Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Na początek przypomnimy wszystkie wzory, z których będziemy korzystać.

funkcje trygonometryczne sumy i różnicy argumentów
Twierdzenie: funkcje trygonometryczne sumy i różnicy argumentów

Dla dowolnych x,y zachodzą następujące wzory:

  1. sin(x+y)=sinxcosy+cosxsiny

  2. sin(x-y)=sinx·cosy-cosx·siny

  3. cos(x+y)=cosx·cosy-sinx·siny

  4. cos(x-y)=cosx·cosy+sinx·siny.

Dla dowolnych liczb rzeczywistych x,y spełniających warunki xπ2+kπ, yπ2+kπ, x+yπ2+kπ, gdzie k, zachodzi wzór:

  1. tg(x+y)=tgx+tgy1-tgx·tgy.

Dla dowolnych liczb rzeczywistych x,y spełniających warunki xπ2+kπ, yπ2+kπ, x-yπ2+kπ, gdzie k, zachodzi wzór:

  1. tg(x-y)=tgx-tgy1+tgxtgy.

Teraz pokażemy kilka typowych zadań, w których możemy wykorzystać zaprezentowane powyżej wzory.

Przykład 1

Obliczymy cosπ3-α, przy założeniu, że
sinα=-0,6π<α<3π2.

Rozwiązanie:

Korzystając ze wzoru na cosinus różnicy argumentów zapisujemy: cosπ3-α=cosπ3cosα+sinπ3sinα=12cosα+32sinα

Ponieważ π<α<3π2, więc cosα<0.

Wyliczamy cosα korzystając z jedynki trygonometryczejjedynka trygonometrycznajedynki trygonometryczej:

cosα=-1-(-0,6)2=-1-0,36=-0,8.

Obliczamy zatem wartość wyrażenie: cosπ3-α=12·-45+32·-35=-4+3310.

Przykład 2

Obliczymy wartość wyrażenia: sin127°·cos23°+cos194°+cos37°·cos383°.

Rozwiązanie:

Korzystając ze wzorów redukcyjnychwzory redukcyjnewzorów redukcyjnych zapisujemy:

  1. sin127°=sin37°+90°=cos37°,

  2. cos194°=cos14°+180°=-cos14°,

  3. cos383°=cos23°+360°=cos23°.

Zatem wyrażenie przyjmuje wartość:

sin127°·cos23°+cos194°+cos37°·cos383°==cos37°·cos23°+cos37°·cos23°-cos14°.

Zauważmy, że

cos14°=cos37°-23°=cos37°·cos23°+sin37°·sin23°.

Wobec tego otrzymujemy:

-cos14°+2cos37°·cos23°=

=-cos37°-23°+2cos37°·cos23°=

=-cos37°·cos23°-sin37°·sin23°+2cos37°·cos23°=

=cos37°·cos23°-sin37°·sin23°.

W tej sytuacji możemy wykorzystać wzór i zapisać powstałe wyrażenie jako cosinus sumy:

cos37°+23°=cos60°=12.

Przykład 3

Obliczymy tg(α-β) przy założeniu, że tgα=2cosβ=-72590°<β<180°.

Rozwiązanie:

Ponieważ 90°<β<180°, zatem sinβ>0.

Wobec tego możemy wyliczyć sinβ:

sinβ=1-7252=2425,

a następnie:

tgβ=2425-727=-247.

Pozostaje teraz zastosować wzór na tangens różnicy argumentów:

tgα-β=tgα-tgβ1+tgαtgβ=2+2471+2·-247=14+247-48=3841.

Przykład 4

Uzasadnimy, że wartość wyrażenia: cos150°-α-cos210°+α nie zależy od wartości kąta α.

Korzystając ze wzorów na cosinus różnicy argumentów oraz ze wzorów redukcyjnych policzmy:

cos150°-α=cos150°·cosα+sin150°·sinα=

=cos180°-30°·cosα+sin180°-30°·sinα=

=-cos30°·cosα+sin30°·sinα=-32cosα+12sinα.

Korzystając ze wzorów na cosinus sumy argumentów oraz ze wzorów redukcyjnych policzmy:

cos210°+α=cos30°+180°+α=

=cos30°·cos180°+α-sin30°·sin180°+α=

=32·(-cosα)-12·(-sinα)=-32cosα+12sinα.

Wykorzystując powyższe obliczenia możemy już policzyć wartość wyrażenia z zadania:

cos150°-α-cos210°+α=

=-32cosα+12sinα--32cosα+12sinα=

=12sinα-12sinα=0.

Obliczenia pokazują, że wyrażenie cos150°-α-cos210°+α=0, czyli nie zależy od wartości kąta α.

Słownik

jedynka trygonometryczna
jedynka trygonometryczna

podstawowa tożsamość trygonometryczna: dla każdej liczby rzeczywistej x spełniona jest równość: sin2x+cos2x=1

wzory redukcyjne
wzory redukcyjne

zależności pozwalające wyliczać wartości funkcji trygonometryczne argumentu różniącego się od danego argumentu o całkowitą wielokrotność π2