Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RHlxDnSjjjQDE1

Płaska plama i kontur – rola koloru i linii w obrazach Gauguina

Źródło: online-skills, cc0.

Ważne daty

1848‑1903 – lata życia Paula Gauguina

1888 – powstanie obrazu Widzenie po kazaniu Paula Gauguina, które dało początek nowemu nurtowi w malarstwie – syntetyzmowi

1897‑1898 – malowanie dzieła Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy?, które Paul Gauguin uważał za swój najlepszy obraz artystyczny, testament i manifest

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

RTcUC0a1Shw1m1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
1

I. Opanowanie zagadnień z zakresu języka i funkcji plastyki; podejmowanie działań twórczych, w których wykorzystane są wiadomości dotyczące formy i struktury dzieła. Uczeń:

1) wykazuje się znajomością dziedzin sztuk plastycznych: malarstwa, rzeźby, grafiki, architektury (łącznie z architekturą wnętrz), rysunku, scenografii, sztuki użytkowej dawnej i współczesnej (w tym rzemiosła artystycznego); rozumie funkcje tych dziedzin i charakteryzuje ich język; rozróżnia sposoby i style wypowiedzi w obrębie dyscyplin; zna współczesne formy wypowiedzi artystycznej, wymykające się tradycyjnym klasyfikacjom, jak: happening, performance, asamblaż; sztuka nowych mediów;

2) rozróżnia cechy i rodzaje kompozycji w naturze oraz w sztukach plastycznych (odnajduje je w dziełach mistrzów, a także w tworach i zjawiskach przyrody); tworzy różnorodne układy kompozycyjne na płaszczyźnie i w przestrzeni (kompozycje otwarte i zamknięte, rytmiczne, symetryczne, statyczne i dynamiczne); ustala właściwe proporcje poszczególnych elementów kompozycyjnych, umiejętnie równoważy kompozycję, wykorzystując kształt i kontrast form;

3) klasyfikuje barwy w sztukach plastycznych; wykazuje się znajomością pojęć: gama barwna, koło barw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barwy, walor barwy; rozróżnia i identyfikuje w dziełach mistrzów i własnych kontrasty barwne: temperaturowe, dopełnieniowe i walorowe; podejmuje działania twórcze z wyobraźni i z zakresu interpretacji natury, uwzględniające problematykę barwy;

II. Doskonalenie umiejętności plastycznych – ekspresja twórcza przejawiająca się w działaniach indywidualnych i zespołowych. Uczeń:

1) w zadaniach plastycznych interpretuje obserwowane przedmioty, motywy i zjawiska, stosując środki wyrazu zgodnie z własnym odczuciem; w wyższych klasach podejmuje również próby rysunkowego studium z natury;

2) wyraża w pracach plastycznych uczucia i emocje wobec rzeczywistości, a także płynące z inspiracji muzycznych czy literackich (impresja i ekspresja); rysuje, maluje, ilustruje zjawiska i wydarzenia realne i wyobrażone (także w korelacji z innymi przedmiotami);

III. Opanowanie podstawowych wiadomości z zakresu kultury plastycznej, jej narodowego i ogólnoludzkiego dziedzictwa kulturowego. Uczeń:

5) rozpoznaje wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Nauczysz się

korzystać z przekazów medialnych;

wykazywać się znajomością malarstwa jako dziedziny sztuk plastycznych; zrozumiesz jego funkcje i scharakteryzujesz jego język;

rozróżniać cechy i rodzaje kompozycji, odnajdować je w naturze i w dziełach mistrzów;

wykazywać się znajomością pojęć: gama barwna, koło baw, barwy podstawowe i pochodne, temperatura barw;

charakteryzować linię i plamę jako jedne ze środków wyrazu artystycznego;

rozróżniać tematykę dzieł w sztukach plastycznych, w tym portret, autoportret, pejzaż, scena rodzajowa i scena religijna;

rozpoznawać wybrane, najbardziej istotne dzieła z dorobku innych narodów.

Barwne kompozycje wokół nas

Każdego dnia rzeczywistość tworzy przed nami niezwykłe obrazy. Patrząc na nią okiem artysty można zobaczyć różnorodne kompozycje linii i barwnych płaszczyzn.

R1B5xEv1YZA7g1
Ilustracja interaktywna przedstawia grafikę złożoną z linii. Ukazuje abstrakcyjną pracę, w której zastosowano długie linie krzywe krzyżujące się oraz krótkie linie proste. W grafice dominują linie w odcieniach brązu oraz żółte i pomarańczowe. Długie krzywe tworzą wygiętą formę, która przybiera kształt ślimacznicy, jaśniejącej w głąb. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Linie proste, ukośne, łamane zestawione z liniami krzywymi, zaokrąglonymi.
Ilustracja przedstawiająca linie proste i ukośne z liniami łamanymi, online-skills, CC BY 3.0
R1TJQoOJvqPD11
Ilustracja interaktywna przedstawia czarno-białą fotografię ukazującą fragment morza z jego nadbrzeżem. Morze jest szare, ląd - czarny. Morze oraz ląd tworzą konturowe plamy barwne. Na brzegu znajduje się biała piana fali morskiej, która przybiera kształt linii falistej. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Duże powierzchnie plam barwnych oddzielonych od siebie falistą linią.
Ilustracja przedstawiająca morze i jego brzeg, online-skills, CC BY 3.0
R158RZHA0AMz51
Ilustracja interaktywna przedstawia fotografię wielokondygnacyjnego budynku. Oszklony obiekt złożony jest z powtarzających się modułów, zestawionych z sobą uskokowo. Podziały kondygnacji, uskoki, podziały okien tworzą łamane linie, akcentujące podziały wewnętrzne oraz konturowe. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Obrazy utrzymane w zimnej gamie barwnej szarości i błękitu, gdzie plamy kolorów otoczone są konturem podkreślającym ich kształt i tworzącym kompozycję rytmiczną.
Ilustracja przedstawiająca budynek w mieście, online-skills, CC BY 3.0
R1Razodg8yDfv1
Ilustracja interaktywna ukazuje jesienne liście, rozłożone na płaskiej powierzchni, nakładające się na siebie. Liście mają intensywne, kontrastowe barwy - są zielone, czerwone, żółte. Zestawienia tych kolorów sprawia, że tworzy się między nimi kontrast barwny oraz plamy konturowe. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją: Punkt 1: Ostre plamy o wyraźnie zarysowanych krawędziach. Ciepłe barwy – pomarańczowa, czerwona i żółta – zestawione z zimną zielenią i fioletem tworzą temperaturowy kontrast barwny. Umieszczenie obok siebie kolorów leżących po przeciwnej stronie w kole barw (zielony obok czerwonego, fioletowy obok żółtego) buduje kontrast dopełnieniowy.
Ilustracja przedstawiająca liście jesienne, online-skills, CC BY 3.0
R1JrOy86kDgC41
Ilustracja interaktywna przedstawia pejzaż. Ukazuje drzewa nad brzegiem jeziora, polanę oraz las w tle. Zielone, liściaste drzewa rosną w rzędzie nad wodą, odbijają się w tafli wody o zielononiebieskiej barwie. Za nimi jest rozległa, żółtozielona łąka. W dali rozciąga się, będący tłem niebieski las. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Ilustracja przestawiająca krajobraz, online-skills, CC BY 3.0

Paul Gauguin - sposób tworzenia

Francuski malarz Paul Gauguin malował obrazy o różnej tematyce, między innymi sceny religijne, autoportrety i sceny rodzajowe.

Posługiwał się paletą czystych barw, czyli kolorów podstawowych i pochodnych. W jego twórczości linia i plama barwna stanowiły podstawowe środki wyrazu artystycznego. Upraszczał malowane formy tworząc kompozycje z dużych płaskich plam jednolitego, intensywnego koloru, które oddzielał od siebie wyraźnym, płynnym konturem. Metoda ta nosi nazwę cloisonizmCloisonizm (czyt. „kluazonizm”)cloisonizm (czyt. „kluazonizm”). Artysta zrezygnował z tradycyjnej perspektywy linearnej na rzecz budowania przestrzeni kolorem, zestawiając ze sobą kontrastujące barwy ciepłe i zimne. Kolor był dla Paula Gauguina symbolem duchowych przeżyć i emocji. Realizując własną wizję artystyczną łączył w obrazach świat realny ze światem wyobraźni.

Zbiór obrazów Paula Gauguina - animacja

Rv6PHB7bXW2WO1
Animacja przedstawia współczesne wnętrze wystawowe, na którego ścianach rozwieszone są w złoconych ramach obrazy Paula Gauguina. Na pierwszej ścianie znajduje się obraz „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Dzieło ukazuje pogrupowane, półnagie postacie oraz zwierzęta im towarzyszące na tle natury. Należy je czytać od prawej strony, gdzie zobrazowany został moment narodzin. Środkowa strefa kompozycji odnosi się do codziennej egzystencji dorosłego człowieka. Po lewej stronie ukazana została stara kobieta pogodzona z nadchodzącą śmiercią. Błękitny bożek należy do strefy, w której znajdziemy się po przejściu na drugą stronę. Symbolizuje to, co spotka nas po śmierci. Tytuł malowidła zapisany został w lewym górnym rogu. Biały ptak trzymający jaszczurkę, umieszczony u stóp kobiety, oznacza daremność, bezcelowość słów w obliczu śmierci. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd idziemy” – 1897 – 1898. Obraz namalowany na Tahiti. W 1891 roku Gauguin opuścił Francję przenosząc się na Tahiti. Poszukiwał prostego, prawdziwego życia nieujętego w ramy sztucznych konwenansów. Uważał, że obraz Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?, stworzony w czasie osobistego kryzysu, jest jego największym dziełem, podsumowującym jego przemyślenia i poglądy. Na drugiej ścianie zamieszczony jest obraz "Żółty Chrystus”. W centrum ukazuje ukrzyżowanego Chrystusa. Pod krzyżem znajdują się bretońskie kobiety w regionalnych strojach. Klęczą pogrążone w smutku. Tło wypełnia daleki pejzaż utrzymany w żółtych i rdzawych kolorach o nierównym terenie. Jesienny pejzaż oddany barwami żółtą, zieloną i rdzawą doskonale koresponduje z postacią Chrystusa. Poszczególne elementy posiadają wyraźne, grube kontury i płaską formę. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Żółty Chrystus” – 1889. Obraz Żółty Chrystus jest dziełem naznaczonym dwuznacznością. Do świata rzeczywistości należą kobiety, podczas gdy postać Chrystusa jest świętym obrazem, wysnutym z ich wiary. Gauguin wyjechał w 1888 roku do Arles, gdzie mieszkał przez ok. dwa miesiące, a po nieporozumieniach z van Goghiem powrócił do Pont-Aven (początek 1889), gdzie mieszkał do wiosny 1890. Latem 1889 udał się na krótką wizytę do Paryża, aby obejrzeć światową wystawę i wziąć udział w wystawie “symbolistów i syntetystów” w Café Volpin. Po powrocie namalował Żółtego Chrystusa. Inspiracją dla namalowania obrazu stał się krucyfiks w kościele w Trémalo niedaleko Pont-Aven. Na trzeciej ścianie znajdują się dwa obrazy. Pierwszy to „Wizja po kazaniu. Walka Jakuba z aniołem” Ukazuje kilka kobiet przypatrujących się scenie walki Jakuba z aniołem. Kobiety ubrane są w regionalne stroje bretońskie. Niektóre z nich mają złożone ręce i modlą się. Inne z zaciekawieniem spoglądają na scenę walki, która odbywa się na jednolitym, czerwonym tle. Kompozycja charakteryzuje się zastosowaniem dużych plam czystego koloru, niemal pozbawionych światłocienia. Szczególnie intensywna jest czerwień ziemi, zupełnie odbiegająca od barw spotykanych w naturze. Ukośnie rosnące drzewo dzieli obraz na dwie strefy: realną z bretońskimi kobietami na pierwszym planie oraz symboliczną ze sceną walki Jakuba z aniołem. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Wizja po kazaniu” – 1888. Znany też pod tytułem Walka Jakuba z aniołem. Obraz ten uznawany jest za dowód przejścia Gauguina od impresjonizmu do symbolizmu. Jest to też pierwszy obraz namalowany przez Gauguina w stylu określanym jako syntetyzm. Został przez autora ofiarowany proboszczowi w miasteczku Nizon, jednak ten nie przyjął daru. W obrazie współistnieją dwa światy: rzeczywisty (reprezentowany przez klęczące na pierwszym planie Bretonki) i fantastyczny (biblijna walka Jakuba z aniołem). Drugim dziełem jest "Mave nave moe" (Słodkie sny). Praca ukazuje wspomnienia artysty o Tahiti i jego romantyczne sny o harmonii wszystkich na ziemi. Tahitańskie dziewczyny symbolizują różne etapy życia. Młoda kobieta z aureolą nad głową po lewej stronie, jest zamyślona, ukazana jak we śnie i oznacza ucieleśnienie dziewiczej czystości. Druga dziewczyna z owocami w dłoni, jest gotowa do gryzienia owocu. W głębi krajobrazu mieszkańcy wyspy tańczą wokół bożka. Kolory są czyste i płaskie - dominują czerwienie i róże oraz zielenie i błękity. Plamy oddziela delikatny kontur. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Nave nave moe” – 1894. Obraz przedstawia dwie kobiety tahitańskie, odpoczywające na łonie natury w pobliżu lustra wody. Napis znajdujący się w lewym dolnym rogu – Nave nave moe, jest tłumaczony jako "Radość odpoczynku", "Radość inspiracji" lub "Słodkie sny". Dzieło ma jednak głębsze symboliczne znaczenie i nawiązuje do chrześcijańskiego Odkupienia. Przedstawiona kobieta z jabłkiem nawiązuje do biblijnej Ewy i jest jej tahitańską wersją. Obok niej siedzi kobieta z aureolą, co ma sugerować, iż jest to Matka Boska. Na ostatniej ścianie został zaprezentowany „Autoportret z Żółtym Chrystusem”. Ukazuje popiersie malarza zwróconego lekko w lewą stronę. Artysta ma na sobie codzienny strój. Za nim widoczne są jego dzieła. Do dzieła dołączone są dodatkowe informacje: Paul Gauguin – „Autoportret z żółtym Chrystusem” – 1889. Obraz ukazuje popiersie artysty. Jego wzrok jest skierowany w oczy widza. Z tyłu, z lewej strony wisi Chrystus, z prawej natomiast widać dzbanek na tytoń z “peruwiańskim” obliczem artysty, rzeźbę, którą Gauguin wykonał dla Émile’a Schuffeneckera. W ten sposób obraz dzieli się na dwie sfery: po jednej jego stronie ukazane jest męczeństwo i ofiara (sprawy duchowe), po drugiej – ludzkie namiętności (sprawy ziemskie). Obrazy o tematyce religijnej, namalowane przez Gauguina w 1889, ukazują jego próbę wzięcia udziału w debacie teologicznej, która zdominowała myślenie w końcu XIX w. W tle animacji znajduje się podkład muzyczny. Jest to zapętlona ścieżka dźwiękowa , zagrana na fortepianie. Utwór jest spokojny, delikatny, ma relaksacyjny charakter.
Źródło: online-skills, cc0.

Zadania

R1XQ1EvzRhdkl
Ćwiczenie 1
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się sposób malowania polegający na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem? Możliwe odpowiedzi: 1. Dywizjonizm, 2. Puentylizm, 3. Cloisonizm.
Źródło: online-skills, cc0.
RURDtvy1Tzpvd
Ćwiczenie 2
Odpowiedz na pytanie. Z jakim terminem związana jest następująca definicja? Sposób malowania, polegający na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem, czyli linią wyznaczającą kształt przedmiotu na płaszczyźnie. Możliwe odpowiedzi: 1. kontur, 2. syntetyzm, 3. cloisonizm.
ReMgoKuug1tFL
Ćwiczenie 3
Odpowiedz na pytanie. Jak nazywa się zestawienie ze sobą w kompozycji malarskiej barw wyraźnie różniących się od siebie? Możliwe odpowiedzi: 1. Kontrast barwny, 2. Kontur, 3. Plama barwna.
Źródło: online-skills, cc0.
Ćwiczenie 4

Przeciągając podane elementy dopasuj do siebie barwy, tworzące kontrasty dopełnieniowe.

R1D0nINKza5Bh
Ilustracja z barwami do zadania, online-skills, CC BY 3.0
Rx1vR2ly0do3H
Przeciągając podane elementy dopasuj do siebie barwy, tworzące kontrasty dopełnieniowe. 1 Możliwe odpowiedzi: 1. B, 2. A, 3. C 2 Możliwe odpowiedzi: 1. B, 2. A, 3. C 3 Możliwe odpowiedzi: 1. B, 2. A, 3. C
RynxeTyy89Vo6
Ćwiczenie 5
Połącz w pary rodzaj przedstawienia z odpowiadającą mu definicją. Pejzaż Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty. Martwa natura Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty. Scena rodzajowa Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty. Portret Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty. Autoportret Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty. Scena religijna Możliwe odpowiedzi: 1. Przedstawienie osoby np. w dziele malarskim: indywidulany, zbiorowy., 2. Tematyka związana z życiem codziennym, obyczajami, obrzędami, pracą, zabawą i wypoczynkiem., 3. Kompozycja składająca się z nieożywionych przedmiotów., 4. Przedstawienia postaci i epizodów ze Starego i Nowego Testamentu oraz z historii i życia Kościoła., 5. Widok krajobrazu., 6. Wizerunek własny artysty.
RZLWgYzJgmLbO
Ćwiczenie 6
Do obrazów Paula Gauguina przyporządkuj rodzaj ich przedstawienia. "Wizja po kazaniu. Walka Jakuba z aniołem". Możliwe odpowiedzi: 1. autoportret, 2. scena rodzajowa, 3. scena religijna. „Tahitańskie kobiety na plaży”. Możliwe odpowiedzi: 1. autoportret, 2. scena rodzajowa, 3. scena religijna. "Autoportret z żółtym Chrystusem". Możliwe odpowiedzi: 1. autoportret, 2. scena rodzajowa, 3. scena religijna.

Syntetyzm Paula Gauguina

Paul Gauguin urodził się w 1848 roku w Paryżu. W wieku 17 lat wstąpił do marynarki handlowej, którą opuścił po śmierci matki. Rozpoczął pracę u maklera giełdowego, która pozwoliła mu wzbogacić się. 26‑letni Gauguin zaczął uczęszczać na lekcje rysunku i malarstwa. W tym samym roku odbyła się pierwsza wystawa impresjonistów. Nowicjusz zafascynowany ich malarstwem stał się właścicielem i kolekcjonerem wielu impresjonistycznych dzieł. W 1876 roku wystawił obraz na paryskim Salonie – jednej z najbardziej znaczących wystaw w Europie. W prezentowanym obrazie Gauguina widać było wpływy impresjonistów, z którymi później prezentował swoje obrazy w latach 1880‑1882 oraz 1886. Poprzez studiowanie twórczości wielu malarzy i sięganie po różne techniki, także modelowanie, rzeźbę czy ceramikę, Gauguin świadomie zgłębiał wiedzę i zdobywał doświadczenie artystyczne.

R1354sekmAPNp1
Paul Gauguin, wikimedia.org.org, domena publiczna

Na twórczość artysty silnie wpłynęły spotkania z innymi malarzami, np. Camillem Pissarro i Paulem Cézanne, którego twórczość stanowiła znaczącą inspirację. Pissarro zachęcił do rozwijania umiejętności malarskich w bliskim kontakcie z naturą i poszukiwania własnego stylu. Dzięki Paulowi Cézanne, Gauguin obudził w sobie zamiłowanie do prostoty form, solidnych, geometrycznych i zrównoważonych kompozycji, a także wprowadził do obrazów jednolite barwy obejmujące duże powierzchnie.

Szczególną rolę w jego twórczych poszukiwaniach odgrywały podróże. W 1886 roku Gauguin wyjechał do Bretanii, gdzie poznał młodego malarza Émile'a Bernarda, którego obrazy bardzo mocno wpłynęły na jego malarstwo.
W poszukiwaniu otoczenia pełnego prostoty, naturalności i niezależności podróżował do Panamy i na Martynikę. W tym okresie gama barw używana przez Gauguina znacznie się rozjaśniła, przez co stała się lżejsza. Uderzenia pędzla były delikatniejsze, kolory złamane, co dawało efekt dekoracyjności. Coraz rzadziej starał się odzwierciedlać rzeczywistość zewnętrzną, za to skupił się na ukazaniu własnej interpretacji tej rzeczywistości.

Kolejny pobyt w Bretanii z Émilem Bernard w 1888 roku okazał się dla twórczości Gauguina przełomowym. Wspólnie opracowali zasady syntetyzmuSyntetyzmsyntetyzmu – nowego nurtu w malarstwie. Syntetyzm miał polegać na ogólnym uproszczeniu (także kompozycji), geometryzacji form, wyzwoleniu się od wzorów natury, poszukiwaniu prostego symbolu rzeczywistości. Natomiast technikacloisonizmuCloisonizm (czyt. „kluazonizm”)cloisonizmu miała służyć wzmocnieniu dekoracyjnej roli obrazu. Pierwszym dziełem syntetycznym było namalowane przez Gauguina w 1888 roku Wizja po kazaniu (Walka Jakuba z aniołem)|. Na obrazie tym wystąpiły charakterystyczne dla artysty duże, płaskie, dekoracyjne powierzchnie jednolitego koloru otoczone konturem, oraz znacznie uproszczone formy.

R5VeDSCZzREqS1
Paul Gauguin, „Wizja po kazaniu” („Walka Jakuba z aniołem”), 1888, National Gallery of Scotland, Edynburg, Szkocja, masdearte.com, CC BY 3.0

Paul Gauguin poszukiwał inspiracji między innymi w rycinach japońskich, peruwiańskiej ceramice, średniowiecznej rzeźbie i malarstwie oraz w sztuce ludowej. W 1891 roku artysta po raz pierwszy przybył na Tahiti gdzie powstała wówczas najbardziej znana seria jego obrazów przedstawiających tamtejsze kobiety.

W latach 1897‑1898 stworzył arcydzieło, w którym zawarł cały swój artystyczny manifest, wyraz swoich uczuć i poglądów na temat malarstwa: Skąd przyszliśmy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?
W 1903 roku Paul Gauguin zmarł na atak serca. Jego twórczość była inspiracją dla wielu artystów XX wieku.

Rj7342LicBIUJ1
Ćwiczenie 7
Do dzieł dobierz muzea, w których się znajdują. „Autoportret z żółtym Chrystusem”. Możliwe odpowiedzi: 1. Museum of Fine Arts Boston, 2. Musée d’Orsay, Paryż, 3. Albright-Knox Art Gallery, Buffalo. „Żółty Chrystus”. Możliwe odpowiedzi: 1. Museum of Fine Arts Boston, 2. Musée d’Orsay, Paryż, 3. Albright-Knox Art Gallery, Buffalo. „Skąd przychodzimy? Kim jesteśmy? Dokąd zmierzamy?”. Możliwe odpowiedzi: 1. Museum of Fine Arts Boston, 2. Musée d’Orsay, Paryż, 3. Albright-Knox Art Gallery, Buffalo.
Polecenie 1

Wykonaj trzy fotografie przyrody i/lub architektury, na których zaprezentujesz trzy rodzaje plamy barwnej: miękką, ostrą i otoczoną konturem. Napisz, jakie rodzaje linii występują na fotografiach (np. falista, łamana, itp.).

RXVy9w4RGlvDi
Na podstawie opisów dzieł Gauguina wyjaśnij, jak rozumiesz pojęcia syntetyzm i cloisonizm.

Słownik pojęć

Cloisonizm (czyt. „kluazonizm”)
Cloisonizm (czyt. „kluazonizm”)

sposób malowania, polegający na stosowaniu plam o jednolitej barwie otoczonych konturem, czyli linią wyznaczającą kształt przedmiotu na płaszczyźnie.

Gama barwna
Gama barwna

zestawienie według określonego porządku plam barwnych w wielu odcieniach jednego lub kilku kolorów. Gama barwna może być ciepła (zestawienie barw ciepłych) lub zimna (zestawienie barw zimnych). Może też być wąska, gdy obraz tworzą barwy zbliżone do siebie lub szeroka, gdy barwy znacznie się różnią, czyli np.: występują barwy i ciepłe, i zimne.

Kontrast barwny
Kontrast barwny

środek wyrazu artystycznego. Zestawienie ze sobą w kompozycji malarskiej barw wyraźnie różniących się od siebie. Wyróżniamy kontrast barwny temperaturowy (barwy ciepłe z barwami zimnymi), dopełnieniowy (zestawienie barw leżących po przeciwnej stronie koła barw) i walorowy (zestawienie jasnych i ciemnych odcieni tej samej barwy).

Syntetyzm
Syntetyzm

nurt w malarstwie francuskim końca XIX w., polegający na radykalnym uproszczeniu form, stosowaniu płaskiej plamy barwnej oraz na odrzuceniu zasad perspektywy.

Słownik pojęć został opracowany na podstawie:

encyklopedia.pwn.pl

sjp.pwn.pl

m84df92349c0306e5_0000000000232

Galeria dzieł sztuki