Trójkąt Pascala to trójkątna tablica liczb. W pierwszym wierszu znajduje się liczba , w następnym – dwie jedynki. W kolejnych wierszach jedynki umieszczone są na początku i końcu każdego wiersza. Każda liczba „środkowa” jest sumą dwóch liczb bezpośrednio znajdujących się nad nią.
REVMWazYQ6HSF
Wiersze w trójkącie Pascala numerujemy kolejnymi liczbami naturalnymi.
RC4gzlXgw9Z87
Przykład 1
Zbudujemy w trójkącie Pascala wiersz nr .
Zauważmy, że w każdym kolejnym wierszu trójkąta Pascalatrójkąt Pascalatrójkąta Pascala znajduje się o jedna liczba więcej niż w wierszu go poprzedzającym. Zatem wiersz ósmy zbudowany będzie z liczb. Początkowa i końcowa liczba to . Znajdujemy „środkowe” liczby, jako sumy liczb z wiersza nr .
RBIIkZW6V3juV
Wiersz nr składa się z liczb: , , , , , , , , .
Niektóre własności trójkąta Pascala
Własność
Własność: Własność
Liczby w trójkącie Pascala ułożone są symetrycznie.
R1HtYqmShphys
Własność
Własność: Własność
Na pierwszej „przekątnej” trójkąta Pascala leżą jedynki, na drugiej „przekątnej” kolejne liczby naturalne, na trzeciej – kolejne liczby trójkątne.
RtfGpl33xWs4t
Przykład 2
Znajdziemy siódmą liczbę trójkątną, korzystając z trójkąta Pascala.
Korzystamy z powyższego rysunku. Odczytujemy, że kolejne liczby trójkątne to: , , , , , .
Zauważamy, że:
Zatem kolejne liczby trójkątne różnią się o kolejne liczby naturalne. Siódma liczba trójkąta, będzie różniła się od szóstej o .
Siódma liczba trójkątna to .
Własność
Własność: Własność
Sumy liczb stojących w kolejnych wierszach trójkąta Pascala tworzą kolejne potęgi liczby .
RotIs5kr6ZiEw
Przykład 3
Obliczymy sumę liczb w wierszu o numerze trójkąta Pascala.
Wiemy, że suma ta będzie równa potędze liczby .
.
Przykład 4
Porównaj kwadrat liczby zaznaczonej na fioletowo z sumą liczb zaznaczonych na żółto.
Porównaj kwadrat liczby zaznaczonej na zielono z sumą liczb zaznaczonych na niebiesko.
Zbadaj podobne zależności dla liczb i .
Co zauważasz?
R1L5JgiKT4LTK
Własność
Własność: Własność
Kwadrat liczby zapisanej na drugiej „przekątnej” trójkąta Pascala (za wyjątkiem liczby ) jest równy sumie kolejnej liczby stojącej obok w tym samym wierszu i liczby stojącej poniżej obu tych liczb.
Własność
Własność: Własność
Jeśli pierwszym elementem wiersza w trójkącie Pascala, różnym od , jest liczba pierwsza, to wszystkie pozostałe liczby w tym wierszu (za wyjątkiem ), będą przez nią podzielne.
Przykład 5
Sprawdźmy, czy liczby w wierszu o numerze spełniają własność .
Rlftwwf87YM3u
Pierwszym elementem tego wiersza, różnym od jest . Pozostałe liczby różne od to: , , , , .
Oczywiście każda z nich dzieli się przez . Zatem liczby z tego wiersza spełniają własność .
Własność (zwana efektem kija hokejowego)
Własność: Własność (zwana efektem kija hokejowego)
Suma liczb leżących na przekątnej trójkąta (przy czym nie musi to być cała przekątna) jest równa liczbie, leżącej poniżej na przeciwnej przekątnej.
RGz10iL5PyJOf
Słownik
trójkąt Pascala
trójkąt Pascala
trójkątna tablica liczb; w pierwszym wierszu tej tablicy znajduje się liczba , w następnym – dwie jedynki; w kolejnych wierszach jedynki umieszczone są na początku i końcu każdego wiersza; każda liczba „środkowa” jest sumą dwóch liczb bezpośrednio znajdujących się nad nią