Przeczytaj
Warto przeczytać
Nazwisko Coulomb (wym. kulomb) słyszał każdy, kto na szkolnych lekcjach fizyki uczył się o elektryczności. Niektórym mało spostrzegawczym uczniom to nazwisko myli się czasem z Kolumbem, odkrywcą Ameryki.
Charles Augustin Coulomb był Francuzem. Urodził się 14 czerwca 1736 r. w Angoulême w środkowo‑zachodniej Francji. Jego ojciec Henry był zarządcą dóbr królewskich i często zmieniał miejsce zamieszkania. Rodzina wkrótce przeniosła się do Paryża, gdzie Charles Augustin uczył się w prestiżowych szkołach, najpierw w Collège Mazarin, a potem w Collège de France. Tymczasem jego ojciec zbankrutował wskutek nieprzemyślanych inwestycji i wrócił do Montpellier, skąd pochodził. Coulomb pozostał w Paryżu z matką, która chciała, aby studiował medycynę. Młodzieńca ta dziedzina zupełnie nie pociągała, więc wkrótce wyjechał za ojcem do Montpellier i w miejscowym lokalnym Towarzystwie Naukowym rozwijał swe zainteresowania naukami ścisłymi.
Chcąc zdobyć wykształcenie, które by zapewniało godziwy byt, Coulomb pomyślał o karierze wojskowej. Jesienią 1758 r. wrócił do Paryża i przygotowywał się do egzaminu do École du Génie w Mézières. Była to szkoła kształcąca inżynierów wojskowych, czyli saperów. Dostał się do niej na początku 1760 r. i dwa lata później miał już dyplom i stopień porucznika.
Karierę w wojsku Coulomb rozpoczął od służby w porcie Brest. W lutym 1764 r. wysłano go nagle na Martynikę. Wyspę tę podczas wojny siedmioletniej opanowali Brytyjczycy. Po odzyskaniu jej przez Francję w 1763 r. w wyniku traktatu paryskiego, postanowiono ją silnie ufortyfikować, aby była trudna do zdobycia. Coulomb odpowiadał za budowę fortu Bourbon. Było to zadanie bardzo poważne. Budowa fortu i umocnień trwała osiem lat i kosztowała aż 250000 ludwikówludwików. Coulomb musiał kierować załogą 1200 ludzi i jak potem wspominał, często przekonywał się, jak dalece wszystkie teorie oparte na laboratoryjnych eksperymentach w małej skali okazywały się niewystarczające w praktyce. Poświęcał się więc wszystkim badaniom, które można było zastosować do zadań powierzanych oficerom saperów. W gorącym, wilgotnym klimacie kilkakrotnie poważnie chorował i tak nadszarpnął zdrowie, że potem do końca życia dręczyły go różne dolegliwości.
Coulomb wrócił do Francji dopiero w 1772 r. Następny przydział dostał do Bouchan, a potem do Cherbourga, ale nie miał tam wiele zajęć, więc wykorzystywał czas na opracowanie rozpraw z mechaniki i inżynierii lądowej. Gorzej wiodło mu się w 1779 r., kiedy został przeniesiony do Rochefort i brał udział w budowie drewnianego fortu, którą kierował mierny fachowiec, apodyktyczny markiz de Montalembert.
W ogłoszonej w 1779 r. pracy „Teoria machin prostych”, obejmującej zjawiska tarcia i sztywności. Coulomb opisał prawa tarcia, które odkrył na podstawie swych doświadczeń. Rozprawa ta przyniosła mu w 1781 r. nagrodę Francuskiej Akademii Nauk i wybór na jej członka. W tym czasie awansował do rangi kapitana. Postarał się wtedy o przeniesienie do Paryża, aby móc brać udział w pracach Akademii. Od tego czasu zajmował się głównie badaniami fizycznymi. Badania elektryczne prowadził przy użyciu czułej wagi skręceńwagi skręceń, umożliwiającej pomiar bardzo małych sił. W 1785 r. ogłosił, że siła między ładunkami elektrycznymi maleje z kwadratem odległości między nimi. Przez wiele lat prawo Coulomba dla mas magnetycznychmas magnetycznych było cytowane w podręcznikach. Nadal bywał konsultantem w projektach inżynierskich. W jednym z takich projektów, dotyczącym kanałów i portów w Bretanii, Coulomba obarczono odpowiedzialnością za niepowodzenia i wtrącono do więzienia, na szczęście na krótko.
W Paryżu Coulomb mieszkał przy Rue de Chantre, w pobliżu katedry Notre Dame. Ciężkie czasy terroru rewolucyjnego wolał jednak przeczekać w swej posiadłości niedaleko Blois. Miał przyjaciółkę, młodszą o trzydzieści lat Louise Françoise LeProust Desormeaux. Ich pierwszy syn, Charles Augustin II, urodził się w 1790 r., a drugi, Henry Louis, siedem lat później. W końcu Coulomb zalegalizował związek z matką swych synów i wziął z nią ślub w listopadzie 1802 r.
W 1791 r. Coulomb zrezygnował z wojska po 31 latach służby. Był jednak dumny z wojskowego stopnia kapitana saperów i w swoich publikacjach umieszczał go na pierwszym miejscu wśród swych tytułów, przed godnością członka Akademii Nauk. W 1801 r. wybrano go prezesem Instytutu Francji (taką nazwę przyjęła w czasach napoleońskich Akademia Nauk). Przeniósł się z rodziną do nowego mieszkania na lewym brzegu Sekwany, ale niedługo cieszył się tym apartamentem, bo w sierpniu 1806 r. zapadł na silne przeziębienie, którego nie przeżył. Współcześni wspominali go jako człowieka o pogodnym, życzliwym usposobieniu, który nigdy nikomu nie wchodził w drogę.
Słowniczek
(ang.: Louis d’or) także luidor - złota moneta francuska, bita w latach 1640‑1792, za panowania czterech ostatnich królów Francji.
(ang.: torsion spring) zwana także wagą Cavendisha, to przyrząd do pomiaru małych sił, np. elektrostatycznych lub grawitacyjnych; przyrząd ten składa się z dwóch jednakowych mas umieszczonych na końcach lekkiej, poziomej belki zawieszonej na cienkiej, skrętnej nici.
(ang.: magnetic mass) hipotetyczna właściwość biegunów magnesów, opisująca ich zdolność do wytwarzania pola magnetycznego oraz do oddziaływania z inną „masą magnetyczną”.