Wpływ społecznywpływ społecznyWpływ społeczny jest istotą życia społecznego. Wzajemne oddziaływanie grupy czy organizacji na jednostkę i odwrotnie skłania ludzi do pożądanego postępowania, ustalania celów i realizacji działań, których nie podjęliby się samodzielnie.

Rt5uzXwK3z5UE

Fotografia przedstawia mężczyznę o ciemnej skórze przemawiającego do tłumu przez mikrofon. Jest ubrany w koszulkę polo i dżinsy. Wokół niego stoją ludzie, patrzą w jego stronę i przysłuchują się.

Manipulacje

Z wpływem społecznym związane są manipulacjemanipulacjamanipulacje, czyli takie działania, które są formą wywierania wpływu na osobę albo grupę, aby nieświadomie i dobrowolnie realizowała cele wyznaczone przez manipulatora. Często cele te mogą być sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem lub interesami osób objętych manipulacją.

Manipulacje są stosowane w różnych sytuacjach. Używa się ich zarówno w propagandzie, jak i negocjacjach biznesowych, a nawet w codziennych kontaktach międzyludzkich.

Przykłady technik manipulacji

Manipulacja a perswazja

Pojęcia „manipulacja” i „perswazjaperswazjaperswazja” często są używane zamiennie, choć nie są one równoważne. Manipulacje mają raczej pejoratywny wydźwięk. Osoba, która je stosuje, nie bierze pod uwagę interesów drugiej strony, skupiając się na własnych. Osoba używająca perswazji nie chce skrzywdzić drugiego człowieka, a raczej przekonać go do swoich racji. Przykładem perswazji może być przekonywanie dziecka przez rodziców, aby jadło owoce i warzywa, ponieważ dzięki temu będzie zdrowe.

W obu przypadkach stosuje się jednak podobne mechanizmy psychologiczne: sympatii, pragnienia słuszności, reguły wzajemności oraz autorytetu.

Unikanie manipulacji i wpływu społecznego

Rqufu41jQGs3N

Zdjęcie przedstawia koszary wojskowe. Znajduje się w nich oddział żołnierzy. Dowódca krzyczy na jednego z żołnierzy stojących na baczność.

Wpływ społeczny jest zjawiskiem powszechnym i – nierzadko – silnym. Często też człowiek jest nieświadomy tego, że mu ulega. Można się przed nim jednak bronić.

Pierwszym sposobem jest asertywność. Niestety, jest to sposób raczej nieskuteczny, ponieważ aby powiedzieć „nie”, trzeba zidentyfikować nacisk ze strony innych osób, a manipulację nie zawsze łatwo rozpoznać.

Zdecydowanie łatwiej uniknąć wpływu społecznego, rozpoznając własne zachowania i szukając ich przyczyn. W ten sposób człowiek jest w stanie przerwać tzw. automatyczną sekwencję wydarzeń. Kiedy ktoś jest dla danej osoby miły, wyświadcza jej przysługę, to automatycznie chce ona odwdzięczyć się i idzie na kompromis. Uświadamiając to sobie, jednostka może odkryć mechanizmy wpływu społecznego lub manipulacji i przerwać ciąg zdarzeń.

Rada Etyki Mediów

Manipulacje są często stosowane przez władze państwowe. Lepiej widoczne są w przypadku państw totalitarnych, gdzie – przykładowo – przez fałszowanie pojęć, propagandę czy stosowanie cenzury następuje kontrola społeczeństwa. W przypadku państw demokratycznych manipulacje stosowane są przez polityków w trakcie kampanii wyborczych, odpowiednim dla władz przekazywaniu informacji przez media publiczne czy w reklamie handlowej.

W związku ze stosowaniem w mediach publicznych manipulacji i propagandy w marcu 1995 r. w Warszawie powstała Rada Etyki Mediów, działająca na mocy Karty etycznej mediów. Jej celem jest pilnowanie przestrzegania zasad etycznych w mediach.

Karta etyczna mediów jest dokumentem zawierającym siedem zasad, według których powinni postępować dziennikarze.

Słownik