Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Tło historyczne

Polecenie 1
Zapoznaj się z filmem i utrwal informacje dotyczące państwa dobrobytu. Następnie postaraj się krótko przedstawić, co stanowi trzon idei państwa dobrobytu.
Zapoznaj się z filmem i utrwal informacje dotyczące państwa dobrobytu. Następnie postaraj się krótko przedstawić, co stanowi trzon idei państwa dobrobytu.
Rh9eifSL7cdwU
(Uzupełnij).
RnFKc33AcEMtV
Film pod tytułem Tło historyczne państwa dobrobytu.
Polecenie 2

Zastanów się, jakie wydarzenia historyczne oraz jakie idee nowożytne mogły doprowadzić do ukształtowania koncepcji państwa dobrobytu. Uzupełnij o nie poniższą mapę myśli.

R1VZAjB6HYS2x
(Uzupełnij).
R19nnd5RVtVzM

Próby tworzenia państw dobrobytu:

RpotnrS4cHZhJ1
Ilustracja interaktywna przedstawia fragment mapy politycznej Europy i północnej Afryki. W mapę powbijane są różnokolorowe chorągiewki. Opis punktów znajdujących się na mapie: 1. Stany Zjednoczone W XX wieku głównymi ideologami doktryny państwa dobrobytu byli John K. Galbraith, profesor ekonomii na Uniwersytecie Harvarda, autor m.in. Istota masowego ubóstwaSpołeczeństwo dobrobytu oraz Gunnar Myrdal, laureat nagrody Nobla w dziedzinie ekonomii w 1974 r. (w tym samym roku Nagrodę Nobla otrzymał A.F. von Hayek), autor m.in. dzieła Teoria ekonomii a kraje gospodarczo nierozwinięte., 2. GalbraithMyrdal posiadali pozytywną wizję człowieka i wspólnoty społecznej. Akceptowali prywatną własność i twierdzili, że inicjatywa państwa może polepszyć dobrobyt obywateli, jeśli jest przeprowadzona w drodze określonego spójnego planu. GalbraithMyrdal byli przekonani, że świat zmierza ku lepszej rzeczywistości. Najważniejszą drogę ku dobrobytowi widzieli w analizie minionych stosunków gospodarczych i wywodzeniu z niej wniosków., 3. Chociaż Stany Zjednoczone pozostawały w tyle za krajami europejskimi w kwestiach ustanowienia polityki socjalnej, najwcześniejsze i najbardziej kompleksowe filozoficzne uzasadnienie państwa opiekuńczego zostało przedstawione przez amerykańskiego socjologa Lestera Franka Warda. System opieki społecznej w Stanach Zjednoczonych rozpoczął się w latach trzydziestych XX wieku, podczas Wielkiego Kryzysu. Ustawa Great Society z lat sześćdziesiątych XX wieku pozwoliła osobom starszym lub niepełnosprawnym otrzymać pomoc od rządu federalnego., 4. Wielka Brytania Wielka Brytania jako nowoczesne państwo opiekuńcze zaczęła stosować liberalne reformy socjalne w latach 1906–1914 pod rządami premiera Herberta Asquitha. Obejmowały one uchwalenie ustawy o emeryturach, wprowadzenie bezpłatnych posiłków w szkole oraz ustawy o wymianie pracy., 5. Szwecja i Dania Szczyt rozwoju idei państwa dobrobytu przypada na lata siedemdziesiąte XX w. Kraje skandynawskie, które uważa się za najbardziej zbliżone do ideału tej doktryny, nie posiadały prawie własności państwowej, ale bardzo rygorystyczny i wysoki system fiskalny. Wysokie podatki, ogromna ingerencja państwa w życie prywatne (nawet dotycząca wychowania dzieci) połączona została z poszanowaniem ludzkiej godności, tolerancji i nawet do skrajności posuniętej wolności politycznej.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Krytyka idei państwa dobrobytu

Polecenie 3
Zapoznaj się z fragmentem reportażu Macieja Zaremby. Zastanów się i odpowiedz na pytanie, w jaki sposób autor krytykuje państwo opiekuńcze?
Zapoznaj się z fragmentem reportażu Macieja Zaremby. Zastanów się i odpowiedz na pytanie, w jaki sposób autor krytykuje państwo opiekuńcze?
RkRi59HBc5Grq
(Uzupełnij).
1
Maciej Zaremba Bielawski Polski hydraulik i inne opowieści ze Szwecji
R1DPOrcZw9fHK1
Nie jest przypadkiem, że to właśnie Szwecja stała się w ostatnich latach przedmiotem czarnych mitów i opowieści fantastycznych. Jesteśmy przecież pilotem doświadczalnym nowoczesności. Tutaj wszystko, co tchnie postępem, nowe pomysły na życie, nowinki techniczne, a także reformy społeczne, przyjmuje się wcześniej – i przede wszystkim masowo. Ze wstępu Doniesienia z poligonu nowoczesności Macieja Zaremby Bielawskiego.
Źródło: Muzeum Miejskie w Göteborgu, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.

W większości legend (także tych prawdziwych) bohater na samym początku składa obietnicę, której złamanie grozi haniebnym finałem. Tak jest i w baśni o szwedzkim modelu. Można powiedzieć, że ustawa o układach zbiorowych z 1928 roku, kiedy to państwo przestało ingerować w warunki pracy, nobilitowała związki zawodowe. Od tej chwili nie wolno im już było myśleć tylko o sobie, bo zostały pasowane na stróża praw wszystkich pracujących. (Z tej prostej przyczyny, że tym już nie zajmował się żaden sąd). Zakładamy więc w Szwecji, że związki są równie bezstronne jak urzędy państwowe i że nie czynią różnicy między członkiem a nieczłonkiem, obcym a tutejszym.
Właściwie można powiedzieć, że szwedzki model zakłada szlachetność ludzkiej natury. Nie ma żadnej ustawy o płacy minimalnej, nie jest przestępstwem płacić złotówkę za dzień pracy, bo zakłada się, że natychmiast pojawi się odpowiedni związkowiec i wynegocjuje godziwsze warunki. To właśnie czyni szwedzki model tak pociągającym – i tak kruchym. Jeżeli francuski czy polski związek zawodowy zaczyna gnić, to rozkłada się tylko jedna z organizacji. Kiedy jednak zaczyna się psuć szwedzki czy duński związek zawodowy, rozkład dotyka wymiaru sprawiedliwości.

zaremba Źródło: Maciej Zaremba Bielawski, Polski hydraulik i inne opowieści ze Szwecji, Wołowiec 2011.