Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony

W protokole IP, każdy komputer posiada 4 bajtowy adres internetowy. Adres ten to duża liczba, która dla ułatwienia zapisu zwykle dzielona jest na pojedyncze bajty, np. 204.79.197.200.  Adresy IP przyznaje użytkownikowi dostawca Internetu. Z puli adresów IP wydzielono pulę prywatnych adresów IP, które mogą być wykorzystane tylko w sieciach lokalnych.
Dostawca Internetu otrzymuje pulę tzw. adresów publicznych, a odbiorcom udostępnia adresy prywatne. Jeśli twój komputer ma adres z zakresu:

  • 10.0.0.0 - 10.255.255.255,

  • 172.16.0.0 - 172.31.255.255,

  • 192.168.0.0 - 192.168.255.255,

to znaczy, że masz przydzielony adres prywatny.
Skąd w takim razie komputer wie, w jakiej jest sieci i czy urządzenie, z którym chce się połączyć jest w tej czy innej sieci?
Do identyfikacji miejsca komputera w sieci służy tzw. maska podsieci. Maskę podsieci zapisuje się podobnie jak adres IP, np. 255.255.255.0.
Podczas komunikacji z innym urządzeniem wykonywany jest test zerujący bity w adresie komputera w miejscu zera w masce.

R1DHSlc378qkY1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.

Wyniki testu są zgodne, więc komputer wie, że urządzenie, z którym się komunikuje jest w tej samej podsieci.
Jeśli wyniki testu będą się różnić, komputer będzie wiedział, że urządzenie jest w innej podsieci i istnieje konieczność „wyjścia” poza własną podsieć przez tzw. bramę sieciową.

Ciekawostka

Ile jest różnych adresów? Jeden bajt to 256 możliwości. Dla każdej możliwości pierwszego bajtu, drugi może przyjąć 256 wartości. Po przemnożeniu daje to 65 536. Dla każdej możliwości pierwszych dwóch bajtów, trzeci bajt też może przyjąć 256 wartości, co po przemnożeniu daje już 16 777 216 różnych adresów. Po uwzględnieniu czwartego bajtu otrzymujemy wynik: 4 294 967 296 - ponad 4 miliardy różnych adresów.

Komputery podłączone do sieci oraz posiadające adres IP, nazywamy hostami (z ang. host - gospodarz). Komputery, które pośredniczą w komunikacji nazywamy ruterami (z ang. router - rozsyłacz). Podział ten jest trochę sztuczny - jeden komputer może zarówno posiadać adres jak i pośredniczyć w komunikacji, czyli być jednocześnie hostemruterem.

Wzrost liczby komputerów podłączanych do Internetu sprawił, że adresów (stosunkowo niedawno) zaczęło brakować - większość urządzeń, z którymi pracujemy nie posiada dziś pełnoprawnego adresu internetowego, ale dzieli się z innymi urządzeniami w ramach tej samej sieci lokalnej. W takiej sieci wszystkie komputery posiadają adresy lokalne, - pozwalające komunikować się jedynie w jej obrębie. Adres zewnętrzny (internetowy) posiada zwykle tylko tzw. brama, która pośredniczy w komunikacji z Internetem.

RxyICdNfPd5IA1
Źródło: IPv4 vs IPv6, licencja: CC BY 3.0.

Obecnie czterobajtowe adresy stopniowo zastępowane są 16 bajtowymi. 256 do potęgi 16 daje ogromną liczbę 340 282 366 920 938 463 463 374 607 431 768 211 456. Sama liczba różnych adresów ma tu 39 cyfr. Dłuższe adresy są trudniejsze w zapamiętaniu - zapisuje się je przez to trochę inaczej. Klasyczny adres internetowy wyszukiwarki Bing to na przykład:

204.79.197.200.

Nowy szesnastobajtowy adres wyszukiwarki Bing zapisać można jako:

0:0:0:0:0:ffff:cc4f:c5c8

Szesnastobajtowe adresy internetowe nazywane są IPv6. Stare adresowanie nosi nazwę IPv4. IPv6 nie działa jeszcze wszędzie, ale tam gdzie funkcjonuje, pozwala nawet telefonom działać na równi z serwerami.

RKDMt3KLYAues1
Źródło: World IPv6 Day, licencja: CC BY 3.0.
iyduy3EjUH_d5e210

Domena

W codziennym użytkowaniu sieci nie musisz posługiwać się skomplikowanymi adresami - wystarczy tzw. domena. Każda domena to nazwa znajdująca się pod kontrolą jakiejś organizacji. Domena może posiadać dowolną ilość subdomen (poddomen) - to kolejne segmenty dopisywane z jej lewej strony i oddzielone kropkami. Domeny najwyższego poziomu (takie jak np. domeny krajowe: .pl, .ru, .de, .be, uk, .fr albo .com (komercyjne), .edu (edukacyjne, .gov (rządowe), .mil (militarne), .org (organizacyjne) posiadają subdomeny należące do różnych firm i organizacji (na przykład microsoft.com, ore.edu.pl, epodreczniki.pl, p.lodz.pl).

RHzu6U9sxG0a81
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.
RGLuWPuyPm6zo1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.
RxfkrnrkeqzzE1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.

W Internecie funkcjonuje baza danych o nazwie DNS (ang. Domain Name System), której zadaniem jest przechowywanie różnych informacji związanych z poszczególnymi domenami. Jedną z takich informacji jest adres IP. Za każdym razem, gdy wchodzisz na jakąś stronę internetową za pomocą jej nazwy, twój komputer najpierw pobiera z bazy danych DNS jej adres IP. Ograniczona ilość krótkich i łatwych do zapamiętania nazw doprowadziła do powstania rynku domen, na którym proste i krótkie nazwy kosztują nieraz wiele tysięcy złotych.

RCKKgN1l0GhYS1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.

Poza nazwą domeny, w adresie często występuje jeszcze przedrostek „http://” albo „https://”. Adresy, w których na początku występuje krótkie słowo, a później dwukropek, nazywamy adresami URL (ang. Uniform Resource Locator). To krótkie słowo na początku oznacza metodę (usługę) połączenia się z danym adresem. Np. http – usługa WWW, której zadaniem jest publikowanie informacji, https – usługa szyfrowanego http. To, co znajduje się po dwukropku, to szczegóły połączenia - takie jak adres czy dane pozwalające na zalogowanie. Przeglądarki internetowe domyślnie uzupełniają adres o przedrostek „http://”.

Ćwiczenie 1

Sprawdź, jak zadziała u ciebie taki URL: http://194.181.106.3/

Dzięki URL, kiedy klikasz w odnośnik w przeglądarce, komputer jest w stanie pobrać i wyświetlić kolejny dokument, niezależnie od tego, na jakim komputerze jest on zlokalizowany i jakim protokołem go pobierze. Kiedy zajdzie taka potrzeba, uruchomi program do przesyłania plików (FTP) , innym razem klienta wymiany plików (BitTorrent), a jeszcze innym klienta e‑mail.
Adresy URL wskazują na zasoby zlokalizowane w Internecie. To dzięki nim przenoszenie się miedzy różnymi zasobami często na różnych serwerach jest niemal niezauważalne.
Żeby twój komputer mógł pobrać stronę internetową (lub cokolwiek innego zlokalizowanego w Internecie) z innego komputera, potrzebuje trzech kluczowych informacji:

  • w jaki sposób to pobrać ¬ - musi znać protokół;

  • na którym komputerze jest to zapisane - musi znać adres;

  • gdzie, już na wskazanym komputerze, zapisane jest to coś - musi znać ścieżkę.

Struktura adresu URL można przedstawić następująco: URL,
http://www.epodreczniki.pl/front/
gdzie:
http: protokół komunikacyjny
//www.epodreczniki.pl host – adres serwera
/front/ ścieżka dostępu do zasobów na serwerze

R1B1Ga3GQ96H01
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.

Adres i ścieżka wystarczą, żeby pobrać niewielki dokument, ale czasami można dodać jeszcze dwie dodatkowe informacje - zapytanie oraz fragment.
Zapytanie to dynamiczny fragment adresu. Stosuje się go, kiedy ilość informacji na komputerze docelowym jest naprawdę olbrzymia, ale interesuje cię tylko niewielka ich część. Zapytanie musi być przesłane na komputer docelowy, w celu wybrania tylko interesujących informacji. Zapytanie oddziela się od adresu znakiem zapytania. Przykładem może być adres, który pojawia się po wpisaniu czegoś w wyszukiwarce:
http://www.bing.com/search?q=url
Fragment to część wewnątrz strony, na którą wskazuje adres. Fragment działa podobnie do zapytania, ale nie jest przesyłany na serwer, w efekcie czego strona z fragmentem nie różni się od strony bez podanego fragmentu. Fragmenty wykorzystywane są przez przeglądarki internetowe, które po wczytaniu strony przewijają ją do miejsca wskazywanego przez fragment. Od reszty adresu oddziela się go znakiem #:
http://pl.wikipedia.org/wiki/Uniform_Resource_Locator#Rodzaj_zasobu
Łącząc te informacje, możesz zobaczyć, jak zbudowany jest typowy adres URL:

R1GtglBWpdBw11
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.

Poza httphttps, możesz napotkać także URL z protokołami wskazującymi na:
mailto - skrzynki pocztowe,
file - lokalne pliki,
ftp - pliki na serwerach plików.

Ciekawostka

Czasami adres URL, który chcesz wysłać SMS‑em albo wstawić w dokumencie, jest za długi.

R1JdZHSZxY3xl1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.
Ciekawostka

Istnieje kilka stron internetowych, gdzie możesz wysłać taki adres i wygenerować na tej stronie przekierowanie z dużo krótszym adresem.

RUMRRf1DNB7PH1
Źródło: Tomasz Krupa, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2

Wejdź na stronę epodręcznika i przejdź na losową stronę. Skopiuj adres z paska adresu i przejdź na stronę bitly.com. Wklej wcześniej skopiowany adres w polu na górze strony i wciśnij Shorten.

Wskazówka

W ten sposób powstał nowy, krótszy adres URL, który zawiera przekierowanie na adres oryginalny. Nie jest on wprawdzie łatwiejszy do zapamiętania, ale z pewnością ma mniej znaków, a więc prościej będzie go przesłać SMSem.

iyduy3EjUH_d5e363
Zapamiętaj!

Protokół
Zbiór reguł, narzucający zasady komunikacji między komputerami (urządzeniami sieciowymi).
Domena internetowa
Prosta nazwa znajdująca się w systemie Domain Name System (DNS) wykorzystywana do uruchamiania stron internetowych firm bez konieczności używania adresu IP.
Adres URL
Adres, w których na początku występuje krótkie słówko, a później dwukropek np. http://” albo „https://”.