Ćwiczenia

W powtórkowych lekcjach skupimy się na części poświęconej pytaniom. Odnoszą się one do wielu różnych materiałów źródłowych (nie tylko tekstów oraz ilustracji, ale również map, tabel czy wykresów itp.). Przede wszystkim musisz dokładnie zapoznać się z materiałami źródłowymi, ale także zwrócić uwagę na polecenia. Poniżej przybliżamy, jak rozumieć polecenia w zadaniach różnego typu:

Pamiętajcie, że odpowiedź musi odnosić się do źródła – błędem jest bazowanie wyłącznie na swojej wiedzy i zignorowanie podanego źródła. Chodzi bowiem o to, aby osoba odpowiadająca na pytanie umiejętnie połączyła analizę materiału źródłowego z własną wiedzą. Nie bójcie się korzystać z posiadanych informacji i zawsze odwołujcie się do podanych źródeł. Pamiętajcie również o tym, by wczytywać się w polecenia – czasem wiedza własna nie jest potrzebna, czasem tekst to tylko inspiracja, a innym razem należy połączyć wiedzę z interpretacją tekstu.

Współpraca transgraniczna i międzyregionalna

Euroregiony

Zmiany polityczne w Polsce po 1990 r. umożliwiły rozwój współpracy transgranicznejwspółpraca transgranicznawspółpracy transgranicznej i międzyregionalnej. Jednym z priorytetów polskiej polityki zagranicznej stała się polityka regionalna i rozwój przyjaznych stosunków z sąsiadami. Świadectwem poparcia rządu są liczne umowy i traktaty zawarte z naszymi najbliższymi sąsiadami.

Polska ratyfikowała dokumenty międzynarodowe określające zasady współpracy transgranicznej, m.in. Europejską konwencję ramową o współpracy transgranicznej między wspólnotami i władzami terytorialnymi (tzw. konwencja madrycka, która przez Polskę została ratyfikowana w 1993 r.) i Europejską Kartę Samorządu Terytorialnego (ratyfikowana w 1994 r.), a także Europejską Kartę Regionów Granicznych i Transgranicznych (ratyfikacja w 1995 r.). Sejm RP przyjął również ustawy (m.in. Ustawę o terenowych organach rządowej administracji ogólnej z 1990 r.), w których określono uprawnienia i zadania wojewody w zakresie współpracy transgranicznej i międzynarodowej.

W latach 90. XX w. regularna współpraca między jednostkami samorządu terytorialnego Polski i krajów sąsiednich doprowadziła do powstania euroregionóweuroregioneuroregionów, podobnie jak na granicach innych państw zachodnioeuropejskich. Pierwsze z nich utworzono na granicy zachodniej.

Sformalizowane formy współpracy regionalnej znalazły potwierdzenie (zostały usankcjonowane) w Konstytucji RP z 1997 r.

Decentralizacja państwa i reforma administracji publicznej wprowadzone w 1999 r. stworzyły nowe, większe możliwości współpracy i rozwijania kontaktów przez władze samorządowe. Władze te samodzielnie określają priorytety współpracy zagranicznej i przyjmują je za zgodą ministra spraw zagranicznych.

Na podstawie umów międzynarodowych powołano dwustronne komisje i rady międzyrządowe ds. współpracy transgranicznej i do realizacji porozumień transgranicznych. Są to:

• Polsko‑Litewska Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Transgranicznej;

• Polsko‑Białoruska Międzyrządowa Komisja Kooordynacyjna ds. Współpracy Transgranicznej;

• Polsko‑Ukraińska Międzyrządowa Rada Koordynacyjna ds. Współpracy Międzyregionalnej.

Cele współpracy transgranicznej i międzyregionalnej

• Wspieranie pojednania między narodami, istotne zwłaszcza na granicach, gdzie w poprzednich latach dochodziło do konfliktów narodowościowych i międzypaństwowych.

• Umocnienie demokracji lokalnej i rozwinięcie zasad pomocniczości.

• Rozwój wzajemnych kontaktów i wymiany na płaszczyźnie ekonomicznej, kulturalnej, społecznej.

• Rozwój regionów przygranicznych przez opracowanie strategii rozwoju dla obszarów transgranicznych, usuwanie dotychczasowych ograniczeń i barier, tworzenie nowych inwestycji.

• Na płaszczyźnie gospodarczej i planowania przestrzennego rozwój wspólnej infrastruktury.

• Promocja regionów przygranicznych.

• Wyrównywanie dysproporcji w rozwoju pomiędzy obszarami przygranicznymi.

• Ochrona środowiska regionu.

Formy współpracy międzyregionalnej

Forum Polskich Regionów Granicznych – powstało w 1995 r. jako organ konsultacyjno‑opiniodawczy. Reprezentuje polskie euroregiony wobec władz centralnych i struktur międzynarodowych, służy wzajemnej wymianie informacji i doświadczeń.

Stowarzyszenie Europejskich Regionów Granicznych – Polska jest członkiem tej organizacji pozarządowej od 1994 r.

Euroregiony mogą być tworzone jako:

• stowarzyszenia samorządowe, np. euroregion Nysa, Pomerania, z udziałem samorządów;

• związki administracyjno‑samorządowe z udziałem województw i gmin, np. euroregion Tatry, Bug.

Współpraca transgraniczna jest rozwijana również na podstawie dwustronnych porozumieńporozumienia dwustronne (bilateralne)dwustronnych porozumień rządów. Na tej zasadzie funkcjonuje m.in. Polsko‑Niemiecka Komisja Międzyrządowa ds. Współpracy Regionalnej i Przygranicznej, a podobne komisje powołano do współpracy z pozostałymi sąsiadami (rosyjska komisja istnieje tylko formalnie).

Słownik