Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1QeGiR2ZFLco1

Połączenie secesyjnej dekoracyjności z symbolizmem w twórczości Józefa Mehoffera

Ważne daty

1869‑1946 – lata życia Józefa Mehoffera

1887 – podjęcie studiów prawniczych na uniwersytecie Jagiellońskim oraz artystycznych w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie

1889 – praca przy realizacji polichromii projektu Jana Matejki w kościele Mariackim w Krakowie (ze Stanisławem Wyspiańskim)

1891‑1896 – stypendium w Paryżu

1895 – wygrana w konkursie na witraże do katedry św. Mikołaja we Fryburgu

1895 – prace nad renowacją Katedry Wawelskiej

1902‑1903 – powstanie Dziwnego ogrodu

Scenariusz dla nauczyciela

RYZAB0iGFa9Q11
W prostokątnym polu znajduje się strzałka skierowana w dół symbolizująca pobieranie pliku. Obok strzałki umieszczony jest napis „Pobierz załącznik”. Jest to przycisk pozwalający na wyświetlenie, pobranie i zapisanie pliku zawierającego scenariusz lekcji - dokument w formacie pdf.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

12. wskazuje w dziele sztuki symbol i alegorię, potrafi wytłumaczyć ich znaczenie;

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

14. wskazuje środki stylistyczne i środki ekspresji, które identyfikują analizowane dzieło z odpowiednim stylem, środowiskiem artystycznym lub autorem;

17. analizuje dzieła pod względem ikonograficznym, z wykorzystaniem słowników symboli;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

5. na podstawie przedłożonych do analizy przykładów dzieł formułuje ogólne cechy twórczości następujących twórców: Fidiasz, Poliklet, Praksyteles, Giotto, Jan van Eyck, Hieronim Bosch, Masaccio, Sandro Botticelli, Leonardo da Vinci, Michał Anioł, Andrea Mantegna, Piero della Francesca, Rafael Santi, Giorgione, Tycjan, Jacopo Tintoretto, Pieter Bruegel Starszy, Albrecht Dürer, Hans Holbein Młodszy, Donatello, Filippo Brunelleschi, Andrea Palladio, El Greco, Caravaggio, Gianlorenzo Bernini, Francesco Borromini, Diego Velázquez, Bartolomé Esteban Murillo, Georges de la Tour, Nicolas Poussin, Claude Lorrain, Peter Rubens, Anton van Dyck, Frans Hals, Rembrandt van Rijn, Jan Vermeer van Delft, Antoine Watteau, Jacques Louis David, Jean Auguste Dominique Ingres, Antonio Canova, Berthel Thorvaldsen, Francisco Goya, Eugène Delacroix, Caspar David Friedrich, William Turner, John Constable, Gustave Courbet, Jean François Millet, Eduard Manet, Claude Monet, Edgar Degas, August Renoir, Georges Seurat, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Paul Cézanne, Henri de Toulouse‑Lautrec, August Rodin, Gustaw Klimt, Alfons Mucha, Antonio Gaudí, Edward Munch, Henri Matisse, Pablo Picasso, Umberto Boccioni, Wasyl Kandinsky, Piet Mondrian, Kazimierz Malewicz, Marcel Duchamp, Giorgio de Chirico, Salvador Dalí, René Magritte, Marc Chagall, Amadeo Modigliani, Jackson Pollock, Andy Warhol, Roy Lichtenstein, Claes Oldenburg, Francis Bacon, Yves Klein, Niki de Saint Phalle, Christo, Duane Hanson, Victor Vasarelly, Alberto Giacometti, Constantin Brançusi, Henry Moore, Le Corbusier, Frank Lloyd Wright, oraz artystów polskich i działających w Polsce (m.in. takich jak: Wit Stwosz, Bartłomiej Berrecci, Tylman z Gameren, Dominik Merlini, Bernardo Belotto, Marceli Bacciarelli, Piotr Aigner, Piotr Michałowski, Artur Grottger, Henryk Rodakowski, Jan Matejko, Józef Chełmoński, Maksymilian i Aleksander Gierymscy, Józef Brandt, Olga Boznańska, Józef Pankiewicz, Władysław Podkowiński, Jan Stanisławski, Leon Wyczółkowski, Henryk Siemiradzki, Xawery Dunikowski, Stanisław Wyspiański, Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Witold Wojtkiewicz, Witkacy, Leon Chwistek i inni przedstawiciele grupy formistów, przedstawiciele grupy Rytm, kapistów i grupy „a.r.”, Tadeusz Makowski, Andrzej Wróblewski, Tadeusz Kantor, Jerzy Nowosielski, Alina Szapocznikow, Władysław Hasior, Roman Opałka, Magdalena Abakanowicz);

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

prezentować dorobek twórczy Józefa Mehoffera;

określać związek z symbolizmem i secesją w dziełach artysty;

omawiać wybrane dzieła pod kątem formalnym;

wskazywać miejsca związane z twórczością malarza i lokalizacją jego dzieł.

Józef Mehoffer – twórca wszechstronny

Józef Mehoffer (1869‑1946) zaliczany jest do czołowych przedstawicieli sztuki Młodej Polski. Znany głównie z malarstwa, uprawiał też grafikę, zasłynął z projektów witraży, scenografii teatralnych, wystrojów wnętrz, mebli, tkanin. Kształcił się na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, studiując jednocześnie w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, m.in. pod kierunkiem Jana Matejki. Pod dyrekturą nauczyciela uczestniczył w pracach restauratorskich w kościele Mariackim w Krakowie. Te doświadczenia wpłynęły na zainteresowanie witrażem i dekoracyjnym malarstwem ściennym. Doskonalił się w Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, a także w Paryżu – w Académie Colarossi oraz École Nationale des Beaux‑Arts. Odbył wiele artystycznych podróży –przebywał w Niemczech, w Szwajcarii, we Francji oraz we Włoszech. Podczas pobytu w Paryżu spotkał się ze Stanisławem Wyspiańskim (także uczniem Matejki), z którym dzielił pracownię. W 1901 roku pełnił obejmował stanowisko docenta w katedrze malarstwa dekoracyjnego i religijnego krakowskiej akademii, dwukrotnie pełnił funkcję jej rektora. Był także członkiem oraz założycielem Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka”.

Echa symbolizmu i secesji w malarskich pracach Mehoffera

Doświadczenia artystyczne Mehoffera wpłynęły na kształt jego prac. W obrazach łączył elementy secesjiSecesjasecesji i symbolizmu, wprowadzał elementy strojów z epoki, szczególną uwagę przywiązywał do dekoracyjności. W malarstwie sztalugowym tworzył przede wszystkim portrety. Postać zamieszczał zazwyczaj w bliskim planie, na dekoracyjnym, zaaranżowanym tle. Częstym modelem była żona artysty Jadwiga z domu Radzim‑Janakowska, którą upamiętnił w obrazie Dziwny ogród. W swoim dzienniku pisał na temat dzieła: Mam szereg pomysłów obrazów jasnych, bardzo słonecznych i kolorowych. Nie powiem, abym wiedział, co mam malować, idea ogólna jest: - idea życia - rozkoszy - użycia - uciechy - światła - słońca i ciepła (Józef Mehoffer. Dziennik, oprac. J. Puciata‑Pawłowska, Kraków 1975, s. 338).

R1FHgBU1fN9J6
Ilustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Dziwny ogród”. Na obrazie widać ogród z dużą ilością zielonych roślin oraz drzew owocowych, wzdłuż ścieżki porośniętej trawą rosną kwiaty w różnych kolorach. Ścieżką idzie kobieta w długiej granatowej sukni i kapeluszu. Za nią widoczna jest postać w białej długiej spódnicy i czerwonej bluzce, na głowie ma czerwoną czapkę. Nad Postacią w czerwonej czapce widać owada ogromnych rozmiarów. Po prawej stronie, na pierwszym planie stoi nagie dziecko, ma krótkie jasne włosy, w obu rękach trzyma kwiaty malwy. Na ilustracji znajduje się pięć aktywnych punktów zawierających dodatkowe informacje: Punkt 1: Kompozycyjnie najważniejszą postacią Dziwnego ogrodu, jest oświetlony przez blask słońca chłopiec trzymający malwy, często kojarzony z puttem-Kupidynem lub odniesieniem do greckiego boga Dionizosa, którego atrybutem są malwy. Punkt 2: Kobieta w tle to piastunka naśladująca gest pierwszoplanowej postaci. Jednak jej ludowy strój wskazuje na inne pochodzenie. Punkt 3: Jadwiga Mehofferowa ukazana jest jako wytworna dama w szafirowej sukni, pełna elegancji i wdzięku. Punkt 4: Przyroda w obrazie jest tajemnicza. Girlandy dekorujące i tak bogaty w roślinność ogród nawiązują do ludowości, a całość tworzy idylliczną atmosferę. Stylizacja formalna w tym obrazie poszła w różnych kierunkach; postacie, kwiatowe girlandy, sad, cienie na drzewach i trawie malowane są swobodnie, dużymi plamami, natomiast drobne zioła i kwiatki na pierwszym planie malowane są z botaniczną dokładnością mistrzów późnego średniowiecza; podobnie (dokładnie( malowane są gałęzie, liście i jabłka na pierwszym planie, które przypominają zakazane owoce z obrazu Hugo van der Goesa „Grzech pierworodny”. (A. Morawińska, Hortus deliciarum Józefa Mehoffera, w: J. Białostocki, Ars auro prior, Warszawa 1981, s. 716) Punkt 5: Tajemnicy dodaje obecność dużej ważki, którą kojarzono często symbol przemijania, ulotności. Jednak takie odczytanie sprzeczne jest z intencją malarza. Trzeba chyba pozostać przy interpretacji samego autora, który pisał, że jego ważka jest symbolem słońca. A zatem nic w tym obrazie według intencji artysty nie zapowiada, żeby szczęście mieszkańców ogrodu miało być krótkotrwałe. Dziwny ogród jest ogrodem zamkniętym w myśl średniowiecznej koncepcji: smutek, troski, złe przeczucia i czas nie mają doń wstępu. (A. Morawińska, Hortus deliciarum Józefa Mehoffera, w: J. Białostocki, Ars auro prior, Warszawa 1981, s. 717)
Józef Mehoffer, „Dziwny ogród”, 1902-1903, Muzeum Narodowe w Warszawie, cyfrowe.mnw.art.pl, domena publiczna

Człowiek, który ma wrodzone poczucie piękna, nie zapuszczając się jeszcze w dziedziny sztuki, czuł, że gusta swoje zadowoli, jeżeli tę naturę (...) ujmie w pewne karby. I tak wytworzył się pewien styl w naturze samej, mający analogię ze stylem w sztuce. (...) Człowiek ubrał sobie życie w formy wytworne i estetyczne, opromienił je pewną poezją; natura, starta i zepchnięta w głąb, przycichła i zyskała na wdzięku - styl zapanował. (...) Sztuka zawsze przetwarzała i przetwarzać będzie naturę, doszukując się w niej stylu.”

(Teksty o malarzach. Antologia polskiej krytyki artystycznej 1890‑1918, oprac. W. Juszczak, Ossolineum 1976, s. 366).

Podczas pobytu w Paryżu powstał obraz, do którego pozowała siostra przyszłej żony artysty, Wanda. Obecność liry w ręku kobiety może sugerować Erato – grecką muzę poezji miłosnej i muzyki. Mehoffera w liście do matki wspominał natomiast o Safonie, sławnej poetce greckiej, przedstawicielce tzw. liryki eolskiej, autorce modlitw, pieśni weselnych: Jest to rodzaj Saphony czy muzy - troszkę klasycznej, troszkę słowiańskiej, z lirą w ręku i wieńcem bławatków na głowie [ten element nie pojawił się w ostatecznej wersji obrazu], na tle brzozowego lasku i niby Wisły, którą wziąłem nic nie zmieniając z mojego pejzażu niepołomickiego. Studium do tego zrobiłem z p. Wandy [Janakowskiej] - jest dosyć podobna - i ma wyraz. (Józef Mehoffer. Dziennik, oprac. J. Puciata‑Pawłowska, Kraków 1975, s. 431) Natomiast w swoim  Dzienniku we wrześniu 1897 roku malarz napisał: Dzisiaj myślę o pannie Wandzie dużo i z przywiązaniem. [...] Wczoraj wieczorem poszedłem na Basse‑Ville na stary most drewniany na Sarinie - i było mi tęskno. Przedwczoraj jadąc tutaj, myślałem o niej przez całą drogę. [...] Dużo jeszcze w niej mnie razi, a jednak mi z nią miło bardzo. a przecież przyjazd panny Jadwigi [Janakowskiej] elektryzował mnie także i spać nie mogłem i również myślałem o tamtej. Nie ulega wątpliwości, że ona działa fizycznie - i przychodzi mi wtedy na myśl, jaką nędzą jestem wobec niej.” (Józef Mehoffer. Dziennik, oprac. J. Puciata‑Pawłowska, Kraków 1975, s. 340).

(…) malarz nie troszczył się o wydobycie bryły na danym tle; jemu chodziło o wywołanie symfonii barw, która, łącznie z bardzo artystycznie odczutym układem, sprawiała wśród otoczenia innych obrazów wrażenie niezwykłe i silne; (...) niezwykłe, bo patrząc na te dwa płótna, odczuwało się brak czegoś, co dobrowolnie było pominięte, (...) żeby widz, zależnie od swego temperamentu, mógł wedle woli dopowiedzieć sobie resztę. i na tym polega cecha charakterystyczna Mehoffera, jako artysty‑poety (...). Pojmuje on i odczuwa, że dzieło każdej sztuki o tyle jest trwałe w czasie, o tyle dobre, o ile daje wrażenie najogólniejsze, unikające drobiazgów i szczegółów, które pętają fantazję.”

(Teksty o malarzach. Antologia polskiej krytyki artystycznej 1890‑1918, oprac. W. Juszczak, Warszawa 1976, s. 370).

R19y7mIzFFwv2
Ilustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Muza”. Na ilustracji widać postać w białej, długiej sukni. Ma ciemne krótkie włosy, prawą rękę podniosła w górę, w lewej trzyma instrument przypominający lutnię. Wokół postaci rosną drzewa i krzewy, Na ilustracji dominuje kolor zielony. Na ilustracji znajdują się trzy aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: Kompozycja jest płaska, oszczędna w formie i kolorystyce. Punkt 2: Wyraz twarzy kobiety ujawnia natchnienie, które koresponduje z gestem ręki. Punkt 3: Postać kobiety odcina się od pejzażu o schematycznej formie, malowanym płaską plamą.
Józef Mehoffer, „Muza”, 1897, Muzeum Narodowe w Warszawie, cyfrowe.mnw.art.pl, domena publiczna

Słońce majowe wyróżnia się pośród innych dzieła artysty. Zadziwia wyjątkowością ukazania przestrzeni, w której malarz rezygnuje z tradycyjnych zasad perspektywy. Dzięki temu wprowadza różne wielkości, wkomponowane w jeden obraz, zatracając odległości względem ich proporcji. Jednocześnie wzmacnia ekspresje dekoracyjność, wzmocnione przez efekty świetlne bliskie impresjonistomImpresjonizmimpresjonistom.

R1KMycjK0nlvg
lustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Słońce majowe”. Na ilustracji widać wnętrze przeszkolonej werandy, na pierwszym planie widać okrągły, biały stolik. Na stoliku stoi samowar, dwie filiżanki i zielona cukiernica. Wewnątrz werandy widać rosnący krzew róży z czerwonymi kwiatami. Na ilustracji znajdują się trzy aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: Weranda dworku w Jankówce z widokiem na ogród jest mocno oświetlona przez słońce. Punkt 2: Stojąca w głębi żona malarza jest odwrócona stoi na przy płocie, sprawiając wrażenie oczekiwania. Punkt 3: Na pierwszym planie ustawiona na stole martwa natura – zastawa do herbaty z samowarem sprawia wrażenie, że taras z kobietą oddala się.
Józef Mehoffer, „Słońce majowe”, 1911, Muzeum Narodowe w Warszawie, cyfrowe.mnw.art.pl, domena publiczna

Synteza młodopolskich tendencji w witrażach i polichromiach

Znaczącą rolę w twórczości Mehoffera pełnią projekty witrażyWitrażwitrażypolichromiiPolichromiapolichromii. Malarz inspirował się w nich polską sztuką ludową, średniowiecznymi oknami francuskich katedr i japońskimi drzeworytami. Łączył je z cechami sztuki secesji i symboliką młodopolską. Międzynarodową sławę przyniosły mu projekty witraży do gotyckiej kolegiaty św. Mikołaja we Fryburgu w Szwajcarii z lat 1895‑1936. Ich cechą jest przechodzenie motywów z jednego okna w drugie – Mehoffer zrezygnował z tradycyjnych podziałów, w których jednej części odpowiadała postać. W niektórych wirażach łączył także wątek religijny ze świeckim. Witraż „Matka Boska Zwycięska” jest hołdem złożonym patronce miasta, czczonej jako protektora wojennej chwały Szwajcarii. Upamiętnia także bitwę z 22 czerwca 1476 roku, w której mieszkańcy Fryburga pokonali burgundzkie wojska Karola Śmiałego, w wyniku której przystąpili do Związku Szwajcarskiego.

R14RSO2iAOUqp
Ilustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Matka Boska Zwycięska” w katedrze we Fryburgu. Widać witraż w oknie. Na ilustracji znajdują się trzy aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: W lewym oknie w hieratycznej pozie ukazana jest Madonna z Dzieciątkiem jako królowa Niebios i adorujące ją anioły. Punkt 2: U stóp Madonny znajduje się personifikacja Helvetius (łac. Szwajcaria), do której pozowała artyście panna Pomian (późniejsza Irena Solska, aktorka). Punkt 3: Kompozycja witrażu jest oparta na kontraście – prawa strona jest dynamiczna; przedstawia ofiarowanie przez zwycięzców Matce Boskiej trofeów.
Józef Mehoffer, „Matka Boska Zwycięska” w katedrze we Fryburgu, 1899, Muzeum Narodowe w Krakowie, barwyszkla.pl, CC BY 3.0

W 1901 roku Mehoffer rozpoczął pracę nad kartonami do kaplicy Grauerów w Opawie, trwające do 1904 roku. Sporządził cykl, zawierający m.in. sceny: U grobu Chrystusa, Wiara, Nadzieja, Miłość, Zaśnięcie Matki Boskiej, Anioł Światła Wiekuistego

RvPSbhZPh7A1j
Józef Mehoffer, replika witraża „Caritas” do kaplicy grobowej Grauerów w Opawie. Na ilustracji znajdują się cztery aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: Witraż przedstawia królową w złocistej sukni, z wzorzystym płaszczem spływającym z ramion, w koronie z napisem Caritas jako personifikację Miłosierdzia (Caritas). Punkt 2: Do królowej tuli się dwoje dzieci, obok stoi jasnowłosa dziewczynka. Punkt 3: Scenie towarzyszą dwaj aniołowie z atrybutami: wagą i trąbą. Punkt 4: W dolnej i górnej części znajduje się dekoracyjny motyw z fioletowych bratków.
Józef Mehoffer, replika witraża „Caritas” do kaplicy grobowej Grauerów w Opawie, 1902-1905, Muzeum Narodowe w Krakowie, cyfrowe.mnw.art.pl, domena publiczna

W 1895 roku rozpoczęły się prace nad renowacją Katedry Wawelskiej.   Kierownictwo powierzono Sławomirowi Odrzywolskiego, który do współpracy powołał wielu artystów, m.in. Józefa Mehoffera.   Artyście zlecono wykonanie polichromii w skarbcu.  W marcu roku 1901 Mehoffer rozpoczął pracę od wykonania malowideł na sklepieniu. Między końcem sierpnia 1901 (kiedy to ukończono malowidło z fryzemFryzfryzem aniołów) i końcem 1902 Mehoffer był zajęty realizacją cyklu geniuszy oraz polichromią w partii ścian, na którą złożyły się m.in. kompozycje z archaniołami Michałem i Gabrielem.

R1SL9pu5S4US3
lustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Michał Archanioł”, karton do polichromii skarbca katedry na Wawelu. Archanioł ma brązowe włosy zaczesane do tyłu, krótką żółtą suknię z kwiatowym wzorem. Nad głową ma żółtą aureolę, za jego plecami widać skrzydła. Na ilustracji znajdują się dwa aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: Michał Archanioł (Archanioł Wojny) został ukazany z ognistym meczem i rogiem. Punkt 2: Dolną część wypełniają motywy roślinne
Józef Mehoffer, „Michał Archanioł”, karton do polichromii skarbca katedry na Wawelu, 1901, akwarela, papier na płótnie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, wp-content, CC BY 3.0
R2ERZx0SKhXiH
Ilustracja interaktywna Józef Mehoffer, „Archanioł Gabriel”, karton do polichromii skarbca katedry na Wawelu. Archanioł odwrócony jest bokiem do widza, ma krótkie włosy, fioletową koszulę, żółte spodnie i wysokie buty. Widoczne są też duże skrzydła. Na ilustracji znajdują się dwa aktywne punkty zawierające dodatkowe informacje: Punkt 1: Archanioł Gabriel przedstawiony jest z atrybutem – gałązką oliwną (Archanioł Pokoju) Punkt 2: U dołu znajduje się tworzący fryz pas dekoracji roślinnej.
Józef Mehoffer, „Archanioł Gabriel”, karton do polichromii skarbca katedry na Wawelu, 1901, akwarela, papier na płótnie, Muzeum Narodowe w Poznaniu, pinakoteka.zascianek.pl, CC BY 3.0
Polecenie 1

Na podstawie wybranych dzieł Mehoffera uzasadnij stwierdzenie, że malarz łączy elementy secesyjne, symboliczne i ludowe.

R1CG9LineqpIs
R1NT0TJnjDr9f
Ćwiczenie 1
Wysłuchaj nagrania abstraktu, ułóż do niego pytania i zadaj je koledze.
R141EWQAGEIl8
Ćwiczenie 2
Opisz wybrany przez ciebie obraz prezentowany w tym materiale.
R1QUMbhgln3Dv
Ćwiczenie 3
Wysłuchaj nagrań abstraktu i zastanów się, czego jeszcze chciałbyś się dowiedzieć w związku z tematem lekcji.
R1cqBmfDzETCc
Ćwiczenie 4
Podaj przykłady dzieł znajdujących się w Muzeum Narodowym w Poznaniu.
RzPnruVwcZsrs
Ćwiczenie 5
Uzupełnij informacje. Sukces międzynarodowy zapewniły Mehofferowi witraże wykonane do gotyckiej kolegiaty pod wezwaniem św. Tu uzupełnij we (miasto) Tu uzupełnij w (państwo) Tu uzupełnij.
R115LxmaMAdwW
Ćwiczenie 6
RQUHpty5tc77U
Ćwiczenie 7
Podaj nazwę opisanego terminu. Tu uzupełnij - kompozycja składa się z kawałków barwionego szkła złączonych ołowianymi ramkami w kwaterach, stanowiących wypełnienie okna okiennego; także technika malarska zaliczana do malarstwa monumentalnego. Tu uzupełnij - farba o spoiwie rozpuszczalnym w wodzie, przeważnie z gumy arabskiej, często z zawartością miodu, cukru lub gliceryny, które nadają farbie aplikacji; również technika malarska.

Słownik pojęć

Akwarela
Akwarela

wł. acquarella - acqua ‘woda’, farba o spoiwie rozpuszczalnym w wodzie, przeważnie z gumy arabskiej, często z dodatkiem miodu, cukru lub gliceryny, które nadają farbie elastyczność; również technika malarska, posługująca się farbami akwarelowymi kładzionymi najczęściej na papierze, a także na kości słoniowej (miniatury), jedwabiu (w tradycyjnym malarstwie Dalekiego Wschodu i w Europie w XVIII i XIX w. służyła głównie do zdobienia wachlarzy).

Fryz
Fryz

fr. frise, hiszp. friso - frisar ‘wyżłabiać’ – poziomy pas dekoracyjny stosowany w architekturze (fryzy płaskorzeźbione, ceramiczne, malowane) i sztukach plastycznych (w malarstwie, grafice, rzemiośle artystycznym).

Impresjonizm
Impresjonizm

fr. impressionisme, łac. impressio ‘odbicie’, ‘wrażenie’, kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX w.

Polichromia
Polichromia

gr. polýchrōmos ‘wielobarwny’ – wielobarwne malowidła zdobiące ściany, stropy lub sklepienia budowli.

Secesja
Secesja

fr. sécession, łac. seccesio ‘odejście’ – kierunek artystyczny rozwijający się ok. 1895–1905, wywodzący swą nazwę od charakterystycznego dlań oderwania się od akademickich tendencji sztuki XIX w., przejawiający się głównie w architekturze wnętrz i sztuce użytkowej oraz ornamentyce.

Symbolizm
Symbolizm

gr. sýmbolon ‘znak umowny’ – prąd artystyczny kształtujący się głównie w literaturze, malarstwie i muzyce, skodyfikowany w latach 80. XIX w. we Francji, który w następnych latach inspirował literatury i sztukę modernizmu w innych krajach Europy oraz Ameryki Północnej i Ameryki Południowej.

Witraż
Witraż

fr. vitrage, vitrer ‘oszklić, wstawić szyby’ – kompozycja wykonana z kawałków barwnego szkła złączonych ołowianymi ramkami w kwatery, stanowiąca wypełnienie otworu okiennego; także technika malarska zaliczana do malarstwa monumentalnego.

źródło terminów: https://encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

Bibliografia

Anna Zeńczak, Joanna Wapiennik‑Kossowicz,  Józef Mehoffer, MNK, Bosz 2006

Kolekcja Sztuki Polskiej i światowej, Nr 104, Poznań

Muzeum Narodowe w warszawie, Galeria Malarstwa Polskiego Przewodnik Multimedialny (Płyta CD)

Teksty o malarzach. Antologia polskiej krytyki artystycznej 1890‑1918, oprac. W. Juszczak, Warszawa 1976

Wielka kolekcja sławnych malarzy, Józef Mehoffer, Nr 48 Poznań 2008