Podsumowanie
By akt komunikacji językowej mógł zostać zrealizowany, konieczne jest nawiązanie, w określonej sytuacji, kontaktu między nadawcą a odbiorcą w celu przekazania komunikatu zgodnego ze znanym obu rozmówcom kodem.
Podstawową funkcją wypowiedzi mówionych i pisanych jest funkcja komunikatywna służąca porozumienu. Ponadto wyróżniamy funkcje szczegółowe: poznawczą/informatywną, ekspresywną, impresywną, poetycką i fatyczną. Każdej z nich towarzyszy określona intencja, czyli cel, np. ostrzeżenie, prośba, przeprosiny.
Komunikację dzielimy na werbalną, której środkiem jest język mówiony i niewerbalną, której środkami są przede wszystkim: mowa ciała, mimika, intonacja, gestykulacja, postawa.
Komunikacja niewerbalna często jest miernikiem szczerości wypowiedzi. Gdy stoi ona w sprzeczności z komunikatem werbalnym organizm może wysyłać świadczące o tym sygnały: potliwość, przyspieszony puls, czerwienienie twarzy, rozbiegany wzrok, uciekanie wzrokiem w prawo. Gdy mówiący pozostaje szczery patrzy w oczy rozmówcy lub kieruje wzrok w lewą stronę, jest spokojny, a jego mimika symetryczna.
Kłamstwo jest wypowiedzią, która nie pokrywa się z wiedzą i oglądem rzeczywistości mówiącego. Jego przeciwieństwem jest prawda.
Erystyka to sztuka prowadzenia sporów. Pochodzi od greckiego słowa eris- spór, Eris była grecką boginią niezgody. Erystyka uczy, w jaki sposób dyskutować, obalać argumenty rozmówcy, niestety, często przy zastosowaniu nieuczciwych środków językowych i pozajęzykowych. Istnieje kilkadziesiąt chwytów erystycznych.
Przejawami nieszczerości są: ironia i sarkazm. Bazują one na rozbieżności między dosłownym a ukrytym znaczeniem komunikatu. Ironia ma na celu wykpienie rozmówcy; może mieć charakter pozytywny, humorystyczny. Sarkazm jest bardziej zjadliwy, ma wydźwięk wyłącznie negatywny. Bywa nazywany spotęgowaną ironią.
Przeczytaj poniższe zdania i zaznacz, czy są one prawdziwe, czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Realizacja aktu komunikacji językowej jest możliwa dzięki komunikatom nadawcy. | □ | □ |
| Intencja wypowiedzi to cel, zamiar i kontekst. | □ | □ |
| Erystyka to sztuka prowadzenia sporów. | □ | □ |
