Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Czym jest konflikt?

Pojęcie „konfliktkonflikt konflikt” oznacza sytuację, kiedy zderzają się ze sobą co najmniej dwie różne tendencje, postawy, poglądy, przekonania, interesy, cele, wartości, uczucia, potrzeby lub po prostu sposoby postrzegania rzeczywistości. Żadna ze stron nie akceptuje tych różnic, co prowadzi do konfliktu między nimi. W tym miejscu należy jednak rozróżnić między konfliktem a współzawodnictwem bądź rywalizacją, np. sportową. Ich podłoże jest bowiem inne i nie powinno się przenosić na sferę życia społecznego.

R1CJ9y41uMytm
Przeciąganie liny często jest początkiem konfliktu. Czy zgadzasz się z taką opinią?
Źródło: domena publiczna.

Kiedy możemy mówić o konflikcie?

By mówić, że mamy do czynienia z konfliktem, muszą zostać spełnione pewne warunki. Przedstawia je poniższy schemat:

RPQe4vj4L6Lp51
Mapa myśli. Lista elementów: Nazwa kategorii: [bold]konflikt[/]Elementy należące do kategorii [bold]konflikt[/]Nazwa kategorii: muszą istnieć co najmniej dwie stronyNazwa kategorii: często powstaje w sytuacji niedostatku dóbrNazwa kategorii: działania podejmowane przez strony konfliktu są przeciwstawneNazwa kategorii: istotną rolę w konflikcie odgrywa władzaNazwa kategorii: występują między stronami różnice niemożliwe do pogodzeniaNazwa kategorii: stosunki konfliktowe są podstawowym procesem społecznym i mają poważne konsekwencje społeczneNazwa kategorii: proces konfliktowy reprezentuje czasową tendencję do rozłamu w stosunkach między stronamiNazwa kategorii: stosunki konfliktowe nie rozbijają systemu, lecz powodują przemiany norm i oczekiwańNazwa kategorii: żadna ze stron nie może osiągnąć celów bez udziału lub zgody drugiej stronyKoniec elementów należących do kategorii [bold]konflikt[/]
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jak widać, elementów składających się na konflikt jest wiele. Do sytuacji konfliktowej może dojść zawsze i wtedy powinniśmy umieć sobie z nią poradzić. Konflikt może wystąpić w życiu prywatnym, rodzinnym czy zawodowym, bo jest niestety zjawiskiem naturalnym w procesach międzyludzkich.

Rodzaje konfliktów

R1dadFumHcPDh
Przykładowa sytuacja konfliktu interpersonalnego. Zwróć uwagę na mowę ciała osób zaangażowanych w konflikt.
Źródło: domena publiczna.

W życiu społecznym spotykamy się najczęściej z czterema rodzajami konfliktów.

Konflikty indywidualne

Człowiek popada w nie sam ze sobą, kiedy musi dokonać wyboru pomiędzy sytuacjami przykrymi, dwoma pożądanymi sytuacjami lub wtedy, gdy pewne zdarzenie jest z jednej strony atrakcyjne, a z drugiej powoduje określoną przykrość.

Konflikty interpersonalne

Konsekwencja bezpośrednich kontaktów międzyludzkich. Ludzie wzajemnie wpływają na siebie i osiągane przez siebie cele, co często prowadzi do sytuacji konfliktowych.

Konflikty międzygrupowe

Występują w grupach społecznych lub zawodowych, które funkcjonują w ramach jednej instytucji lub organizacji.

Konflikty międzyorganizacyjne

Skutek konkurowania i rywalizacji między organizacjami gospodarczymi i innymi, np. pozarządowymi.

Eskalacja konfliktu

Jest to zjawisko, które może zdarzyć się w każdym konflikcie. Konsekwencją jego eskalacji jest zaostrzenie się, często brutalizacja. Eskalacja konfliktu jest zjawiskiem niepożądanym, bowiem odwleka ona w czasie ewentualne rozwiązanie sporu. Wprowadza często nowe, niepożądane konsekwencje, które utrudniają porozumienie.

Etapy typowego konfliktu

R1IBdT6eEp5Sr1
Stadium utajenia. Występuje przyczyna, która może wywołać konflikt w najbliższej przyszłości, jednak nie ma oznak konfliktu, pojawia się złe samopoczucie. Stadium dostrzeżenia. Ujawniają się rozbieżności, które mogą być źródłem różnego rodzaju przeszkód dla poszczególnych osób. Stadium odczuwania. Pojawiają się emocje, sygnały frustracji wyrażane są na zewnątrz, zaczynają się pojawiać we wzajemnych stosunkach pomiędzy poszczególnymi osobami w sferze werbalnej i niewerbalnej, następuje rozładowanie napięcia. Stadium demonstrowania. Pojawiają się otwarte sygnały agresywne, takie jak gniew, wroga postawa wobec innych, zerwanie współpracy. Stadium „po bitwie”. Konflikt zostaje rozwiązany lub stłumiony, następuje przyznanie słuszności jednej ze stron.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jak podchodzimy do konfliktu?

Ludzie, gdy znajdą się w sytuacji konfliktowej, mają skłonność do zachowania się w określony sposób. Pierwszą grupę stanowią osoby, które chcą zniszczyć drugą stronę. Druga grupa to osoby mające predyspozycje do uległości. Kolejną grupę tworzą ludzie, którzy chcą daną sytuację wygrać dla siebie. Ostatnią grupę tworzą osoby, które dążą do ugody. Możemy zatem wyodrębnić cztery główne podejścia do konfliktu, zwane również strategiami. Są to:

R1LcbmkkJ3Kd7
wygrać–wygrać Strony uważają, że można w sytuacji konfliktowej znaleźć takie rozwiązania, które pozwolą na zdobycie korzyści satysfakcjonujących obie strony., wygrać–przegrać Jedna strona usiłuje wykorzystać drugą, chce zwyciężyć, a to z kolei wiąże się z niepowodzeniem drugiej strony., przegrać–wygrać Strategia manipulacyjna, która polega na tym, iż jedna strona usiłuje przegrać spór z jakichkolwiek powodów; często ta technika nazywana jest podkładaniem się, ponieważ strona celowo pozwala drugiej stronie zwyciężyć w tej grze po to, by zyskać jej przychylność i wykorzystać ją w innej rozgrywce, która ma większe znaczenie., przegrać–przegrać Strategia psa ogrodnika – obie strony zamierzają pognębić konkurenta za wszelką cenę, nawet gdy wiąże się to z przegraną wszystkich uczestników konfliktu.

Jak rozwiązywać konflikty?

Sztuka rozwiązywania konfliktów wymaga takiej zmiany sytuacji i relacji międzyludzkich, by rozwiązania wypracowane przez obie strony były trwałe i dawały możliwość ich zmiany w przyszłości.

Chcąc rozwiązać konflikt, należy przejść przez konkretne etapy.

RzLq7le4Xjf4a1
Dostrzeżenie konfliktu. Człowiek dostrzega konflikt, który może wystąpić, jeśli będzie dążyć do osiągnięcia planowanych celów. Analiza sytuacji konfliktowej. Na tym etapie człowiek rozpatruje informacje zawarte w sytuacji początkowej oraz cel, który chce uzyskać. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania. W tej fazie człowiek wytwarza nowe informacje, które są niezbędne do rozwiązania konfliktu. Wytwarzanie pomysłów rozwiązania konfliktu jest ważnym etapem procesu rozwiązywania konfliktów. Weryfikacja pomysłów rozwiązania (ocena lub kontrola pomysłów). W wyniku weryfikacji osoba albo przyjmuje pomysł jako rozwiązanie, albo też go odrzuca. Powrót do faz poprzednich. Osoba może na każdym etapie rozwiązywania konfliktów powrócić do fazy poprzedniej. Przyczyną cofania się do poprzednich etapów są niepowodzenia w fazach następnych.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑green

Zastanów się, czy łatwo jest rozwiązywać konflikty interpersonalne.

Proces decyzyjny

Bardzo ważną rolę w życiu społecznym odgrywają podejmowane przez nas decyzje, które często wywracają nasze życie do góry nogami. Czy można coś zrobić, by nasze decyzje były trafne? Tak, można skorzystać z procesu podejmowania decyzjiproces decyzyjnyprocesu podejmowania decyzji. Proces taki składa się z następujących etapów:

  • identyfikacji sytuacji decyzyjnej;

  • identyfikacji i zaprojektowania wariantów decyzji;

  • oceny zaprojektowanych wariantów i wyboru wariantu racjonalnego;

  • stworzenia warunków realizacji decyzji;

  • kontroli efektów podjętej decyzji.

bg‑green

Podejmowanie decyzji nie jest łatwe. Zastanów się, co wpływa na decyzje podejmowane przez ciebie.

Słownik

eskalacja konfliktu
eskalacja konfliktu

sytuacja, w której silne stany emocjonalne oraz chęć zwycięstwa zaczynają dominować w sytuacji konfliktowej, powodując uczucie wzajemnej wrogości stron wobec siebie; strony przestają się skupiać na źródle konfliktu, a zaczynają przybierać względem siebie bardzo silną postawę antagonistyczną

konflikt
konflikt

(z łac. conflictus – zderzenie); sytuacja przeciwstawnych obowiązków, tendencji, motywów, działań, zamierzeń jednego człowieka albo dwóch lub więcej ludzi, a także grup społecznych, klas, narodów od chwili, gdy ją sobie uświadomią; konflikt odnosi się do takich sytuacji, które wiążą się z niezgodnością poglądów na daną sprawę, sporem o wartości, sprzecznością interesów czy różnicą dotyczącą sposobów działania; konflikt oznacza również rozbieżność interesów lub przekonanie, że dane aspiracje jego stron nie mogą być jednoznacznie osiągnięte

konflikt społeczny
konflikt społeczny

zjawisko nieuniknione dla wszystkich grup społecznych; wyrasta na gruncie nagromadzonych sprzecznych emocji, a objawia się wybuchem wrogich i antagonistycznych postaw

proces decyzyjny
proces decyzyjny

określony proces myślowy lub sztuczny, który realizuje funkcję podejmowania decyzji; ta sama decyzja w tej samej sytuacji może być produktem innych procesów decyzyjnych