Podział mediów

W zależności od przyjętego kryterium, media można podzielić na wiele sposobów:

Agencje prasowe

W przypadku środków masowego przekazu są to instytucje zajmujące się gromadzeniem, opracowywaniem i udostępnianiem materiałów dotyczących wydarzeń lub informacji innym podmiotom na rynku medialnym.

Obecnie, w związku z rozwojem mediówmediamediów oraz coraz szerszym ich zasięgiem, agencje prasoweagencja prasowaagencje prasowe zaczynają się specjalizować w konkretnych rodzajach materiałów. Dlatego zaczyna wyróżniać się:

• agencje typowo informacyjne (zbierają aktualne informacje, selekcjonują, przetwarzają i uzupełniają je, a następnie rozpowszechniają jako wiadomości);

• agencje publicystyczne (gromadzą, selekcjonują i rozpowszechniają korespondencje, artykuły problemowe, komentarze, reportaże oraz felietony czy materiały źródłowe dla potrzeb środków masowego przekazu);

• agencje fotograficzne (gromadzą i udostępniają w postaci obrazów, czyli zdjęć, fotoreportaży i fotoinformacji, informacje dla potrzeb innych mediów);

• agencje reklamowe (ogłoszeniowe).

Do najstarszych, a istniejących do dziś, należą amerykański Associated Press, AP (1846) i brytyjski Reuters (1851). Obok nich znaczenie mają Deutsche Press Agentur, DPA (1949), Agence France Presse, AFP (1944, kontynuująca tradycje Havas założonej w 1835), rosyjska Tielegrafnoje Agientstwo Sowietskogo Sojuza, TASS (1925, następczyni Rosyjskiej Agencji Telegraficznej, istniejącej od 1904) oraz Islamic Republic News Agency, IRNA (1934).

W Polsce od 1918 r. działała Polska Agencja Telegraficzna. Od 1945 r. w Warszawie funkcjonuje Polska Agencja Prasowa, założona rok wcześniej w Moskwie. PAP wchłonęła PAT po transformacji ustrojowej w 1991 r. Polska Agencja Prasowa ma ustawowy obowiązek upowszechniać stanowiska władzy ustawodawczej i wykonawczej oraz innych instytucji państwa. W związku z tym corocznie otrzymuje dotację podmiotową na bieżącą działalność. Jest też podstawowym źródłem informacji dla polskich mediów, ponieważ otrzymuje informacje od kilkudziesięciu agencji prasowych z całego świata, dysponuje też stałymi korespondentami zagranicznymi i krajowymi.

Obok PAP w Polsce działa też Katolicka Agencja Informacyjna, od 1993 r. informująca o wydarzeniach z życia Kościoła katolickiego na całym świecie.

Prasa

PrasaprasaPrasa jest najstarszym środkiem masowego przekazu. Jej początki sięgają starożytności, kiedy to za czasów Juliusza Cezara rozwieszano w miejscach publicznych Acta Diurna, czyli zarządzenia i komunikaty władz. W Chinach prasa znana była od VII w., natomiast w Europie zaczęła się rozpowszechniać w XVI w.

Współcześnie, obok prasy o zasięgu ogólnoświatowym („The Times”, „The Daily Telegraph”, „The Guardian”, „The Economist”), w poszczególnych krajach są wydawane czasopisma krajowe, regionalne i lokalne w postaci dzienników, tygodników, miesięczników, kwartalników, roczników oraz czasopism specjalistycznych.

Ze względu na rozwój mediów elektronicznych obecnie spada nakład prasy w formie tradycyjnej, czyli papierowej. Gazety coraz częściej proponują subskrypcję elektroniczną.

Prasa porusza różnorodną tematykę, w której każdy znajdzie coś dla siebie. Ponadto, ze względu na różne podejście ideologiczne (od skrajnie prawicowego do skrajnie lewicowego), daje przestrzeń dla publicznej debaty.

Radio

RadioradioRadio jest wynikiem odkrycia przez Heinricha Hertza fal elektromagnetycznych. Pierwsza publiczna audycja radiowa została wyemitowana w Belgii w 1914 r. Od lat 30. XX w. programy radiowe były już nadawane we wszystkich krajach europejskich. Powstały też rozgłośnie radiowe o ponadnarodowym zasięgu: British Broadcasting Corporation (BBC) czy Radio Watykańskie.

Teraz, w większości krajów, radio podlega ustawodawstwu państwowemu ze względu na konieczność przydziału fal radiowych dla każdej rozgłośni. 

Podobnie jak w przypadku prasy, można mówić o zasięgu lokalnym (np. Radio Wrocław, Radio Poznań), regionalnym (np. rozgłośnie regionalne Polskiego Radia) i krajowym (programy Polskiego Radia czy Radio RMF FM). Ponadto ważnym kryterium podziału jest własność stacji radiowych. W Polsce są to rozgłośnie publiczne oraz komercyjne. Do tych pierwszych należy grupa Polskie Radio S.A., do której należą popularne: Jedynka, Dwójka, Trójka, Czwórka, oraz wspomniane wyżej rozgłośnie regionalne, a do tych drugich – Radio ZET, Eska czy najstarsze komercyjne RMF FM. Swój program emituje także katolickie Radio Maryja.

Programy Polskiego Radia S.A. są sprofilowane: Jedynka koncentruje się na publicystyce i wydarzeniach polityczno‑społeczno‑gospodarczych, Dwójka promuje kulturę, Trójka zajmuje się muzyką i jest ukierunkowana na „młodych dorosłych”, natomiast Czwórka emituje program typowo młodzieżowy.

Telewizja

TelewizjatelewizjaTelewizja jest medium masowego przekazu, który przekazuje na odległość obraz i dźwięk.

Pierwsza transmisja telewizyjna była przekazywana z Londynu do Nowego Jorku w 1928 r. W tym samym roku w Londynie odbyła się transmisja w kolorze. W obu przypadkach autorem był Logie Baird.

W Polsce pierwsza stacja telewizyjna została uruchomiona w 1937 r., ale popularność, podobnie jak w innych krajach, zyskała po II wojnie światowej. Telewizja Polska (TVP) nadawała od 1952 r. Była to telewizja naziemna.

Obecnie polska telewizja publiczna TVP nadaje nie tylko programy ogólne (TVP 1, TVP 2), ale i tematyczne (TVP Info, TVP Kultura, TVP Historia, TVP Rozrywka). Oprócz telewizji publicznej działają też stacje komercyjne (Polsat, TVN, TV Puls). 

Telewizja nie działa już wyłącznie w systemie naziemnym, ale także satelitarnym, kablowym i IPTV (telewizja cyfrowa oparta na protokołach IP). Dzięki temu w państwach demokratycznych dostępnych jest nawet kilkaset programów nadawanych w różnych językach, a do największych światowych nadawców należą brytyjska BBC lub amerykańska CNN, która jako pierwsza wprowadziła 24‑godzinny kanał informacyjny.

Internet

InternetinternetInternet, czyli ogólnoświatowa sieć komputerowa, jest wynalazkiem drugiej połowy XX w. Intensywnie rozwija się natomiast od lat 90. ubiegłego wieku. Jako środek masowego przekazu oferuje kontakt dwukierunkowy: od nadawcy do odbiorcy i odwrotnie. Ponadto oferuje o wiele większe możliwości niż media tradycyjne. Jest przede wszystkim szybszy i w atrakcyjniejszy sposób przekazuje informacje, jest też dostępny o każdej porze. Wadami natomiast są anonimowość autorów i brak rzetelności, co wiąże się z dużą ilością fake newsówfake newsfake newsów, a więc z dezinformacją odbiorcy.

Do światowych liderów internetu należą Google, Facebook, Yahoo, YouTube, Wikipedia, Twitter oraz witryna Microsoftu Live.com.

W przypadku polskojęzycznych witryn do największych zalicza się Onet, Wirtualną Polskę, Interię, Allegro oraz OLX.

Słownik