Góry to obszary wznoszące się ponad otaczające tereny, o wysokości względnej wyższej niż 300 m n.p.m. i wysokościach ponad 500 m. n.p.m. w Europie. Dodatkowo, ze względu na wysokości bezwzględne, wyróżnia się góry niskie, średnie i wysokie, które powstały po wpływem działania procesów wewnętrznych takich jak wulkanizm oraz ruchy górotwórcze.

Wypiętrzanie się łańcuchów górskich jest wynikiem wielu procesów tektonicznych, które nazywamy orogenezamiuskokorogenezami lub ruchami górotwórczymi. Prowadzą one do powstania łańcuchów górskich o budowie fałdowej. W zależności od sposobu powstawania i struktury tektonicznej można wyróżnić następujące typy gór:

• fałdowe,

• zrębowe,

• wulkaniczne.

Większość łańcuchów górskich na Ziemi ma budowę fałdową. Ruchy górotwórcze poprzedzone są ruchami fałdowymi. Dzięki nim dochodzi do powstania fałdów, uskoków, nasunięć i płaszczowin.

Fałdowanie osadów morskich tworzących łańcuchy górskie odbywa się głównie w strefach zbieżności płyt litosfery. W pierwszej kolejności osady gromadzą się na dnie oceanów, by następnie zostać sfałdowane i wypiętrzone.

Końcowym efektem ruchów górotwórczych jest powstanie łańcucha górskiego  (orogenorogenorogen) o budowie fałdowej. Przykładami gór o takiej właśnie budowie są m.in. Andy, Alpy, Himalaje, Karpaty, Góry Świętokrzyskie, Atlas, Kordyliery. Zazwyczaj stanowią one rozległe pasma o znacznych wysokościach i zlokalizowane są w strefach krawędziowych płyt litosfery.

RM76hPgemjaHi

Zdjęcie przedstawia fragment pasma górskiego Himalajów. Granie są poszarpane, skaliste. W tle wyróżnia się wysoki szczyt o stromym, trójkątnym wierzchołku. Szczyt pokryty jest śniegiem. Świeci słońce.

Wiek orogenu określa się poprzez podanie nazwy orogenezy, w której zostały sfałdowane i wypiętrzone. Wyróżniamy łańcuchy górskie powstałe w czasie orogenezy kaledońskiej, hercyńskiej i alpejskiej.

Kolejnym rodzajem są góry zrębowe. Powstają one wskutek pionowego przemieszczania się mas skalnych wzdłuż uskoków. Jeżeli masyw lądowy jest sztywny i odporny na fałdowanie, to podczas ruchów górotwórczych zostaje odcięty uskokami. Fragmenty ulegające wyniesieniu nazywamy zrębami, a ulegające obniżeniu – rowami.

Do gór zrębowych należą między innymi Wogezy, Harz, Sudety, Schwarzwald w Europie oraz Góry Smocze w Afryce.

R1JckznOwPCaM

Zdjęcie przedstawia górskie szlaki, biegnące po łagodnych, porośniętych roślinnością wzniesieniach.

Wyróżnia się również góry fałdowo‑zrębowe, powstałe w wyniku wydźwignięcia fragmentów starych gór wzdłuż linii uskoków (np. Andy Patagońskie).

Góry wulkaniczne tworzą się na lądach lub istnieją jako wyspy. Występują na obszarach dawnej i aktualnej działalności wulkanicznej, nad plamami gorąca oraz na granicach płyt litosfery. Powstają w wyniku wypływu lawy oraz wyrzucania materiałów piroklastycznych na powierzchnię. Wyrzucany przez wulkany w wielu miejscach materiał okruchowy zlepiony magmą może utworzyć całe masywy górskie. Wiele wysp jest czynnymi wulkanami, zalicza się do nich np. góry Hawaii i Vanuatu na Oceanie Spokojnym, Reunion na Oceanie Indyjskim, Tristan da Cunha i Lanzarote na Atlantyku.

Wyspami wulkanicznymi, które nawiązują położeniem do dawnych lub współczesnych plam gorąca są np. Hawaje i Wyspy Kanaryjskie. Drugą grupą są wystające ponad powierzchnię oceanu fragmenty grzbietów śródoceanicznych, np. Islandia. Do trzeciej grupy, czyli łuków wyspowych związanych z subdukcjązrąbsubdukcją, należą Aleuty, Wyspy Kurylskie, Mariany i inne.

Ru2nsWg9s8CFE

Zdjęcie przedstawia teren, na którym znajdują się wzniesienia - wulkany. Krajobraz jest dosyć surowy. Ziemię częściowo pokrywa jasnozielona roślinność, w innych miejscach powierzchnia jest czarna, pozbawiona roślinności. Cały obszar jest pagórkowaty.

Słownik