Przeczytaj
Wynikiem procesu socjalizacjisocjalizacji jednostki jest jej uspołecznienie: dopasowanie do ludzkiego świata, do wartości, na których jest zbudowany, i norm, których przestrzeganie gwarantuje trwanie tego świata. W trakcie procesu socjalizacji jednostka nabywa jednocześnie umiejętności pozwalających jej w tym świecie funkcjonować oraz zaspokajać swoje indywidualne potrzeby, realizować własne cele. W początkowych fazach życia jednostki proces socjalizacji przebiega najbardziej intensywnie. Potem nieco słabnie. Niemniej człowiek uczy się aż do śmierci, choć nauka ta przebiega nieco inaczej w zależności od kultury i czasu historycznego. Wystarczy, że swoją edukację i wychowanie porównasz ze sposobami uczenia twoich rodziców i dziadków – zrozumiesz różnice między różnymi sposobami socjalizacji ujmowanymi w jej modelach.
Przez cały ten czas zachowania jednostki są oceniane przez innych ludzi oraz instytucje społeczne. Proces oceniania tych zachowań wraz ze skutkami: nagrodami, naganami, karami nazywamy kontrolą społeczną. Odbywa się ona zarówno w sposób zorganizowany, jak i często spontaniczny: od zwykłej sąsiedzkiej uwagi po kontrolę Izby Skarbowej. Każda jednostka, która wyłamuje się z porządku normatywnego, musi się liczyć z tym, że będzie sprowadzana na „właściwą drogę” za pomocą różnych sankcji.
SocjologiaSocjalizacja to procesy społeczne, w których dzieci przyswajają normy i wartości społeczne oraz uzyskują poczucie własnej tożsamości. Szczególnie ważne są procesy socjalizacji przebiegające w dzieciństwie, ale w jakimś stopniu socjalizacja trwa przez całe życie. Żadna jednostka ludzka nie jest całkiem obojętna reakcji otaczających ją ludzi (czyli oddziaływanie kontroli społecznej), które wpływają na jej zachowania i kształtują je w każdej fazie cyklu życiowego.
Źródło: Anthony Giddens, Socjologia, Warszawa 2004, s. 733.
Patrząc na kontrolę społeczną i socjalizację z punktu widzenia jednostki, widzimy procesy formowania się jej osobowości i tożsamości, w której wyraża się jej indywidualność, a także tożsamość, poprzez którą jednostka wyraża swoją indywidualność. Od strony społeczeństwa natomiast widzimy ład aksjonormatywny potwierdzany każdym zachowaniem, które jest z nim zgodne. W tak złożony, skomplikowany i wielowymiarowy system oddziaływania zaangażowanych jest wiele zjawisk. Uwidacznia to powiązanie pojęć, które je opisują.
Socjalizacja
Wśród różnych rodzajów socjalizacji wyróżniamy takie, które wynikają z cyklu życia jednostki oraz takie, które pojawiają się w wybranych sytuacjach i kontekstach społecznych.
Kontrola społeczna
Wprawdzie na mechanizm kontroli społecznej składają się sankcje pozytywne i negatywne (czyli nagrody i kary), lecz największą uwagę w teorii i praktyce badań społecznych poświęca się tym drugim. Podstawową funkcją systemu kontroli społecznej nie jest bowiem wzmacnianie porządku społecznego, ale przywracanie go do stanu równowagi w sytuacji naruszenia norm. Ten ostatni aspekt jest podstawą wyodrębniania różnych form kontroli społecznej.
Słownik
postrzeganie ucznia jako podmiotu postępującego niezgodnie z obowiązującymi zasadami w społeczeństwie
(z fr. pozwól działać); działanie wychowawcy ogranicza się do stworzenia odpowiedniego otoczenia, sprzyjającego samodzielnemu rozwijaniu swego potencjału przez ucznia
postrzeganie ucznia jako biernego uczestnika procesu socjalizacji; aktywny jest jedynie wychowawca kształtujący osobowość wychowanka i kreujący rozwój jego umiejętności, wiedzy, zdolności poznawczych
poszanowanie podmiotowości indywidualności ucznia
(z łac. socialis – społeczny, towarzyski); uspołecznienie, proces nabywania przez podmiot umiejętności (a przede wszystkim przyswajania systemu wartości, norm i wzorów zachowań akceptowanych i podtrzymywanych przez zbiorowość lub społeczeństwo); proces, w którym jednostka, ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami, staje się dojrzała społecznie; w jego wyniku zostaje wyposażona w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętność skutecznego działania w obrębie całego społeczeństwa (jak i w poszczególnych jego elementach); jednocześnie jest to proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym
według Georgea H. Meada generalizacja cech grupy, postaw jej członków w procesie kształtowania jaźni