Struktura przypowieści

Jedną z cech gatunkowych przypowieściparabola/przypowieśćprzypowieści ewangelicznej jest porównanie, polegające na zestawieniu dwóch rzeczywistości – życia codziennego i królestwa Bożego. Poprawne odczytanie tekstu przypowieści polega na uchwyceniu związku między nimi.

Obrazowość przypowieści

Jezus nie był pierwszym, który głosząc swoje nauki, posługiwał się tym gatunkiem literackim. Stosowali go też np. rabini, aby interpretować teksty biblijne. Słuchacze Jezusa, najczęściej wywodzący się z niewykształconych warstw społecznych, mogli więc zetknąć się już wcześniej ze sposobem nauczania, którego podstawą było pragnienie zobrazowania określonych prawd. Plastycznie przedstawiony konkret przemawiał mocniej niż teoretyczny abstrakt. Jednak zdarzało się, że sam Jezus oznajmiał apostołom:

Przywołany fragment Ewangelii wg św. Jana nie zawiera jednoznacznej sugestii, że ktoś ze słuchaczy nie rozumie sensu przypowieści. Takie przeświadczenie pojawiło się natomiast w kilku innych fragmentach ewangelii i dlatego Jezus, gdy był sam na sam z apostołami, niekiedy „objaśniał wszystko swoim uczniom”. Do takich nie w pełni zrozumiałych historii mogła należeć ta, którą zazwyczaj tytułuje się jako Przypowieść o robotnikach w winnicy. Aby ją dobrze odczytać, należy zapoznać się z okolicznościami, w jakich została wygłoszona. Niedługo przed swoim pojmaniem i śmiercią Jezus postanowił udać się z Galilei do Jerozolimy – najświętszego miasta dla Żydów. Po drodze wciąż nauczał.

R1bH4AZypTbMT

Fotografia przedstawia trzy obrazki jeden pod drugim. Na pierwszym widać stojącego przed budynkiem mężczyznę, który tłumaczy coś grupie ludzi. Na drugim obrazku widać grupę mężczyzn przekopujących ziemię, po środku jeden z mężczyzn zrywa owoce z krzewu. Na trzecim obrazku ponownie mężczyzna przemawia do ludzi i wskazuje jednego z tłumu aby wystąpił.

Robotnicy najemni w czasach Jezusa

Fabuła tej historii nie jest skomplikowana i odnosi się do realiów dobrze znanych apostołom, którzy wielokrotnie mieli okazję usłyszeć przypowieści i byli świadomi metody nauczania stosowanej przez Jezusa.

W Przypowieści o robotnikach w winnicy pojawia się motyw pracowników najemnych. W ojczyźnie Jezusa było ich wielu, bo niewolnictwo nie było tam tak powszechne jak w pozostałych częściach Cesarstwa Rzymskiego. Jednak z powodu braku stałej posady sytuacja najemnych robotników była nawet gorsza niż niewolników. Ze względu na trudność w uzyskaniu zatrudnienia, zmuszano ich do pracy za najniższą stawkę.

Potencjalni pracownicy czekali przy drogach i na miejscowych placach, by zdobyć czasowe zajęcie. Wysokość wynagrodzenia zależała od czasu i typu wykonywanej pracy. W przypowieści gospodarz zatrudniał kolejnych robotników w kilkugodzinnych odstępach. Ostatnią grupę przyjął tuż przed końcem dniaIndeks górny 111 Indeks górny koniec¹¹¹. Pracowano wówczas do ok. 18.00, ale nawet w trakcie jednej godziny można było zebrać sporo winogron. Właścicielowi zależało na zebraniu owoców, bo niepogoda mogła zniszczyć plony, a wykonywanie jakichkolwiek czynności w sobotę było zakazane.

Jednak właściwe zrozumienie przypowieści wymaga wyjaśnienia jej alegorycznegoalegoriaalegorycznego sensu. Wśród interpretacji uwzględniających przenośne znaczenie historii o robotnikach w winnicy są np. takie, które łączą poszczególne godziny z epokami dziejów: poranek to czasy Adama i Ewy, godzina trzecia – czasy Noego, szósta – Abrahama, dziewiąta – Mojżesza, jedenasta – Chrystusa.

Słownik