Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Rh4KMRjCPEQK71
John Singer Sargent, Ellen Terry jako Lady Makbet, 1889
Źródło: domena publiczna.
William Szekspir Makbet (fragment)

AKT I
Scena pierwsza

Pustkowie. Błyskawice i grzmoty.
Wchodzą trzy Wiedźmy.

PIERWSZA WIEDŹMA 
Kiedy zejdziemy się z powrotem?
Gdy pierwszy grom zagłuszy grzmotem
Szum deszczu i wichury lament?

DRUGA WIEDŹMA 
Nie, później: gdy ucichnie zamęt
Tej bitwy, która wciąż szaleje.

TRZECIA WIEDŹMA 
Czyli przed zmierzchem, mam nadzieję.

PIERWSZA WIEDŹMA 
Miejsce spotkania?

DRUGA WIEDŹMA 
Wrzosowisko.

TRZECIA WIEDŹMA 
Ma tam być Makbet. Jasne wszystko?

PIERWSZA WIEDŹMA 
Nie miaucz tak, idę już, kocurze!

DRUGA WIEDŹMA 
Nie skrzecz, ropucho! Idę!

TRZECIA WIEDŹMA 
Nuże!

WSZYSTKIE TRZY 
Co świetne, to szpećmy,
Co szpetne, tym świećmy:
Więc lećmy, trzy wiedźmy –
Przez zgniłe mgły lećmy!

Wychodzą.

makbet Źródło: William Szekspir, Makbet (fragment).

Teatr elżbietański

R1ajLxnE865ve1
John de Critz, Portret króla Jakuba I, ok. 1605.
Król Jakub I Stuart zasiadał na tronie angielskim w latach 1603–1625. Był miłośnikiem teatru: objął mecenatem teatr The Globe, a Szekspirowi nadał tytuł Sługi Jego Królewskiej Mości.
Źródło: domena publiczna.

Panowanie w Anglii królowej Elżbiety I (1558–1603) to lata budowania politycznej i ekonomicznej potęgi kraju oraz rozkwitu kultury renesansowej. Określane są one jako epoka elżbietańska. W kulturze tego czasu szczególną rolę odgrywał teatr. Teatr elżbietański wywodził się z tradycji widowisk średniowiecznych, przedstawianych na placach miast i dziedzińcach oberż. W drugiej połowie XVI wieku widowiska te znalazły miejsce w specjalnie dla nich przeznaczonych budynkach. W roku 1576 w Londynie został zbudowany pierwszy otwarty dla szerokiej publiczności teatr. Po pewnym czasie wzniesiono kolejny gmach teatralny, który nazwano The Globe (Pod Kulą Ziemską) – przeszedł on do historii, gdyż to w nim odbyły się premiery większości sztuk Szekspira. Do pewnego czasu widowiska były oparte na luźno skonstruowanych scenariuszach. Wraz z ustabilizowaniem się teatru jako instytucji zaczęto tworzyć teksty literackie, które stanowiły podstawę spektakli. Utwory te miały zwartą, skończoną budowę, dzięki czemu zyskiwały autonomię i mogły być wykorzystywane przez wiele zespołów. Teatr elżbietański przyczynił się więc do rozwoju dramatu jako rodzaju literackiego. Odmiana dramatu charakterystyczna dla epoki nazywana jest dramatem elżbietańskimdramat elżbietańskidramatem elżbietańskim. Najwybitniejszym jego twórcą był William Szekspir.

R1V7Uw1XVymql
Zrekonstruowany budynek The Globe został otwarty dla widzów w 1997 roku. Jest usytuowany ok. 250 metrów od miejsca, w którym był zlokalizowany oryginalny budynek, zniszczony w pożarze, a następnie odbudowany w 1614 roku, po czym ostatecznie zamknięty w 1642 roku.
Źródło: domena publiczna.

Słownik

dramat elżbietański
dramat elżbietański

typ dramatu powstały w Anglii za czasów panowania królowej Elżbiety I (1558–1603); cechował się wartką akcją łączącą wątek miłosny z wątkiem sensacyjnym, trzymającą widza w napięciu, wywołującą wzruszenie i strach; w inscenizacjach dramatów elżbietańskich najistotniejsze były: ekspresyjna gra aktorska, kostiumy i rekwizyty. Najwybitniejszym twórcą dramatów elżbietańskich był William Szekspir; oprócz jego dzieł popularnością cieszyły się sztuki Christophera Marlowe'a