Paleta malarza – wszystko na temat barwy
Wprowadzenie
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:
1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;
3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;
II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:
1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;
2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);
6) stosuje różnorodne techniki plastyczne (proste techniki graficzne, rzeźbiarskie, malarskie, elementy obrazowania cyfrowego fotograficznego i z wykorzystaniem wybranych graficznych programów komputerowych);
III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:
5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.
stosować ze zrozumieniem terminy: koło barw, gama barwna, kolory podstawowe i pochodne, kolory zimne i ciepłe, kolory czyste i złamane, kolory dopełniające, paleta malarza;
rozróżniać rodzaje kolorów;
wskazywać rodzaje kolorów w dziełach sztuki i we własnych pracach plastycznych.
Kolory
Oko ludzkie potrafi rozpoznać bardzo wiele kolorów. Kolory te można uporządkować na różne sposoby. Otwórz swoje pudełko z kredkami i zobacz, jak są w nim ułożone kredki. Ułóż kredki od koloru najjaśniejszego do najciemniejszego.
Układać kolory można nie tylko w pudełku z kredkami. Malarze, zanim przystąpią do pracy, porządkują je na specjalnym sztywnym podłożu – palecie malarskiejpalecie malarskiej. Wyciskają farby w odpowiednim miejscu na obwodzie palety. Środek zostawiają pusty – jest on potrzebny do mieszania kolorów.
Pobierz ilustrację, która znajduje się poniżej. W tym celu kliknij na ilustracji prawym przyciskiem myszy, z menu rozwijanego wybierz opcję „Zapisz obraz jako...”, a następnie zapisz na dysku komputera. Do wykonania polecenia skorzystaj z aplikacji MiniPaint, dostępnej poniżej - otwórz zapisany wcześniej obrazek (opcja Plik->Otwórz, wskazanie obrazka zapisanego na dysku komputera).
Następnie spróbuj tak rozmieścić kolory na palecie, aby obok siebie znalazły się te, które według Ciebie są podobne.
Pryzmat
Naukowcy i artyści próbowali na różne sposoby porządkować, układać kolory. Jedni i drudzy zauważyli, że aby widzieć i rozróżniać kolory, potrzebne jest światło. Być może wiesz już, że światło słoneczne, inaczej nazywane białym, daje się rozszczepić na poszczególne barwy. W naturze można to zobaczyć w zjawisku tęczy.
Poukładaj barwy w taki sposób, w jaki znajdują się one na tęczy.
Koło Barw
Jednym ze sposobów uporządkowania kolorów jest koło barwkoło barw. Obejrzyj o nim film.
Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D18E2h0gk
Film edukacyjny „Koło barw”. Na filmie pokazane koło barw oraz opisy: Układ kolorów na tej palecie nie jest przypadkowy. Jest ich sześć czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy. Kolejność kolorów też nie jest przypadkowa. Na obwodzie palety sąsiadują ze sobą kolory będące obok siebie w widmie barw. Widmo barw można zobaczyć, kiedy światło słoneczne, inaczej nazywane białym, ulega rozszczepieniu. Dzieje się tak czasami po deszczu i wtedy oko ludzkie widzi tęczę. Nie musisz czekać na deszcz, możesz zjawisko rozszczepiania barw zobaczyć, używając pryzmatu. Pryzmat to szklany przyrząd optyczny o dwóch trójkątnych ścianach. Kiedy światło słoneczne przechodzi przez pryzmat, po jego drugiej stronie nie jest już białe, lecz wielobarwne. Zauważ, że pomiędzy barwami nie ma granic, płynnie przechodzą jedna w drugą. I w tęczy i w pryzmacie ich kolejność kolorów jest następująca: jest taka sama, od góry: czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy. Jeśli widmo światła białego ułożyć jak na tarczy zegarka, tak by spotkały się skrajne barwy czerwona i fioletowa, otrzymamy koło barw. Koło barw, w plastyce, to uporządkowanie kolorów wokół środka koła, zgodnie z układem barw widma światła białego. Można znaleźć jeszcze inne zależności między kolorami. Są kolory, których nie można uzyskać poprzez mieszanie Nazywa się je podstawowymi i są to kolory: żółty, czerwony i niebieski. Mieszając ze sobą dwa kolory podstawowe otrzymamy kolory pochodne. Jaki kolor wyjdzie ze zmieszania np. czerwonego i niebieskiego, łatwo zaobserwować na kole barw. Czy wiesz już jaki kolor uzyskasz, kiedy pomieszasz żółty z niebieskim? A żółty z czerwonym? Wszystkie kolory koła barw, zarówno podstawowe, jak i pochodne, można nazwać kolorami czystymi. Jeśli jednak dodamy do czystego koloru niewielką ilość dopełniającego, otrzymamy kolor złamany. Można też przyjrzeć się połówkom koła barw. Kolory, które są blisko czerwonego i żółtego, kojarzą nam się z ciepłem. Kolory te nazywamy ciepłymi. Kolory, które są blisko niebieskiego, kojarzą się nam z chłodem. Kolory te nazywamy zimnymi.
Jaka barwa powstanie ze zmieszania następujących kolorów?
pomarańczowy, fioletowy, zielony
czerwony + żółty = ..........................
czerwony + niebieski = ..........................
niebieski + żółty = ..........................
Kolory dopełniające, to kolory leżące naprzeciw siebie na kole barw. Dla czerwonego kolorem dopełniającym będzie zielony, dla żółtego fioletowy, a dla niebieskiego pomarańczowy.
Wstaw kolory dopełniające do podanych kolorów.
fioletowy, niebieski, żółty, pomarańczowy, czerwony
pomarańczowy- ..........................
żółty- ..........................
zielony- ..........................
niebieski- ..........................
fioletowy- ..........................
Przyjrzyj się reprodukcjom i przeciągnij elementy z nazwami kolorów do odpowiednich obrazów.
ciepłe, zimne, dopełniające, czyste, zimne, złamane
Przyjrzyj się powyższym dwóm reprodukcjom dzieł sztuki i dopasuj właściwe dla nich określenia.
czyste, złamane
Twoja własna kompozycja
Wykonaj pracę plastyczną na temat: Kolory wokół mnie, używając tylko jednych z tych kolorów: podstawowych, pochodnych, zimnych, ciepłych, czystych lub złamanych. Skorzystaj z aplikacji MiniPaint, dostępnej poniżej.
Który z kolorów pojawiających się dziele nie występuje w kole barw?
- brązowy
- czerwony
- niebieski
Wykonaj pracę plastyczną na temat: Kolorowy świat, używając tylko jednych z tych kolorów: podstawowych, pochodnych, zimnych, ciepłych, czystych lub złamanych.
Przygotuj:
Karton
Farby
Pędzle
Zamiast farb i pędzli mogą być kredki lub pastele
Słownik pojęć
W plastyce graficzne uporządkowanie kolorów wokół środka koła, zgodnie z układem barw widma światła białego.
Kolory, których nie da się uzyskać poprzez mieszanie innych kolorów: żółty, czerwony i niebieski.
Kolory, które powstają poprzez zmieszanie dwóch kolorów podstawowych. Zmieszanie żółtego z niebieskim daje zielony, czerwonego z żółtym pomarańczowy, a niebieskiego z czerwonym fioletowy.
Kolory leżące naprzeciw siebie na kole barw. Dla czerwonego kolorem dopełniającym będzie zielony, dla żółtego fioletowy, a dla niebieskiego pomarańczowy.
Kolory, które na kole barw są blisko niebieskiego i fioletowego.
Kolory, które na kole barw są blisko czerwonego i żółtego.
Wszystkie kolory koła barw, zarówno podstawowe: żółty, czerwony, niebieski, jak i pochodne: pomarańczowy, zielony, fioletowy.
Owalna płytka, która służy malarzowi do rozrabiania farb podczas malowania obrazu.
Źródło:
sjp.pwn.pl
Reprodukcje dzieł sztuki
Bibliografia
sjp.pwn.pl