Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RaoCu6MENmbJm1
Fotografia przedstawia fragment mikrofonu na statywie. Temat lekcji: Piosenkarstwo i początki muzyki popowej. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.

Piosenkarstwo i początki muzyki popowej

Źródło: online-skills.

Ważne daty

1889 – powstanie w Paryżu pierwszego kabaretu

1920 – powstanie pierwszej rozgłośni radiowej

1930 – rozpoczęcie regularnego nadawania programów telewizyjnych przez BBC

1981 – rozpoczęcie działalności MTV

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela.

Rp1XFidaINoxS1
W prostokątnym polu znajduje się napis „Pobierz”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

I. Muzyka w ujęciu historycznym – periodyzacja, język, właściwości i charakterystyka.

8. Muzyka XX i XXI wieku. Uczeń:

1) charakteryzuje muzykę w kontekście estetyki epoki – wymienia i opisuje wybrane style i techniki muzyki XX i XXI w.: impresjonizm, ekspresjonizm, dodekafonia, serializm, punktualizm, neoklasycyzm, nawiązania do jazzu, folkloryzm, witalizm, aleatoryzm, sonoryzm, muzyka elektroakustyczna, improwizowana, multimedialna, performance;

4) omawia polską muzykę XX wieku i jej twórców, dokonując klasyfikacji zgodnie ze stylami i kierunkami: Mieczysław Karłowicz, Karol Szymanowski, Grażyna Bacewicz, Witold Lutosławski, Andrzej Panufnik, Tadeusz Baird, Kazimierz Serocki, Wojciech Kilar, Henryk Mikołaj Górecki, Krzysztof Penderecki, Eugeniusz Knapik, Aleksander Lasoń, Andrzej Krzanowski, Paweł Szymański, Hanna Kulenty, Paweł Mykietyn, Agata Zubel i in.;

6) zna pojęcia: pokolenie 1933, pokolenie 1951/pokolenie Stalowej Woli, festiwal Warszawska Jesień, festiwal Młodzi Muzycy Młodemu Miastu w Stalowej Woli; potrafi wskazać kompozytorów polskich tworzących obecnie, korzystając z pomocy internetu.

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

3) zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki.

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

1) wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata) i/lub pisemnej (np. esej, referat) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię.

Nauczysz się

przedstawiać jak i gdzie powstawała współczesna piosenka;

charakteryzować wybrane przykłady piosenki;

definiować początki muzyki popowej;

charakteryzować jaki wpływ mieli wybitni piosenkarze na wykonywane przez nich utwory oraz na rozwój piosenki jako gatunku.

Piosenka

Piosenkarstwo to istotny aspekt kultury muzycznej XX w. Tak naprawdę trwa do dzisiaj i jest ważną częścią tak zwanej kultury masowej. Zobaczmy, jak dziedzina ta się rozwija oraz jakie były początki muzyki popowej. Najpierw jednak zastanówmy się, czym jest i z czego składa się piosenka.

Ryl2mnrpD4lqa1
Maryla Rodowicz, wikipedia.org, CC BY-SA 4.0
R1ZZfSitw1seg1
Utwór z repertuaru Maryli Rodowicz w wykonaniu muzyków z Akademii Muzycznej imienia Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Piosenka ma tkliwy, nastrojowy i sentymentalny charakter. Tempo umiarkowane. Wokalistka z akompaniamentem zespołu wokalnego śpiewa następujący tekst: Z wielu pieców się jadło chleb Bo od lat przyglądam się światu Nieraz rano zabolał łeb I mówili: zmiana klimatu Czasem trafił się wielki raut Albo feta proletariatu Czasem podróż w najlepszym z aut Częściej szare drogi powiatu Ale to już było i nie wróci więcej I choć tyle się zdarzyło To do przodu wciąż wyrywa głupie serce Ale to już było, znikło gdzieś za nami Choć w papierach lat przybyło To naprawdę wciąż jesteśmy tacy sami. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.

Nie trudno zauważyć, że powyższy fragment zawiera zwrotkę i refren znanej piosenki Maryli Rodowicz. W swojej podstawowej wersji forma ta bowiem jest skonstruowana w taki sposób, by charakterystyczną jej cechą był powtarzający się refren. Czasami do konstrukcji tego typu piosenki dodaje się jeszcze tak zwany most (ang. bridge) – element oddzielający dwa kolejne refreny i wprowadzający nowy materiał muzyczny. Most czasami umożliwiał też wprowadzenie transpozycji, czyli zazwyczaj podwyższenia do tonacji wyższej o półton lub cały ton.

Istnieje jednak inna możliwość zrealizowania formy piosenki, tzw. hook‑based song. Posłuchajmy przykładu:

Rmp1gsWZV4Atc
Utwór Quando, quando, quando w wykonaniu Michaela Buble i Nelly Furtado. Piosenka ma umiarkowane tempo i jest wykonywany przez duet przy akompaniamencie zespołu instrumentalnego, W środku utworu zawarte jest solo saksofonu. Piosenka ma radosny, miłosny charakter. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.

Tego typu forma w poezji znana jest już od renesansu i funkcjonuje do dziś. Cała idea polega na wykorzystaniu powtarzającego się w każdej zwrotce piosenki (lub części zwrotki, jak w tym przypadku) odcinka, który jest również opracowany muzycznie w bardzo charakterystyczny sposób. Zatrzymuje to uwagę słuchacza na omawianym motywie lub frazie i to właśnie ów fragment słuchacz w pierwszej kolejności zapamiętuje. Stąd odcinek ten nazywamy haczykiem (od ang. hook – hak). Z pewnością jesteś w stanie wymienić podobne przykłady.

Rozwój piosenkarstwa

Rr2Z2MRf3OQsC1
Billie Holiday, wikipedia.org, CC BY 3.0

Jak zaczęło się piosenkarstwo w znanej nam obecnie formie? Cóż, odpowiedzi na to pytanie może być wiele. I każde opracowanie naukowe udzieli nieco innej. Najbardziej prawdopodobne wydają się jednak poniższe trzy:

  • Wodewil – popularna forma wywodząca się z operetki francuskiej, lecz nieco bardziej pikantna i sarkastyczna, a przy tym o nieco prostszej formalnie budowie. Większość tekstu w tego typu przedstawieniach jest mówiona, a śpiewa się tylko kilka piosenek. W przeciwieństwie do burleskiBurleskaburleski, wodewil nie zawiera raczej treści obscenicznych lub wysoce erotycznych. Na początku XX w. wodewil zyskał sporą popularność w USA, gdzie z czasem przekształcił się w musical.

  • Singspiel lub śpiewogra – niemiecka forma komediowa znana już w czasach Mozarta. Śpiewogra wykorzystuje mówione dialogi i posiada śpiewane fragmenty, które pod koniec XIX w. stanowią głównie piosenki. Śpiewogry grywa się w tym czasie głównie w małych teatrach, a nie na scenach operowych. Jednak ponieważ są wykonywane przez zwykłych aktorów, nie zawsze wymuszają na wykonawcach standardową dla opery technikę bel canto, znacznie przecież w XIX w. rozszerzoną i zmodyfikowaną.

  • Francuskie i później niemieckie sceny kabaretowe – rozpoczęte w 1889 r. w Paryżu w dzielnicy Mont Martre spotkania francuskich artystów miały początkowo formę spontanicznego, improwizowanego widowiska, w którym w pikantny i satyryczny sposób komentowano życie kulturalne i polityczne francuskiej stolicy. Kiedy widowiska kabaretowe stały się popularne, te bardziej prowokujące zaczęto wzbogacać na przykład o lekko erotyczne elementy taneczne, jak na przykład o taniec kankan. To właśnie od kabaretów zaczęli swoją przygodę tacy artyści, jak Edith Piaf czy Charles Aznavour.

Piosenka, jak inne formy przed nią, kształtowała się nie tylko dzięki kompozytorom i librecistom, ale przede wszystkim inspirującym wykonawcom, którzy późniejsze przeboje śpiewali. Obejrzyj poniższą wystawę, aby poznać wybranych piosenkarzy, którzy mieli wpływ na kulturę muzyczną swoich czasów dzięki wykształceniu indywidualnych stylów. Wysłuchaj także przykładów wybranych z ich repertuaru.

Piosenkarska Aleja Gwiazd

RWCQDMDDPpzhR1
Ilustracja interaktywna zawiera czarno-białe zdjęcie Edith Piaf. Fotografia jest wykonana z żabiej perspektywy. Piosenkarka ma krótsze, ciemne włosy. Z prawej strony widoczny jest mikrofon. Kobieta ubrana jest w czarną sukienkę a na szyi ma naszyjnik. Składa ręce wysunięte delikatnie do przodu, a ręce usta ma rozchylone, sugerując, że śpiewa lub za chwilę zacznie. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Edith Piaf – to francuska piosenkarka kabaretowa, aktorka i autorka piosenek, uznawana powszechnie za muzyczny skarb narodowy Francji. Przyczyniła się do popularności współczesnej francuskiej chanson. Występowała w wielu miejscach na świecie. W piosenkach poruszała tematy społecznie drażliwe. Nieobca była jej także piosenka miłosna czy satyra polityczna. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Edith Piaf, Wikipedia, CC BY-SA 3.0 nl
RkxFJYsvmfZms1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie Charlesa Aznavour. Piosenkarz jest w starszym wieku, ma krótkie, siwe włosy. W prawym ręku trzyma mikrofon i śpiewa. Ubrany jest w czarną koszulę i czarny garnitur o zróżnicowanej fakturze. Artysta znajduje się na pomarańczowym tle. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Charles Aznavour to piosenkarz francuski pochodzenia ormiańskiego. Skomponował ponad 300 piosenek w kilku językach. Otrzymał liczne nagrody nie tylko jako piosenkarz, lecz także jako aktor filmowy. Największą sławę przyniosła mu główna rola w filmie Blaszany Bębenek. Prowadził liczne akcje humanitarne na rzecz Armenii, dzięki czemu otrzymał honorowe obywatelstwo tego kraju. Pełnił rolę ambasadora Armenii w Szwajcarii oraz przy UNESCO. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Charles Aznavour, Wikipedia, CC BY 3.0
RJWaL1tcK84Wr1
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie Eltona Johna. Piosenkarz jest uśmiechnięty, włosy ma w delikatnym nieładzie. Na nosie ma okulary z czarnymi oprawkami, prostokątnymi, pomarańczowymi soczewkami. Ubrany jest w czarną bluzkę, na której jest biały szalik, znajdujący się pod czarną marynarką. W prawym uchu ma kolczyk. Z tyłu na białym tle znajdują się czarne napisy. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Elton John, Wikipedia, CC BY 3.0
Riw8uq1wLMgC91
Ilustracja interaktywna przedstawia czarno-białe zdjęcie Steviego Wondera. Piosenkarz jest w trakcie śpiewania do mikrofonu. Na nosie ma czarne okulary a na uszach słuchawki. Mężczyzna jest afroamerykaninem. Ubrany jest we wzorzystą koszulę. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Stevie Wonder to wokalista, pianista, perkusista, multiinstrumentalista, autor piosenek oraz producent muzyczny. Brał udział w kształtowaniu się takich stylów muzycznych jak pop, R&B, funk i wielu pokrewnych. Poza produkcją muzyczną Wonder zajmował się także polityką. Zaangażował się w stworzenie w USA święta narodowego mającego odbywać się w urodziny Martina Lutera Kinga. Jest niewidomy niemal od urodzenia, ale to nie powstrzymało go od rozpoczęcia kariery w wieku 11 lat jako tak zwane cudowne dziecko. W 2009 r. ONZ mianowała go Ambasadorem Pokoju. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Stevie Wonder, Wikipedia, domena publiczna
R1AStmz6kpf661
Ilustracja interaktywna przedstawia czarno-białą fotografię Binga Crosby. Mężczyzna w średnim wieku ma włosy zaczesane ku górze. Znajduje się przy dużym mikrofonie. Ubrany jest w białą koszulę, krawat i marynarkę. Piosenkarz ma lekko rozchylone usta. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Bing Crosby to amerykański piosenkarz i aktor o ciepłym barytonie. Był pierwszą gwiazdą w pełnym tego słowa znaczeniu. Gdy nagrywał, płyty sprzedawały się jak przysłowiowe świeże bułeczki. Gdy występował w radio, przyciągał tłumy. Filmy lub musicale z jego udziałem to także hity kasowe. Był świadkiem i beneficjentem na przykład takich innowacji, jak wynalezienie odpowiedniego dla wokalistów mikrofonu, co pozwoliło mu na skrystalizowanie ciepłego, intymnego sposobu śpiewania, który naśladowało później wielu późniejszych wokalistów. Miał także spory wpływ na podniesienie morale żołnierzy amerykańskich podczas II wojny światowej. Potem inwestował wiele w rozwój fonografii i wideografii, dzięki czemu standardem produkcyjnym stały się nagrania wielośladowe, precyzyjny montaż, wielokrotne powtarzanie tych samych ujęć dla najlepszego możliwego efektu i tym podobne. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Bing Crosby, Wikipedia, domena publiczna
RKAnq4x8HBMDP1
Ilustracja interaktywna zdjęcie Franka Sinatry. Mężczyzna w średnim wieku ma delikatnie rozchylone usta. Ubrany jest w czarny kapelusz opasany srebrną wstęgą. Sylwetkę ma lekko pochyloną w prawą stronę. Ma na sobie białą koszulę, krawat w grochy i niebieską marynarkę. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Frank Sinatra był amerykańskim aktorem, piosenkarzem i producentem muzycznym. Jest uznawanym za sławę piosenkarską dwudziestego wieku ze względu na swój ogromny wkład w amerykańską kulturę muzyczną i jej popularyzację. Także za jednego z najlepiej sprzedających się artystów wszech czasów, ponieważ jego nagrania osiągnęły do dzisiaj nakład sprzedaży ponad 160 milionów płyt. Słynął z doskonałego gustu, gdy chodzi o stroje, niezliczonych romansów i walk na pięści z niesfornymi dziennikarzami lub szefami, którzy działali nie po jego myśli. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Frank Sinatra, Wikipedia, domena publiczna
Ra4rJnI7TkgT91
Ilustracja interaktywna przedstawia zdjęcie Whitney Houston podczas występu, śpiewającą do mikrofonu, który trzyma w prawej ręce. Piosenkarka ma krótsze, kręcone włosy. W lewym uchu ma kolczyk w kształcie krzyża. Ubrana jest w niebieską najprawdopodobniej sukienką z odsłoniętymi ramionami. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Whitney Houston została umieszczona w Księdze rekordów Guinnessa jako najbardziej utytułowana aktorka na świecie. Poza karierą muzyczną, składającą się ze śpiewu, gry na fortepianie oraz produkcji muzycznej, Houston była także modelką i producentką filmową. Popularność piosenkarki w MTV miała wpływ na późniejszych czarnoskórych artystów. Jej pierwsza rola oraz ścieżka dźwiękowa w filmie The Bodyguard odniosły ogromny sukces kasowy. Otrzymała także nagrody Grammy za singiel z tego filmu pt. I will always love you, który stał się kobiecym hitem wszech czasów. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Whitney Houston, Wikipedia, domena publiczna
R1AXaH1dP2OJS1
Ilustracja interaktywna przedstawia czarno-białe zdjęcie Dean Martina. Mężczyzna w średnim wieku ma głowę opartą na lewej pięści, na której na małym palcu znajduje się sygnet i szeroko rozwarte oczy. Piosenkarz ma ciemne, lekko falujące się włosy. Ubrany jest w białą koszulę, krawat w pasy i marynarkę. Po najechaniu kursorem myszy na pulsujący punkt pojawia się informacja: 1. Dean Martin to aktor, piosenkarz i producent filmowy oraz telewizyjny. Najczęściej pokazywał się jako komik, choć w duetach komediowych zazwyczaj grał tego spokojnego i opanowanego. Występował w klubach, kasynach i na wielu scenach amerykańskich. Prowadził także telewizyjne programy muzyczne. Opisywano go jako faceta z klasą, gładko i elegancko nawigującego przez życie. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
Dean Martin , Wikipedia, domena publiczna

Kultura masowa i początek muzyki pop

R1V88kYhHJWLj1
Irena Santor, wikipedia.org, CC BY 3.0

O kulturze masowej możemy mówić dopiero na początku XX w., gdy informacje można było przesyłać na coraz szerszą skalę. Przełomowym było tutaj wykorzystanie radia do nadawania muzyki oraz programów informacyjnych. I choć pierwsze próby odbywały się od 1905 r., dopiero w 1920 powstała radiostacja nadająca muzykę i podająca inne, potrzebne populacji informacje, a w 1922 r. w Anglii zaczęła działalność BBC. W tym samym czasie firma AT&T nadała pierwszą radiową reklamę, która kosztowała 100 dolarów za 10 minut czasu antenowego. W Polsce pierwsza rozgłośnia radiowa zaczęła nadawanie w 1927 r. jako najnowocześniejsza w tym czasie w Europie.

RqN1pwAhV3JXU1
Michael Jackson, wikipedia.org, CC BY-SA 2.0

Rosnąca popularność transmisji radiowych oraz zmniejszające się koszty nabywania odbiorników sprawiły, że pierwszymi muzycznymi utworami docierającymi na szeroką skalę do publiczności były głównie piosenki ery swinga.

RnQbTfi7e8sxG1
Mikrofon dynamiczny, wikipedia.org, CC BY-SA 3.0

Istotne dla rozwoju piosenkarstwa stało się również wprowadzanie innowacji w dziedzinie fonografii. Nowe rodzaje mikrofonów dynamicznych pozwoliły na bardziej swobodne operowanie głosem. Ponieważ sygnał z takiego mikrofonu można bardziej wzmocnić, osoby o mniejszej sile głosu i delikatniejszej, mniej nośnej barwie, także zostały dostrzeżone i docenione. Piosenkarze od tego momentu mogli pozwolić sobie na bardziej intymną, subtelną prezentację utworu bez obawy, że mikrofon tego nie wyłapie.

RVsGnTMYBWtfY
Fot. nieznany, Krzysztof Krawczyk na scenie, 2005, radiopoznan.fm, CC BY 3.0

Kolejnym przełomem, a co za tym idzie środkiem rozpowszechniania nowych trendów i kierunków rozwoju piosenki, stała się telewizja. Regularne audycje telewizyjne rozpoczynają się nakładem BBC już w 1930 r., lecz medium to szczególną rangę uzyska po II wojnie światowej.

RrxzVhvKWYroA1
Logo MTV, wikipedia.org, CC BY-SA 3.0

Rola radia i telewizji była nie do przecenienia w latach pięćdziesiątych, sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, a zwłaszcza dla rodzącego się wówczas rock’n’rolla i powstającego z niego popu. Jednak najważniejsze wydarzenie dla historii muzyki pop miało miejsce w 1981 r., gdy zaczęła nadawanie muzyczna stacja MTV. Telewizja ta szczyci się, że wypromowała takich artystów, jak Michael Jackson i Madonna, których okrzyknięto ikonami popu, ponieważ ich dorobek ilustruje najważniejsze cechy tego stylu.

Rpwjmt3ol583o1
Utwór muzyczny z repertuaru Michaela Jacksona "Black or White" w wykonaniu muzyków z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Utwór rozpoczyna wyraźnie słyszalna na pierwszym planie gitara elektryczna. Wykonywany przez nią motyw przewija się przez cały utwór. Solista ma wysoką, jasną barwę głosu. Piosenka jest dynamiczna, radosna, żywiołowa, rytmiczna, zawiera elementy rapu. Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.

W Polsce piosenkarstwo rozwinęło się najsilniej po II wojnie światowej, a zwłaszcza w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, gdy na polskich scenach królowała tak zwana piosenka estradowa. To taka polska forma muzyki popowej, a jej gwiazdami byli i są na przykład Krzysztof Krawczyk i Maryla Rodowicz.

R1XSUpL2LgvX31
Utwór muzyczny z repertuaru Krzysztofa Krawczyka w wykonaniu muzyków z Akademii Muzycznej im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy. Piosenka ma taneczny charakter. i umiarkowane tempo. Jest wesoła, ale zawiera też sentymentalne fragmenty. Artysta śpiewa tekst: A bywa tak i tak, Nie zawsze szczęście się w życiu ma. Jak czegoś brak, to brak I czas się snuje od dnia do dnia. A bywa też nie raz, nie dwa, że coś zapachnie jak kwiat, Przeleci coś, jak nic, jak mgła, I niezły już jest świat. Byle było tak, że człowiek bardzo chce, Byle było tak, że się nie powie "nie", Byle było tak - sam jeszcze nie wiem, jak, że chce się bardzo śmiać, po prostu tak. Byle były sny zielone, złote dni, Byle była ta, do której mówię "ty", Byle było tak, jak jeszcze nigdy mi Nie było, nigdy nie, nie było tak. Dziewczyny, kto je zna? Pisuję do nich za listem list, Spotykam je co dnia, I chodzę z nimi, i nic i nic... A bywa też nie raz, nie dwa, że podam którejś z nich kwiat, A w oczach coś, jak nic, jak mgła, I piękny już jest… Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
RfqQXYBEEBhgB1
Jacek Kaczmarski, wikipedia.org, CC BY 3.0

Równolegle do tego nurtu rozwija się tak zwana poezja śpiewana lub piosenka aktorska. Tego typu twórczość cechuje się często obecnością na scenie artysty akompaniującego sobie na gitarze lub fortepianie, który śpiewa piosenki nie zawsze łatwo wpadające w ucho, ale za to przekazujące uczucia głębsze i nie zawsze liryczne. Posłuchajmy przykładów.

R130GRrntTtUK
Utwór Obława w wykonaniu Jacka Kaczmarskiego jest śpiewany przez artystę przy akompaniamencie gitary. Kompozycja jest szybka, dynamiczna o poważnym, przejmującym charakterze. Tekst śpiewany przez Kaczmarskiego: Skulony w jakiejś ciemnej jamie smaczniem sobie spał I spały wilczki dwa, zupełnie ślepe jeszcze Wtem stary wilk przewodnik, co życie dobrze znał Łeb podniósł, warknął groźnie, aż mną szarpnęły dreszcze Poczułem wokół siebie nienawistną woń Woń, która burzy wszelki spokój, zrywa wszystkie sny Z daleka ktoś, gdzieś krzyknął krótki rozkaz: goń! I z czterech stron wypadły na nas cztery gończe psy! Obława, obława na młode wilki obława Te dzikie zapalczywe, w gęstym lesie wychowane Krąg śniegu wydeptany, w tym kręgu plama krwawa I ciała wilcze kłami gończych psów szarpane! Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.

Piosenka w XX w. i na początku wieku XXI ma tak różne oblicza, że potrzebowalibyśmy kilku lat, żeby wszystko dokładnie przestudiować. I choć nagranie nowej piosenki nie stanowi dzisiaj problemu, bo bez kłopotu można zrobić to nawet w domowym zaciszu, o wiele trudniejsze jest wypromowanie przeboju. Mamy powszechny dostęp do mediów, a zwłaszcza do Internetu, ale jak w takich warunkach zadebiutować? To już zupełnie inna historia.

Zadania

R1dX6EkVOof0Q
Ćwiczenie 1
Wskaż najważniejsze źródła piosenek. Możliwe odpowiedzi: 1. operetka francuska, 2. widowiska kabaretowe, 3. wodewil, 4. śpiewogra
RVHIj5MxYHDXz
Ćwiczenie 2
Dokończ zdanie przeciągając właściwą odpowiedź w puste miejsce. Zwrotka to 1. część piosenki, w której zmieniają się słowa, ale melodia się powtarza, 2. stale powtarzająca się część piosenki, 3. wprowadzenie instrumentalne.
Rp5dNwnutXFuZ
Ćwiczenie 3
Który z artystów pochodził z Francji? Możliwe odpowiedzi: 1. Edith Piaf, 2. Frank Sinatra, 3. Bing Crosby Prawidłowa nr 1 Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
RB1CZonthToLB1
utwór 1 do ćwiczenia
RwQmk2JRYr4f21
utwór 2 do ćwiczenia
R1EkoKWbQtlfG1
utwór 3 do ćwiczenia
RB9zejVQNc6rp
Ćwiczenie 4
Połącz tytuły piosenek i wykonawców. Michael Jackson Możliwe odpowiedzi: 1. Black and White, 2. Love Me Do, 3. Ale to już było Maryla Rodowicz Możliwe odpowiedzi: 1. Black and White, 2. Love Me Do, 3. Ale to już było The Beatles Możliwe odpowiedzi: 1. Black and White, 2. Love Me Do, 3. Ale to już było
R1DEohtu3mABu
Ćwiczenie 5
Która z artystek pochodzi z USA? Możliwe odpowiedzi: 1. Edith Piaf, 2. Maryla Rodowicz, 3. Madonna Odpowiedź nr 3 Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
R1M4I0dQSWyXT
Ćwiczenie 6
Który z artystów współpracował z zespołem Trubadurzy? Możliwe odpowiedzi: 1. Krzysztof Krawczyk, 2. Piasek, 3. Gosia Andrzejewicz Punkt 1: Sir Elton John to angielski piosenkarz, autor i kompozytor. Zasłynął nie tylko z pisania i wykonywania piosenek. Skomponował także kilka musicali oraz muzykę do filmu animowanego Król Lew, która otrzymała Oscara. Jego działalność charytatywna obejmuje głównie kampanie na rzecz walki z AIDS, głównie w Afryce. Po legalizacji małżeństw homoseksualnych w Anglii i Walii, poślubił swojego wieloletniego partnera Davida Furnisha.
RJmVEpTa4bNog
Utwór: Będę śpiewał tylko ja Wykonawca: Big Cyc
RQTq1SqLEfRDU
Ćwiczenie 7
Kto jest na ilustracji?
Polecenie 1

Jak scharakteryzowałbyś cechy stylistyczne polskiego popu? Odpowiedź skonsultuj z nauczycielem.

RYaYKcGKHGLl1
Po ustawieniu się kursorem myszy w szarym polu, należy w nie wpisać odpowiedź do polecenia. Nad polem umieszczone są przyciski: Zapisz (pozwala na zapisanie wpisanej odpowiedzi), Drukuj (umożliwia wydrukowanie wpisanej odpowiedzi), Wyczyść (usuwa wpisaną treść).

Słownik pojęć

Burleska
Burleska

utwór satyryczno‑komiczny łączący podniosłą tematykę z pospolitym, często wulgarnym stylem, o cechach parodii, trawestacji, karykatury, groteski.

Muzyka estradowa
Muzyka estradowa

polskie określenie stosowane dla muzyki rozrywkowej lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych XX w., pod koniec lat osiemdziesiątych dotyczy muzyki silnie zabarwionej stylistycznymi cechami popu.

Poezja śpiewana
Poezja śpiewana

gatunek polskiej piosenki cechujący się dużym dramatyzmem treściowym i często skromnym akompaniamentem; często piosenki poetyckie to prawie krzyk lub swobodna melorecytacja.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Biblioteka muzyczna