i Sobótce koło Sandomierza, gdzie tworzył migotliwe, pełne słonecznego światła pejzaże wiejskie i leśne. Drobnymi uderzeniami pędzla artysta wydobył rozedrgane plamy światła i cienie, wprowadził swobodną, impastową fakturę, kompozycję opierał na kontraście tonów ciepłych i zimnych. W 1891 r. Podkowiński namalował Portret Wincentyny Karskiej uznany za pierwszy w historii sztuki polskiej wizerunek wykonany w plenerze.
Nurt symbolizmu w malarstwie Władysława Podkowińskiego
W 1892 roku pojawiła się w malarstwie Podkowińskiego odmienna od impresjonistycznej tematyka charakterystyczna dla rodzącego się w Europie nurtu symbolizmusymbolizmu. Były to prace czerpiące inspiracje z dzieł literackich, muzycznych czy filozoficznych, skoncentrowane na najstarszych wątkach kultury - miłości i śmierci.
Malarz zaczął tworzyć obrazy o odmiennej stylistyce, korzystając z innych środków wyrazu. Artysta ograniczył znacznie paletę barw do brązów i szarości, obrazy stają się ciemne, wręcz monochromatyczne. Ich nastrój jest mroczny, ciężki, niepokojący, przesycony tajemniczością a treść często niejednoznaczna. Pierwszym takim obrazem był Taniec szkieletów przedstawiający korowód nagich kobiet wirujących w szaleńczym tańcu z kościotrupami.
Kolejne dzieła samymi tytułami przywołują aurę tajemniczości i ukryte znaczenia: Miraże - kompozycja symboliczna, Fantazja. Oddaj mi serce, Nocturn - bajka o zaklętej królewnie czy kameralna Rozmowa. Są to prace o silnym napięciu emocjonalnym, przesycone nastrojem smutku i napiętego oczekiwania. Być może wpływ na tak silną zmianę w twórczości artysty miała jego pogłębiająca się nieuleczalna choroba.
Zaledwie na rok przed śmiercią artysta stworzył swój najbardziej znany obraz symboliczny – Szał uniesień. Podkowiński ukazał jeden z najbardziej znanych w sztuce motywów ikonograficznych – nagą kobietę na koniu. Postaci na prawie trzymetrowym płótnie są ponadnaturalnej wielkości, ujęci w niezwykle dynamicznej kompozycji, z użyciem ciemnej, niemal monochromatycznej palety barw.
1. Szał uniesień, nazywany także krócej Szał, to obraz olejny na płótnie namalowany przez Władysława Podkowińskiego pod koniec życia malarza, w 1894 roku. Obraz ten uważany jest za pierwsze znaczące dzieło nurtu symbolizmu w polskim malarstwie.
2. Obraz przedstawia akt, z nagą, rudowłosą kobietą na oszalałym karym koniu stającym dęba. Zwierzę wierzga, przewraca gwałtownie oczami, odsłania zęby, ma wysunięty język i rozszerzone chrapy, z pyska toczy pianę.
3. Kobieta dosiada rumaka na oklep, wtula się w jego kark, obejmuje za szyję, ma zamknięte oczy, jej rozwiane włosy splatają się z końską grzywą.
4. Obraz mierzy 310 cm wysokości i 275 cm szerokości, co oznacza, że przedstawione na nim postaci są ponad naturalnej wielkości.
Na rozhukanym, olbrzymim koniu, na jakiejś apokaliptycznej bestii rzuconej w chaos, w zamęt wichrzących się tumanów chmur i mgławic, na wpół leży naga kobieta, oplótłszy koniowi kark ramionami, tuląc się do niego twarzą, piersią, korpusem, cisnąc mu konwulsyjnie boki nogami – pisał w Kurierze Codziennym 18 marca 1894, Kazimierz Tetmajer.
Rumak i kobieta porwani są niepohamowanym szałem. Kobieta i koń symbolizują zmysłowość, siłę erotycznych instynktów, siłę a zarazem samozagładę natury, fizyczne szaleństwo i obłęd, niszczącą moc. Obraz ten uznawany jest za jedno z prekursorskich dzieł polskiego symbolizmu. Jest też uważany za zapowiedź ekspresjonizmu w malarstwie. Krytycy ówcześni jednak wzbraniali się przed zaliczeniem go do jakiegoś malarskiego nurtu. Stefan Laurysiewicz napisał: Praca taka przy całej oryginalności swoich wad i wielkości swoich zalet powinna stanąć odrębnie, jako oderwane dzieło dużego talentu, nie dążące do żadnego kierunku.
Pokaz obrazu zakończył się ogromnym sukcesem młodego impresjonisty. Obraz wystawiony w Towarzystwie Zachęty Sztuki Pięknych obejrzała, niezwykła jak na owe czasy, liczba dwunastu tysięcy widzów. Budził on od początku ogromne zainteresowanie ale i skrajne emocje. Przez część konserwatywnego warszawskiego mieszczaństwa uznany został za nieobyczajny. Niektórzy krytycy dopatrywali się w nim jedynie nieudanej prowokacji malarskiej i wytykali błędy warsztatowe. Inni natomiast, i ci byli w większości, widzieli dzieło wybitne, nietuzinkowe, osobne, niepokojące i zapowiadające nowy nurt w sztuce. Przez młodych twórców obraz uznany został za manifest nowej sztuki, za wyraz buntu przeciw zastanym kanonom estetycznym.
Legendę obrazu podsyciła dodatkowo próba zniszczenia go przez samego autora, który pod koniec wystawy pociął płótno nożem. Powody tego zachowania nie są jasne. Dopatrywano się w nich reakcji na krytykę dumnego i niepokornego artysty, wyrazu prywatnego zawodu miłosnego ale też świadomej manifestacji artystycznej.
Ostatnie dzieło wielkiego artysty
Ostatni, niedokończony, obraz Władysława Podkowińskiego jest niezwykle mroczny i tajemniczy. To nokturn Marsz żałobny. Podkowiński zaczął nad nim pracę pod koniec jesieni 1894 roku, będąc już krańcowo wyczerpany chorobą (zmarł w styczniu następnego roku). W ciemnym, nocnym krajobrazie, za rozświetloną mistycznym światłem trumną, postępuje ciemny kondukt żałobny. Z mroku wyłania się postać mężczyzny w tragicznym geście żegnającego zmarłą kobietę. Z jego szeroko otwartych ust zapewne wydobywa się krzyk wyrażający rozpacz po stracie ukochanej osoby. Nad całą sceną unoszą się ciemne dzwony.
1. W ciemnym, nocnym krajobrazie, za rozświetloną mistycznym światłem trumną, postępuje ciemny kondukt żałobny.
2. Z mroku wyłania się postać mężczyzny w tragicznym geście żegnającego zmarłą kobietę. Z jego szeroko otwartych ust zapewne wydobywa się krzyk wyrażający rozpacz po stracie ukochanej osoby. Nad całą sceną unoszą się ciemne dzwony.
Krytycy chętnie widzieli w tym dziele testament artysty. Główną inspiracją do podjęcia pracy nad tym obrazem był jednak utwór poetycki Kornela Ujejskiego Marsz pogrzebowy Szopena, który z kolei zainspirowany został fragmentem Sonaty b‑moll, op. 35 Fryderyka Chopina. Podkowiński realizuje w obrazie ideę korespondencji sztuk (correspondnce d'artcorrespondnce d'art) obecną silnie w sztuce symbolistów i ekspresjonistów. Uważali oni, że różne dziedziny sztuk oddziałują na siebie nawzajem, dzieła literackie czy muzyczne mogą stać się inspiracją, zostać przełożone na język obrazowy. Wrażenia płynące z form malarskich miały się przenikać z doświadczeniami płynącymi z poezji i muzyki, tworząc nową jakość estetyczną. Taki zabieg, poprzez skojarzenie z innymi dziełami, miał potęgować oddziaływanie obrazu na widza.
Władysław Podkowiński był malarzem o wielkim potencjale twórczym. Często w jego pracach widać zarysowane zaczątki wielu problemów malarskich typowych dla epoki, a w Polsce często tę epokę wyprzedzających.
W których z wymienionych miast kształcił się Władysław Podkowiński?
- Petersburg
- Monachium
- Paryż
Który z przedstawionych fragmentów obrazów Władysława Podkowińskiego jest częścią obrazu „Szał uniesień”?
- 1
- 2
- 3
Władysław Podkowiński chciał zniszczyć swój najsłynniejszy obraz Szał uniesień. W jaki sposób próbował tego dokonać? – przez:
- podpalenie
- oblanie farbą
- pocięcie nożem
Uzupełnij tytuł poniższego dzieła.
Wskaż rok powstania Warszawskiej Klasy Rysunkowej.
- 1865
- 1896
- 1871
Wpisz imię i nazwisko osoby, o której jest mowa w poniższym zdaniu.
.............................. to postać znana przede wszystkich z prowadzenia Warszawskiej Klasy Rysunkowej.
Przyjrzyj się dwóm wersjom Portretu Konrada Dynowskiego, namalowanym przez Władysława Podkowińskiego. Zastanów się jakie dostrzegasz podobieństwa i różnice w sposobie malowania? Do jakich dwóch nurtów w malarstwie przypiszesz te dwa obrazy?
 Władysław Podkowiński, „Portret Konrada Dynowskiego”, 1894 r, ipsb.nina.gov.pl, CC BY 3.0 |  Władysław Podkowiński, „Portret mężczyzny”, galerialu.pl, CC BY 3.0 |
Wymień dwie miejscowości uwiecznione na obrazach Podkowińskiego.
Przyjrzyj się obrazom Władysława Podkowińskiego przedstawiającym Ulicę Nowy Świat w Warszawie w dzień letni i zimowy. Odpowiedz na pytania:
Jakie dostrzegasz podobieństwa i różnice w tych dwóch przedstawieniach?
Jakie środki malarskie wykorzystał artysta by przedstawić porę letnią i zimową?
Jakie cechy impresjonizmu potrafisz wskazać w tych obrazach?
 Władysław Podkowiński, „Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień letni”, 1892 r., Muzeum Narodowe w Warszawie, commons.wikimedia.org, domena publiczna |  Władysław Podkowiński, „Nowy Świat w dzień zimowy”, 1892 r., Muzeum Narodowe w Warszawie, cyfrowe.mnw.art.pl, CC BY 3.0 |  Władysław Podkowiński, „Ulica Nowy Świat w Warszawie w dzień zimowy”, 1892 r., Muzeum Narodowe, Kraków, artyzm.com, CC BY 3.0 |
Wyjaśnij, na czym polega impresjonizm w malarstwie.
Przyjrzyj się rysunkowi Władysława Podkowińskiego Zaduszki. Zastanów się jakie cechy symbolizmu dostrzegasz na obrazie?
Podaj tytuły dzieł Podkowińskiego o cechach impresjonistycznych.
Słownik pojęć
(korespondencja sztuk) Inspirowanie się artystów dziełami z innych dziedzin sztuki (malarstwa, muzyki, literatury). Np. tworzenie obrazów pod wpływem utworów muzycznych czy literackich. Idea związana z poszukiwaniem uniwersalnego języka sztuki oraz przekonaniem, że sztuki wywodzą się z jednego źródła, ale docierają do różnych zmysłów. Jej celem było oddziaływanie na różne zmysły odbiorcy, silniejszy wpływ na jego wyobraźnię, a przez to pogłębienie jego przeżyć, wzmocnienie siły oddziaływania uczuciowego dzieła.
Od francuskiego Impressionisme - odbicie, wrażenie. Kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, ukształtowany w malarstwie francuskim w latach 70. i 80. XIX w., a obecny w końcu XIX w. w Europie i Ameryce. U podstaw impresjonizmu leży rozwój optyki - wiedzy o fizycznej naturze światła i postrzeganiu kolorów, a także wynalazek fotografii. Impresjoniści korzystali jedynie z siedmiu podstawowych barw tęczy. Ich metodą twórczą był dywizjonizm – nakładanie tuż obok siebie plam czystego koloru tak, iż z pewnej odległości zlewały się tworząc barwy uzupełniające. Cienie malowali za pomocą zmieszanych kolorów podstawowych, bez użycia czerni. Kompozycje dzieł były otwarte, często stwarzały wrażenie przypadkowych wycinków całości. Prace impresjonistów nie zgłębiały żadnych metafizycznych problemów, skupiały się na powierzchowności, ulotności chwili, nastroju, oświetleniu, podkreślały subiektywność ludzkiego widzenia, czyniły kolor i formę głównymi, samodzielnymi składnikami obrazu. Tematami prac była codziennośc i współczesność, a także studia natury. Impresjoniści jako jedni z pierwszych malowali prace w plenerze, obserwójąc zmienność pór roku, pogody, pory dnia i oświetlenia.
Prąd artystyczny kształtujący się głównie w literaturze, malarstwie i muzyce, zapoczątkowany w latach 80. XIX w. we Francji. Symbolizm w sztukach plastycznych rozwijał się w ścisłym związku z symbolizmem literackim. Był reakcją przeciw realizmowi i impresjonizmowi. Traktował malarstwo jako nośnik treści duchowych, miał za cel obrazowanie idei i wyrażanie uczuć. Symbolizm cechuje dążenie do stworzenia nowego języka malarskiego przez odejście od naśladowania natury, używanie indywidualnych symboli, często wieloznacznych, trudnych do rozszyfrowania, tajemniczych, a także wykorzystywanie symbolicznych i ekspresyjnych możliwości koloru, linii i plam barwnych.
Źródło:
Słownik języka polskiego PWN
Galeria dzieł sztuki
