Język jako system

Język jest systemem, co oznacza, że jego elementy są ze sobą powiązane. Systemowość ujawnia się w hierarchicznej budowie, w której można wyróżnić poziomy: fonologicznyfonologiafonologiczny, morfologicznymorfologiamorfologiczny, składniowy i znaczeniowy. Język stanowi otwarty system - wciąż powstają nowe wyrazy i zachodzą powolne zmiany w jego gramatycznej budowie. Jedna z ważniejszych cech języka to konwencjonalność - znaki odsyłają do rzeczywistości na mocy pewnej umowy.

R14v3gblo7g9J

Zdjęcie przedstawia kartę z podręcznika dla dzieci. Rysunek dziewczynki z dużym psem, pod spodem napis "Ala i As".

Język jako sposób poznawania świata

Język determinuje sposób poznania i rozumienia świata: im większy zasób słownictwa człowieka, tym bardziej złożony jest jego obraz świata. Język pełni zatem funkcję poznawczą (inaczej nazywaną kognitywną, przedstawieniową, symboliczną). Znaki językowe odsyłają za pośrednictwem pojęć do określonego wycinka rzeczywistości i w pewien sposób go zastępują. Funkcja ta umożliwia użytkownikom języka zdobywanie informacji o świecie. Nierozerwalnie łączy się z nią rola języka jako narzędzia informowania (komunikowania). Funkcja komunikatywna jest zorientowana na informację, którą nadawca chce przekazać odbiorcy, zatem - podobnie jak w przypadku funkcji przedstawieniowej - jest ona ukierunkowana na kontekst, czyli rzeczywistość pozajęzykową.

R1U6Oa37fy3OB

Zdjęcie przedstawia widok podwórza przed zabudowaniami. Na podwórzu stoją dwie kobiety ubrane w kolorowe płaszcze i czapki. Obok stoi mężczyzna. Rozmawiają ze sobą.

Język jako narzędzie porozumiewania się

Język jest narzędziem porozumiewania się społeczności, pełni więc funkcję socjalizującą. Dzięki temu, że człowiek posługuje się konkretnym językiem, przynależy do wspólnoty o określonej tożsamości, kształtowanej przez tę grupę. Język umożliwia tworzenie, zbieranie, magazynowanie i przekazywanie całej wiedzy, stanów duchowych i emocjonalnych, przeżyć oraz doświadczeń poprzednich pokoleń w postaci różnego rodzaju tekstów kultury. Odgrywa zatem rolę kulturotwórczą.

Dzięki funkcji socjalizującej języka jego użytkownicy mogą odgrywać określone role społeczne, a także rozpoznawać role odgrywane przez innych. Na przykład zwrot: „Szanowny Panie Profesorze” wskazuje na funkcję pełnioną przez odbiorcę komunikatu, a jednocześnie świadczy o prestiżu i szacunku, jakim jest otaczany. Krańcowo inne nacechowanie ma komunikat: „Podły kłamco!”, wskazujący na negatywną rolę społeczną, jaką odgrywa obiorca komunikatu.

Umiejętność właściwego interpretowania sytuacji społecznych oraz funkcji pełnionych przez ich uczestników nazywana jest sprawnością socjolingwistyczną.

RvOpeD1QLSPqQ

Obraz przedstawia dwie kobiety ubrane w czerwone stroje. Jedna trzyma drugą za ramię i nachyla się nad nią.

Słownik