Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

GlobalizacjąglobalizacjaGlobalizacją nazywa się procesy integracji społeczno‑gospodarczej na świecie. Przejawiają się one w upodabnianiu stylów życia, modeli konsumpcji, w nieograniczonym dostępie do informacji, swobodnym przepływie kapitału, towarów, usług i przemieszczaniu się ludzi. Procesy te są efektem rozwoju nowych technologii – usług telekomunikacyjnych, dzięki którym możliwy jest szybki przepływ wiedzy, innowacji, kapitału, usług niemal z wszystkich miejsc na świecie. Globalizacja prowadzi do ujednolicania różnych regionów świata, np. narodów, państw. Coraz częściej to określenie jest odnoszone także do zjawisk zachodzących na płaszczyźnie politycznej (np. integracji państw) lub do przejawów masowej kultury. Miernikiem globalizacji jest tzw. wskaźnik globalizacjiwskaźnik globalizacji, indeks globalizacjiwskaźnik globalizacji.

Globalizację można rozpatrywać na różnych płaszczyznach: społecznej (społeczno‑kulturowej), gospodarczej (gospodarczo‑technologicznej), ekonomicznej i ekologicznej.

W płaszczyźnie politycznej przejawy globalizacji dotyczą głównie procesów integracyjnych, wspólnego działania o charakterze globalnym np. przeciwdziałania terroryzmowi czy działania Interpolu.

Płaszczyzna
globalizacji

Przykłady przejawów globalizacji

Pozytywne skutki globalizacji

Negatywne skutki globalizacji

Społeczno‑
kulturowa

– Jednolity styl kultury masowej – filmy, muzyka;

– Międzynarodowe środowiska pracy;

– Swobodny przepływ osób;

– Podobny sposób spędzania wolnego czasu, zwiedzanie tych samych miejsc;

– tworzenie się międzynarodowego rynku pracy;

– swobodny przepływ ludzi i informacji;

– zmniejszenie bezrobocia – wzrost liczby miejsc pracy
w krajach słabo rozwiniętych;

– wzrost tolerancyjności dla odmiennych kultur, obyczajów i poglądów;

– zmniejszenie dystansu między narodami;

- zwiększenie komunikacji międzykulturowej;

– zwiększenie motywacji do nauki języków obcych;

– łatwość podróżowania;

– podniesienie poziomu życia ludności;

– zacieranie się różnorodności kulturowej świata;

– zanikanie tradycji
i zwyczajów lokalnych;

– ekspansja amerykańskiej kultury popularnej;

– ten sam styl konsumpcji („mcdonaldyzacja”);

– zanik produktów regionalnych;

– ujednolicanie się wzorca piękna,

– prymat konsumenta, inwestora nad pracownikiem i obywatelem;

Gospodarczo‑
technologiczna

– Wzrost znaczenia korporacji międzynarodowych;

– Swobodny przepływ kapitału, towarów i usług;

– Swobodny przepływ informacji, upowszechnienie nowoczesnych form telekomunikacji;

– swobodny przepływ kapitału, towarów
i usług;

– większa dostępność produktów;

– łatwiejszy i szybszy dostęp do wiedzy
i informacji;

– transfer nowoczesnych technologii z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających się;

– rozwój krajów,
w których powstają filie światowych koncernów;

– rozbudowa infrastruktury
w miejscach lokalizacji zakładów produkcyjnych koncernów;

– kooperacja różnych firm;

– zmonopolizowanie rynków przez międzynarodowe koncerny;

– zastępowanie lokalnych marek i produktów towarami oraz markami globalnymi;

– niewielka konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw
w stosunku do wielkich koncernów;

– transfer technologii niespełniających wymagań technicznych z krajów wysoko rozwiniętych do rozwijających się;

– łatwe rozprzestrzenianie się kryzysów gospodarczych w różne regiony świata;

– pogłębianie się dysproporcji gospodarczych między państwami bogatymi
i biednymi;

Ekonomiczna

– Powiązania inwestycyjne między państwami – Tworzenie ogólnoświatowego systemu ekonomicznego;

– Dopływ kapitału zagranicznego;

– Pobudzanie eksportu;

– wzrost PKB w krajach, w których powstają filie światowych koncernów;

– możliwość dokonywania inwestycji przez korporacje międzynarodowe
w krajach na całym świecie;

– wzrost przepływów bezpośrednich inwestycji zagranicznych;

– upowszechnianie transakcji bezgotówkowych;

– powiększenie rynków zbytu;

– rozszerzenie rynkowej oferty produktów;

– sztuczne utrzymywanie wysokiego poziomu cen produktów (wypływające ze zmonopolizowania rynków przez międzynarodowe koncerny);

– obniżanie kosztów wytwarzania
i sprzedaży, korzystne dla największych firm;

– likwidacja mniejszych firm, nie wytrzymujących konkurencji;

– obciążanie budżetu państwa z powodu preferencyjnego traktowania zagranicznych firm;

– uzależnianie sfery gospodarczej
i politycznej od kapitału ponadnarodowego;

Ekologiczna

– Międzynarodowe działania na rzecz ochrony środowiska;

– Globalne zagrożenia atmosfery;

– Inne globalne problemy środowiskowe np. pustynnienie, wyczerpywanie się zasobów naturalnych;

– wspólne działania na rzecz ochrony środowiska, w tym poprawę stanu atmosfery (np. konwencje klimatyczne);

– powstawanie międzynarodowych organizacji działających na rzecz ochrony środowiska;

– zanieczyszczenie środowiska związane
z lokalizowaniem zakładów generujących trujące odpady (np.
w przemyśle odzieżowym, chemicznym);

– przejmowanie podstawowych zasobów np. wody pitnej przez duże zakłady produkcyjne (przez to możliwe pogorszenie warunków środowiskowych życia mieszkańców);

Polityczna

– Porozumienia
o ruchu bezwizowym;

– Procesy integracyjne;

– Działania Interpolu;

– Zmiany w systemach rządzenia i regulacjach prawnych;

– walka z korupcją, rozwój demokracji;

– współpraca w ramach różnych organizacji międzynarodowych;

– dążenie do integracji regionalnej;

– zmniejszenie się roli rządów na rzecz ponadnarodowych organizacji;

– zniesienie barier chroniących lokalnych przedsiębiorców przed konkurencją ze strony wielkich korporacji;

– prymat zobowiązań
i interesów międzynarodowych przed zobowiązaniami wobec społeczeństwa;

– globalizacja problemów, zagrożeń
i patologii społecznych;

Entuzjaści globalizacji podkreślają, że stała się ona główną siłą napędzającą przemiany społeczne, polityczne i ekonomiczne, które kształtują nowy porządek świata. Globalizacja spowodowała też zasadnicze zwiększenie tempa zachodzących przemian na świecie.

Paradoksalnie to zjawisko może wywołać różne, przeciwstawne sobie konsekwencje, które w dodatku nawzajem się napędzają i wzmacniają. Efektem procesów globalizacji jest bowiem np.:

  • integracja i dezintegracja,

  • osłabienie i wzmocnienie poczucia własnej odrębności i tożsamości lokalnej,

  • wzrost biedy i wzrost bogactwa,

  • koncentracja władzy jak również jej rozproszenie,

  • relatywizm, otwartość, jak i nasilenie fundamentalizmów, fanatyzmów,

  • rozpowszechnienie demokracji i osłabienie jej mechanizmów,

  • uniwersalizacja, a nawet powierzchowna unifikacja i dywersyfikacja kulturowo‑cywilizacyjna.

Polecenie 1

Przemyśl efekty globalizacji, które mogą być przeciwstawne – w zależności od rozwoju sytuacji i spojrzenia z różnych stron, pewne skutki mogą być jednocześnie pozytywne i negatywne.

RTjxMzs6quo77
(Uzupełnij).

Słownik

globalizacja
globalizacja

ogół procesów zachodzących w światowej ekonomii, polityce, życiu społecznym i kulturze, prowadzących do ujednolicenia świata (narodów, państw); gospodarka każdego państwa staje się coraz bardziej zależna od gospodarki światowej

glokalizacja
glokalizacja

proces polegający na dostosowywaniu globalnych trendów, produktów i usług do lokalnych uwarunkowań społecznych, kulturowych, religijnych itd.; glokalizacja oznacza dla spółek międzynarodowych konieczność działania na rynku globalnym z  jednoczesnym uwzględnieniem potrzeb rynku lokalnego

Milenijne Cele Rozwoju
Milenijne Cele Rozwoju

(ang. Millennium Development Goals, MDG) zostały przyjęte w Deklaracji Milenijnej przez przywódców 189 państw na szczycie Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2000 roku; Osiem Milenijnych Celów stanowi zobowiązanie społeczności międzynarodowej do redukcji ubóstwa i głodu, zapewnienia równego statusu kobiet i mężczyzn, poprawy stanu zdrowia, poprawy stanu edukacji, walki z AIDS, ochrony środowiska naturalnego a także zbudowania globalnego partnerstwa między narodami na rzecz rozwoju

wskaźnik globalizacji, indeks globalizacji
wskaźnik globalizacji, indeks globalizacji

miernik oceniający poziom integracji globalnej, opiera się na analizie 12 parametrów, m.in. przepływy handlowe i inwestycyjne, ruch ludności poza granice kraju, liczba międzynarodowych połączeń telefonicznych, korzystanie z Internetu i członkostwo w organizacjach międzynarodowych