Kolaż

Słowo kolaż pochodzi z języka francuskiego (collage) i oznacza przyklejanie. Jest to technika plastyczna, która polega na komponowaniu obrazu z różnych materiałów, np. kawałków tkanin, drewna, ilustracji gazetowych, reprodukcji, fotografii, a także drobnych przedmiotów codziennego użytku. Po przyklejeniu ich na wybrane podłoże (np. płótno, papier) można dokonać ostatecznej korekty za pomocą farb, piórka, pisaka, ołówka, a nawet zwykłego długopisu.

Kolażem nazywamy również dzieło stworzone tą metodą.

RRBL4Rsfgwgxy

Ćwiczenie 1

Wyjaśnij, na czym polega technika kolażu.

Wyjaśnij, na czym polega technika kolażu.

Przyjrzyj się zamieszczonym reprodukcjom i wskaż obraz wykonany techniką kolażu.

• 1
• 2
• 3

Popularność kolażu

Kolaż powstał w XX wieku. Popularność zyskał za sprawą poszukiwań twórczych kubistówKubizmkubistów, w tym Georges’a Braque’a i Pabla Picassa. Artyści ci do swoich abstrakcyjnych obrazów dodawali wycinki z gazet, z których komponowali martwe natury i portrety. Szukając kontrastów plastycznych wzbogacających język wizualny, zaczęli wykorzystywać piasek, kawałki drewna, szkło, ceratę i skrawki tkaniny. Przyjrzyj się zamieszczonym reprodukcjom dzieł Braque’a i Picassa.

RhDrdxP5c2Etl1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa Braque’a „Mężczyzna z gitarą”. Ukazuje siedzącego mężczyznę z gitarą trzymaną na kolanach. Postać oraz instrument są ukazane fragmentarycznie w formie zgeometryzowanych kształtów, pociętych i nałożonych na siebie. Poszczególne części mężczyzny i gitary są rozczłonkowane i nierozpoznawalne. Obraz wykorzystuje ciemną paletę ciemnych zieleni, brązów i czerni.

R123aSr7RGpR31

Ilustracja przedstawia „Portret młodej dziewczyny”, Pabla Picassa. Na zielonym tle ukazana jest figura o zgeometryzowanych kształtach z dorysowanymi liniami. Nie można rozpoznać ani twarzy, ani detali portretu. Z układu różnych kształtów można domyślać się, że chodzi o postać, ze względu na formę różnobarwnych wycinków. Dodatkowo na zielone tło zostały naklejone po prawej stronie fragmenty brązowej tapety z motywami kwiatów.

Poniżej zamieszczono dwie reprodukcje kolaży. Przeanalizuj je. Za pomocą kursora możesz sprawdzić, jakie materiały wykorzystali artyści do stworzenia swoich prac.

RkO4oTHLj8oA7

Ćwiczenie 3

Jakie możliwości daje artyście technika kolażu?

Jakie możliwości daje artyście technika kolażu?

Przyjrzyj się zamieszczonym niżej reprodukcjom oraz nazwom różnych materiałów. Zaznacz te materiały które zostały użyte przez artystę.

• agrafka
• drewno
• folia aluminiowa
• ilustracja gazetowa
• kalka techniczna z nadrukiem nut
• papier falisty
• tkanina z nadrukiem liter
• zabarwiona kalka techniczna
• zdjęcie

Inspiracje do wykonania prac

Inspiracji do wykonania prac techniką kolażu można szukać dosłownie wszędzie. Można wykorzystać papierki po czekoladkach, kapsel po oranżadzie i zerwaną sznurówkę. Te zwykłe, codzienne i niepotrzebne przedmioty mogą stać się czymś tajemniczym, przyjmując wygląd niespotykanego stwora albo przenieść nas w zupełnie nową krainę.

Aby wykonać kolaż, można wykorzystać różne materiały, np. skrawki gazet, fotografie bądź ich kserokopie, różne papierki, bibułki, koraliki, piórka, a nawet papier ścierny. Potrzebne będą też narzędzia: klej, nożyczki, nożyk oraz wybrane podłoże (kartka, karton, dykta, deska, tektura falista, tkanina, zdjęcie).

R1ZpmiCpccO0g1

Fotografia przedstawia stół z materiałami przydatnymi do sporządzenia kolażu. W górnej części zdjęcia leżą czasopisma, kolorowe papiery, czarno-białe wydruki fotografii, a u dołu: karton falisty, kalka techniczna i biała kartka papieru. Obok, po prawej, znajdują się nożyczki, nieco wyżej drugie, mniejsze nożyczki, pisaki, ołówki oraz klej.

R14TRLud7Zqou1

Fotografia przedstawia stół z materiałami przydatnymi do sporządzenia kolażu. W górnej części zdjęcia leżą czasopisma, kolorowe papiery, czarno-białe wydruki fotografii, u dołu - karton falisty, nad którym znajduje się dłoń. Obok, po prawej położone są nożyczki, pisaki, ołówki oraz klej.

R14BMJkQsW8EU1

Fotografia przedstawia stół z materiałami przydatnymi do sporządzenia kolażu. W górnej części zdjęcia leżą czasopisma, kolorowe papiery, czarno‑białe wydruki fotografii, u dołu: karton falisty, folia. Obok, po prawej znajdują się nożyczki, pisaki, ołówki. Nad przedmiotami widoczne są dłonie podczas wycinania ilustracji z czasopisma.

RtPzRNgTYPvaE1

Fotografia przedstawia stół z materiałami przydatnymi do sporządzenia kolażu. W górnej części zdjęcia leżą czasopisma, kolorowe papiery. U dołu na dłonie układają kompozycję na kartonie falistym, składającą się z białej kartki, trzech żółtych kółek oraz kawałka przezroczystej kalki technicznej. Po lewej stronie leży zgięty pasek falistego kartonu.

R6spsksHvcOrH1

Fotografia przedstawia fragment blatu stołu z dłońmi, które komponują kolaż na falistej tekturze, na której są już nałożone fotografie mężczyzny oraz zwinięty sznurek. Dłonie trzymają kawałki żółtego papieru, który doklejają na kolaż.

RYfmZFP6AanQE1

Fotografia przedstawia fragment blatu stołu z dłońmi, które komponują kolaż na falistej tekturze, na której są już nałożone fotografie mężczyzny. Dłoń trzyma pasek falistej tektury, na który nakładany jest klej.

R14Y9ZimmtadX1

Fotografia przedstawia fragment blatu stołu z dłońmi, które komponują kolaż na falistej tekturze, na której są już nałożone fotografie mężczyzny. Do kolażu doklejany jest pasek falistej tektury.

Polecenie 1

Przedstaw pomysł na swój kolaż. Zaproponuj materiały, które należy użyć i opowiedz o sposobie ich rozmieszczenia.

Przedstaw pomysł na swój kolaż. Zaproponuj materiały, które należy użyć i opowiedz o sposobie ich rozmieszczenia.

Przedstaw pomysł na swój kolaż. Zaproponuj materiały, które należy użyć i opowiedz o sposobie ich rozmieszczenia.

Inspirując się pracą współczesnego artysty – Toma Wesselmanna, który do stworzenia swojego dzieła użył między innymi oryginalnych etykiet z opakowań artykułów spożywczych, zaprojektuj kolaż na temat: Ulubione śniadanie.

Potrzebne będą: etykiety z opakowań artykułów spożywczych, fragmenty tkanin, gazety, bibułki, nożyczki, klej, karton, pisaki.

RKBvVwhqa9HSr1

Ilustracja przedstawia kolaż Toma Wesselmanna, „Martwa natura #30” z 1963 roku. Praca ukazuje wnętrze kuchni. Po lewej stronie stoi różowa lodówka, na której stoją trzy butelki napoju 7up. Po prawej znajduje się stół pokryty obrusem w niebiesko‑czarno‑białą kratę, na którym ułożone zostały produkty spożywcze, między innymi szynka, chleb tostowy, hot‑dog, ananasy w puszce, ryż i owoce. W głębi widoczna jest kuchenka z czajnikiem. Lewa strona ściany w tle jest czerwona, a prawa niebieska we wzory. Pośrodku znajduje się okno z parapetem, na którym leżą dwie pomarańcze i stoi doniczka z kwiatami. Za oknem rozciąga się widok na miasto z architekturą w tle i zielenią.

Obraz Ireneusza Kopacza

Poniżej umieszczono obraz artysty Ireneusza Kopacza wykonany techniką kolażu, zatytułowany Kompozycja z kołem, Plaża. Zastanów się, które elementy nawiązują do pierwszej części tytułu (Kompozycja z kołem), a które do drugiej (Plaża). Klikając na reprodukcję, możesz zobaczyć w przybliżeniu pewien detal, który znacząco wpływa na tytuł pracy.

Polecenie 2

Wymyśl historię, którą można przedstawić w formie kolażu. Opowiedz ją i wskaż niezbędne do jej wykonania materiały. Przedstaw swój pomysł.

Wymyśl historię, którą można przedstawić w formie kolażu. Opowiedz ją i wskaż niezbędne do jej wykonania materiały. Przedstaw swój pomysł.

Wymyśl historię, którą można przedstawić w formie kolażu. Opowiedz ją i wskaż niezbędne do jej wykonania materiały. Przedstaw swój pomysł.

Poniżej przedstawiono proces tworzenia kolażu. Przeanalizuj zdjęcia i wymyśl do nich opowiadanie pt. O rycerzu, który zamienił się w głodnego ptaka.

Potrzebne będą: kartka i długopis.

RBfnjJF4JfE3t1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą wydruki czarno-białych zdjęć oraz fragment czasopisma. Lewa dłoń trzyma fotografię mężczyzny w zbroi, a prawa wycina jego kontur.

R1chAUtXSEEMd1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery, czasopisma i klej. Po prawej stronie dłoń trzyma kartkę z głową orła, a po lewej leży fotografia zbroi.

R11ezbOd928Ww1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej stronie dłonie wycinają głowę orła, a po lewej leży fotografia zbroi.

R115OAFlzFRIE1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła.

R172E5BGMwWaG1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła oraz skrzydłami.

RpVrzbcbCu4Ke1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła, trzymana przez lewą dłoń. Nad uniesioną głową orła znajdują się żółte kulki, wpadające do jego rozchylonego dzioba.

Rcb8XsUoDgZuD1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła, trzymana palcami dłoni. Nad uniesioną głową orła znajdują się głowa mniejszego orzełka. Pomiędzy ich otwartymi dziobami został naklejony czerwony samochodzik.

R1dMVZTZLzWV81

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła. Nad uniesioną głową orła znajdują się głowa mniejszego orzełka. Pomiędzy ich otwartymi dziobami zostało naklejone czerwone kółko.

R1Yx1dT7rVcfy1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną zbroją, odwróconą głową orła oraz skrzydłem. Drugie skrzydło leży obok. Nad kartką dłonie trzymają kartkę, na którą nakładany jest klej.

RIYL9R0tIjgfa1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła, nad którą znajdują się głowa mniejszego orzełka. Pomiędzy ich otwartymi dziobami zostało naklejone czerwone kółko. Lewa dłoń trzyma u dołu kartkę, a prawa cienkopisem obrysowuje głowę większego orła.

RMIfOIlUMDmRq1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła, nad którą znajduje się głowa mniejszego orzełka. Pomiędzy ich otwartymi dziobami zostało naklejone, czerwone kółko oraz domalowane są inne, żółto‑czerwone kółka. Lewa dłoń trzyma u dołu kartkę, a prawa obrysuje kształt głowy orła. Po lewej stronie leży pudełko z pastelami.

RjPtlv9hhP63I1

Fotografia przedstawia stół pracowniany, na którym leżą papiery i klej. Po prawej znajduje się kartka z doklejoną do zbroi głową orła, nad którą znajduje się głowa mniejszego orzełka. Pomiędzy ich otwartymi dziobami zostało naklejone czerwone kółko oraz domalowane są inne, żółto‑czerwone kółka. Prawa strona orła posiada czarny obrys. Tło po lewej stronie zostało pomalowane na niebiesko. Ręka trzyma kartkę za górny róg. Po lewej stronie na stole leży pudełko z pastelami.

Cykl dzieł

Niektórzy artyści tworzą cykle dzieł. CyklCyklCykl to zbiór dzieł stanowiących całość, łączących się treściowo (np. cykl portretów, cykl pejzaży) i formalnie – z wykorzystaniem tych samych lub podobnych elementów plastycznych (np. ornamentuOrnamentornamentu, światła, fakturyFakturafaktury).

R11W6G31SH1XL

Ilustracja przedstawia pracę Njideki Akunyili Crosby, zatytułowaną "Portale". Ukazuje dwa wnętrza. Zdjęcie z lewej przedstawia wnętrze ze stołem i dwoma krzesłami. Na jednym z nich siedzi bokiem czarnoskóra kobieta, prawą ręką podpiera głowę, lewą ma położoną na blacie stołu. Ubrana jest w jasną, krótką sukienkę i ma założone fioletowe rajstopy. Ściany w tle są wyklejone wzorzystą tapetą. Ściana na drugim planie jest żółta z granatowym, poprzecznym pasem. W drugim wnętrzu znajduje się okrągły stolik z jednym krzesłem. Ściany posiadają podobne wzory. Na jednej z nich zamocowany jest niewielki telewizor. Na drugiej widoczny jest fragment obrazu.

R1b1anOpxedrA

Ćwiczenie 5

Wyjaśnij, na czym polega tworzenie cyklu w plastyce.

Wyjaśnij, na czym polega tworzenie cyklu w plastyce.

Jeden z ukazanych fragmentów dzieł należy do obrazu zamieszczonego niżej, będącego jednocześnie cyklem. Zapoznaj się z zamieszczonymi w interaktywnych punktach całymi dziełami, odszukaj wśród nich obraz będący cyklem. Następnie, w zestawie pod poleceniem zaznacz ten fragment, który jest jego częścią.

• 1
• 2
• 3
• 4

Rp7ZIw0DhRGhx

Ćwiczenie 6

Jaką rolę, Twoim zdaniem, pełni wykorzystanie w kolażu fotografii?

Jaką rolę, Twoim zdaniem, pełni wykorzystanie w kolażu fotografii?

Poniżej przedstawiono dwie prace jednego z najsłynniejszych fowistów Henri Matisse’a. Jedną wykonał w technice oleju na płótnie, a drugą w technice kolażu. Przyjrzyj im się dokładnie i zaznacz tę, która jest kolażem.

• 1
• 2

Fotomontaż

Współcześni artyści często odwołują się do techniki kolażu, tworząc fotomontażFotomontażfotomontaż, czyli wprowadzając do swoich kompozycji malarskich czy graficznych fragmenty zdjęć albo tworząc fotografię składającą się z kilku różnych fotografii. Fotomontaż często wykorzystywany jest w fotografii artystycznej, w sztuce plakatu i w reklamie. Dotyczy zarówno fotografii cyfrowej, jak i tradycyjnej. Technika cyfrowa i coraz bardziej doskonałe programy graficzne sprawiają, że dokonywanie zmian w zdjęciach, które są niewidoczne dla naszego oka, stają się bardzo łatwe.

R1PnWpwfDYAU41

Ilustracja przedstawia czarno‑białą fotografię Anny Koli, "Pejzaż (nie)dokończony". Ukazuje taflę wody, do której, podczas odróbki cyfrowej, dodano trzy kamienie, uzyskując efekt przenikania dwóch obrazów, aby stworzyć wrażenie, że kamienie znajdują się pod wodą. Na kamieniu dodano strugę spływającej farby.

RUfeXnMFR0EG91

Ilustracja przedstawia pracę Piotra Florianowicza zatytułowaną „Ryba”. Ukazuje fragment zlewu z pianą oraz zatkanym kurkiem wylotem. Po lewej strony doklejone są inne kurki różnych rozmiarów, nałożone na siebie.

R2lpxMXoWOTiV1

Ilustracja przedstawia plakat Aleksandra Rodczenki, reklamujący czasopismo „Smena". Plakat obrazuje ludzi pracujących na budowie, skierowanych w stronę dźwigów. Na czerwonym tle znajdują się białe napisy w języku rosyjskim. Nad nimi większym drukiem na białym tle widnieje tytuł czasopisma. U dołu na białym pasku zamieszczono mniejsze napisy.

RlvGkyYyu6zHO1

Ilustracja przedstawia plakat teatralny do sztuki "Pani z Birmy", zaprojektowany przez Piotra Florianowicza. Ukazuje podwójną kłódkę w kształcie odwróconej litery "S". W górnej części znajduje się nazwisko autora - Richard Shannon oraz tytuł sztuki, zapisany czerwoną, drukowaną czcionką. Tło jest biało‑niebieskie.

Manipulacja obrazem

Fotomontaż to również obraz fotograficzny powstały w wyniku manipulacji obrazem. Istotą manipulacji jest dokonanie zmian w fotografii w sposób niewidoczny dla ludzkiego oka. W ten sposób można wywierać wpływ na drugą osobę lub grupę osób w celu osiągnięcia określonego wcześniej celu. Pierwsza manipulacja w fotografii pojawiła się w latach 60. XIX wieku w najbardziej znanym portrecie prezydenta USA Abrahama Lincolna, którego kompozycja została złożona z dwóch zdjęć – głowy Lincolna oraz ciała jego politycznego przeciwnika Johna Calhouna. Innym przykładem manipulacji jest usuwanie ze zdjęcia osób niepożądanych, tak jak było w przypadku zdjęcia Józefa Stalina – przywódcy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w pierwszej połowie XX wieku.

R1e3d9sRgDGOf1

Ilustracja przedstawia dwie fotografie. Na pierwszej przedstawiony jest „Portret prezydenta Abrahama Lincolna”, wykonany przez Thomasa Hicksa. Ukazuje mężczyznę stojącego we wnętrzu, z prawą ręką trzymaną za pasem, a lewą podpierającego się o stolik, na którym leżą książki i papiery. Naprzeciw niego, na podłodze stoi globus. Druga fotografia jest fotomontażem, w którym głowę prezydenta zastąpiono innym wizerunkiem.

RdNDATUBCfWaw1

Ilustracja przedstawia dwie czarno‑białe fotografie. Na pierwszym, nieznanego autora, a zatytułowanym „Stalin, Nikolai Yezhov i Molotov”, znajdują się czterej wymienieni wyżej mężczyźni, przechadzający się nad brzegiem kanału. Na przeciwnej stronie znajduje się przybrzeżna zabudowa architektoniczna i fragment pejzażu. Druga fotografia jest manipulacją - usunięto jednego z mężczyzn.

RV9PLLDGf2Lxy

Ćwiczenie 7

Wyjaśnij, jakie zabiegi w fotografii świadczą o manipulacji.

Wyjaśnij, jakie zabiegi w fotografii świadczą o manipulacji.

Wskaż, które ze zdjęć jest fotomontażem.

• 1
• 2

Słownik pojęć

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Galeria dzieł sztuki

R1NKNM1rwJUcG1

Ilustracja przedstawia dzieło pt.: „Portret Madame Heim”. Na obrazie widoczna jest kobieta siedząca na schodach. Kobieta ma blond włosy i ma na sobie białą sukienkę. Kobieta siedzi pomiędzy białymi barierkami.

R1JNV1KFE0g6H1

Ilustracja przedstawia pracę Nicolasa de Staëla, „Dachy”. W dolnej części ukazuje abstrakcyjne plamy różnej wielkości odpowiadające dachom. Dominują w nich ciemne, czarno‑brązowe i brunatne, a także w kolorze ochry. Zajmują mniejszą część powierzchni całego płótna. Powyżej tło jest w szaro‑beżowym kolorze.

R182UtOL3Spi41

Ilustracja przedstawia pracę Betye Saar pt. „Okno czarnej dziewczyny”. Na ilustracji widoczna jest czarnoskóra osoba, która spogląda przez drewniane okno. Na szybie widoczne są księżyce i zwierzęta.

RhDrdxP5c2Etl1

Ilustracja przedstawia obraz Georgesa Braque’a „Mężczyzna z gitarą”. Ukazuje siedzącego mężczyznę z gitarą trzymaną na kolanach. Postać oraz instrument są ukazane fragmentarycznie w formie zgeometryzowanych kształtów, pociętych i nałożonych na siebie. Poszczególne części mężczyzny i gitary są rozczłonkowane i nierozpoznawalne. Obraz wykorzystuje ciemną paletę ciemnych zieleni, brązów i czerni.

R123aSr7RGpR31

Ilustracja przedstawia „Portret młodej dziewczyny”, Pabla Picassa. Na zielonym tle ukazana jest figura o zgeometryzowanych kształtach z dorysowanymi liniami. Nie można rozpoznać ani twarzy, ani detali portretu. Z układu różnych kształtów można domyślać się, że chodzi o postać, ze względu na formę różnobarwnych wycinków. Dodatkowo na zielone tło zostały naklejone po prawej stronie fragmenty brązowej tapety z motywami kwiatów.

RZ5LmEoXB8qsz1

Ilustracja przedstawia pracę Ireneusza Kopacza „Struktury realne XIII”. Ukazuje szkielet budynku w ujęciu perspektywicznym. Na rysunku widoczne są dodatkowe linie służące wykreśleniu perspektywy. Po lewej stronie znajduje się naklejony pas ze wzorami. Poniżej umieszczono fotografie, przedstawiające kobiety w strojach kąpielowych oraz zdjęcie miasta z lotu ptaka.

RsdMwgmy7fMrx1

Ilustracja przedstawia pracę Justyny Grzebieniowskiej‑Wolskiej zatytułowaną „Jorge”. Ukazuje trzy tańczące pary. Pierwsza od lewej przedstawia zespolonych kobietę i mężczyznę, który został zasłonięty przez partnerkę i dokładniej widać jedynie jego twarz i jeden bok. Druga ukazuje dokładniej twarz mężczyzny, kobieta jest mniej rozpoznawalna. W trzeciej para wykonuje skomplikowaną taneczną figurę. Postacie i tło są ciemne, dominują w nich brązy i czernie. Jedynie ciała są rozjaśnione.

R1M9bP6dexGTL1

Ilustracja przedstawia pracę Ireneusza Kopacza „Struktury realne XXIV”. Ukazuje jezioro z górami w tle. Dolna część wypełnia ponad połowę pracy i przedstawia strukturalną, szarą powierzchnię. Górna jest bardziej realistyczne. Ukazuje pasy pagórkowatego pejzażu z zabudową w tle, W pracy dominują szarości i rozbielone żółcienie.

RPeXyzEK7u4Lg1

Ilustracja przedstawia pracę Kerrego Jamesa Marshalla „Prezent IV”. Ukazuje wnętrze, w którym na wzorzystej kanapie siedzi starsza kobieta. Przed nią znajduje się ława. W pokoju meble są swobodnie rozstawione: wśród nich znajduje się krzesło, fotel, regalik, stolik z rzeźbą. W górnej części zamieszczone zostały głowy, od których ust skierowane są napisy. Po lewej stronie z napisów tych tworzy się tekst, zamieszczony na zwoju.

RTQFSjbOLGB5F1

Ilustracja przedstawia pracę Kazimierza Malewicza „Rezerwista Pierwszej Dywizji”. Na ilustracji widoczny jest stół, termometr oraz pocisk. Wszystkie przedmioty są zgeometryzowane. Również tło jest geometryczne i utrzymane w jasnych, pastelowych odcieniach różu.

RudNvRwvralzC1

Ilustracja przedstawia pracę Justyny Grzebieniowskiej‑Wolskiej „Z Mikołajem”. Ukazuje kobietę i mężczyznę. Po lewej stronie stoi kobieta zwrócona w lewą stronę, tyłem do mężczyzny, znajdującego się po przeciwnej stronie. Ma zwieszoną głowę i ubrana jest na czarno. Mężczyzna gra na skrzypcach. Tło dzieli obraz na dwie części po skosie - górna utrzymana jest w błękitach, dolna w odcieniach ochry.

RKBvVwhqa9HSr1

Ilustracja przedstawia kolaż Toma Wesselmanna, „Martwa natura #30” z 1963 roku. Praca ukazuje wnętrze kuchni. Po lewej stronie stoi różowa lodówka, na której stoją trzy butelki napoju 7up. Po prawej znajduje się stół pokryty obrusem w niebiesko‑czarno‑białą kratę, na którym ułożone zostały produkty spożywcze, między innymi szynka, chleb tostowy, hot‑dog, ananasy w puszce, ryż i owoce. W głębi widoczna jest kuchenka z czajnikiem. Lewa strona ściany w tle jest czerwona, a prawa niebieska we wzory. Pośrodku znajduje się okno z parapetem, na którym leżą dwie pomarańcze i stoi doniczka z kwiatami. Za oknem rozciąga się widok na miasto z architekturą w tle i zielenią.

RHhyP4oqC7XAE1

Ilustracja przedstawia pracę Ireneusza Kopacza pt. „Kompozycja z kołem, Plaża”. Na ilustracji widoczna jest piaszczysta plaża widziana z lotu ptaka, na której widać grupę plażowiczów. Na ilustracji widoczne są także cienie okręgów.

RrL4wwoltYm9P1

Ilustracja przedstawia obraz Henriego Matisse'a, „Wazon z kwiatami”. Ukazuje martwą naturę we wnętrzu. Po lewej znajduje się okno z firanką i fragment biało‑czerwonego blatu stołu. Po prawej stronie stoi stolik przykryty wzorzystym obrusem, na którym ustawiona jest martwa natura z kwiatami w zielononiebieskim wazonie. Za nią widoczny jest fragment ściany z tapetą we wzory.

RQ7iw3vgl0IkK1

Ilustracja przedstawia dzieło greckiego artysty Eksekiasa - wazę wykonaną techniką czarnofigurową. Motyw na wazie ukazuje trzy czarne postacie na jasnym, beżowym tle. Jedna z nich siedzi, inne stoją bliżej i dlatego są większe. Jednak postacie te nie są ukazane w całości ze względu na stan wazy. U góry naczynie dekorowane jest ornamentem z powtarzających się motywów roślinnych o owalnym kształcie.

R4uz4tJc5sH4O1

Ilustracja przedstawia cykl Njideki Akunyili Crosby „Portale”. Zdjęcie z lewej przedstawia wnętrze ze stołem i dwoma krzesłami. Na jednym z nich siedzi bokiem czarnoskóra kobieta, prawą ręką podpiera głowę, lewą ma położoną na blacie stołu. Ubrana jest w jasną, krótką sukienkę i ma założone fioletowe rajstopy. Ściany w tle są wyklejone wzorzystą tapetą. Ściana na drugim planie jest żółta z granatowym, poprzecznym pasem. W drugim wnętrzu znajduje się okrągły stolik z jednym krzesłem. Ściany posiadają podobne wzory. Na jednej z nich zamocowany jest niewielki telewizor. Na drugiej znajduje się fragment obrazu.

R2xMy4Ji4PklS1

Ilustracja przedstawia obraz Vincenta van Gogha „Piastunka”. Ukazuje masywną kobietę, siedzącą w drewnianym fotelu na tle ściany pokrytej wzorzystą tapetą z motywami kwiatowymi. Kobieta jest poważna, wzrok ma skierowany przed siebie, a splecione dłonie rąk trzyma na kolanach. Ubrana jest w zieloną spódnicę i ciemnoniebieski żakiet.

RFT5E3kWQkfnS1

Ilustracja przedstawia obraz Henriego Matisse'a, „Margaretki”. Ukazuje postać we wnętrzu z martwą naturą. Po lewej stronie, u dołu siedzi kobieta, narysowana czarną linią na czerwonym tle. Wewnątrz pomieszczenia stoi jasny stolik z zieloną wazą oraz wazon z margerytkami. Na ścianie wisi obraz, przedstawiający kobiecy akt, na różowym tle ściany są bardzo ciemne.

R12qjPtO9UuBO1

Ilustracja przedstawia obraz Henriego Matisse'a, „Madame de Pompadour”. Ukazuje portret kobiety, sporządzony czarną linią. Tło jest geometryczne, podzielone na płaskie plamy w kolorach: różowym, czerwonym, brązowym, niebieskim. Dokoła twarzy kobiety ponaklejane są wycinanki z motywami kwiatowymi w różnych żywych kolorach.

R1PnWpwfDYAU41

Ilustracja przedstawia czarno‑białą fotografię Anny Koli, "Pejzaż (nie)dokończony". Ukazuje taflę wody, do której, podczas odróbki cyfrowej, dodano trzy kamienie, uzyskując efekt przenikania dwóch obrazów, aby stworzyć wrażenie, że kamienie znajdują się pod wodą. Na kamieniu dodano strugę spływającej farby.

RUfeXnMFR0EG91

Ilustracja przedstawia pracę Piotra Florianowicza zatytułowaną „Ryba”. Ukazuje fragment zlewu z pianą oraz zatkanym kurkiem wylotem. Po lewej strony doklejone są inne kurki różnych rozmiarów, nałożone na siebie.

R2lpxMXoWOTiV1

Ilustracja przedstawia plakat Aleksandra Rodczenki, reklamujący czasopismo „Smena". Plakat obrazuje ludzi pracujących na budowie, skierowanych w stronę dźwigów. Na czerwonym tle znajdują się białe napisy w języku rosyjskim. Nad nimi większym drukiem na białym tle widnieje tytuł czasopisma. U dołu na białym pasku zamieszczono mniejsze napisy.

RlvGkyYyu6zHO1

Ilustracja przedstawia plakat teatralny do sztuki "Pani z Birmy", zaprojektowany przez Piotra Florianowicza. Ukazuje podwójną kłódkę w kształcie odwróconej litery "S". W górnej części znajduje się nazwisko autora - Richard Shannon oraz tytuł sztuki, zapisany czerwoną, drukowaną czcionką. Tło jest biało‑niebieskie.

R1e3d9sRgDGOf1

Ilustracja przedstawia dwie fotografie. Na pierwszej przedstawiony jest „Portret prezydenta Abrahama Lincolna”, wykonany przez Thomasa Hicksa. Ukazuje mężczyznę stojącego we wnętrzu, z prawą ręką trzymaną za pasem, a lewą podpierającego się o stolik, na którym leżą książki i papiery. Naprzeciw niego, na podłodze stoi globus. Druga fotografia jest fotomontażem, w którym głowę prezydenta zastąpiono innym wizerunkiem.

RdNDATUBCfWaw1

Ilustracja przedstawia dwie czarno‑białe fotografie. Na pierwszym, nieznanego autora, a zatytułowanym „Stalin, Nikolai Yezhov i Molotov”, znajdują się czterej wymienieni wyżej mężczyźni, przechadzający się nad brzegiem kanału. Na przeciwnej stronie znajduje się przybrzeżna zabudowa architektoniczna i fragment pejzażu. Druga fotografia jest manipulacją - usunięto jednego z mężczyzn.

RMWVDBSfVXLOc1

Ilustracja przedstawia kolaż Rehnelta zatytułowany „Bahnhofplatz wczoraj i dzisiaj". Ukazuje plac na obrzeżach Starego Miasta w Bernie. W tle widoczny jest budynek z klasycznym portykiem o symetrycznym układzie. Na pierwszym planie zostały naklejone współczesne budynki mieszkalne, tworzące blokowe osiedle, przed którym rosną drzewa. Fotokolaż pokazuje kontrast pomiędzy dawną a współczesną architekturą.

R1XmMqokw9WN41

Ilustracja przedstawia fotografię Joana Novy „Czarno‑białe”, ukazującą perspektywę architektonicznego pejzażu miejskiego. Przedstawia szeroką ulicę. Po jej obu stronach znajdują się zabudowania. Ulicą w obie strony przemieszczają się samochody. Mimo że zdjęcie zatytułowane jest "Czarno‑białe", szarości mają żółtawy odcień.