Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Na poprzednich zajęciach wyprowadziliśmy wzory, które będą miały zastosowanie w bieżącej lekcji. Przypomnijmy je:

o funkcjach trygonometrycznych podwojonego kąta
Twierdzenie: o funkcjach trygonometrycznych podwojonego kąta
  1. Dla dowolnych kątów α zachodzą wzory:
    sin2α=2sinα·cosα,
    cos2α=2cos2α-1=1-2sin2α=cos2α-sin2α.

  2. Dla takich kątów α, że απ4+kπ2απ2+kπ, gdzie k, zachodzi wzór:
    tg2α=2tgα1-tg2α.

W wielu zadaniach, zamiast poznanych wzorów, wykorzystuje się wzory na funkcje trygonometryczne podwojonego kąta uzależnionego od tangensa tego kąta. Teraz przedstawimy taką zależność dla cos2α.

We wzorze na cosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kąta lewą stronę podzielmy przez jedynkę trygonometryczną.

cos2α=cos2α-sin2α=cos2α-sin2αcos2α+sin2α.

Podzielmy licznik i mianownik przez cos2α:

cos2αcos2α-sin2αcos2αcos2αcos2α+sin2αcos2α=1-tg2α1+tg2α.

Ponieważ dzieliliśmy przez cos2α, musimy założyć, że:

cosα0 czyli απ2+πk, gdzie k.

Zatem sformułujmy twierdzenie:

cosinusie podwojonego kąta
Twierdzenie: cosinusie podwojonego kąta

Jeżeli απ2+πk, gdzie k, to zachodzi wzór:

cos2α=1-tg2α1+tg2α.

A teraz zaprezentujemy kilka przykładów wykorzystania poznanych wzorów.

Przykład 1

Obliczymy wartość wyrażenia 1+cos62°-cos231°cos231°-1.

Rozwiązanie

Zauważmy, że 62°=2·31°, a zatem możemy wykorzystać wzór na cosinus podwjonego kąta 31°:

1+cos62°-cos231°cos231°-1=

=1+2cos2311cos231cos2311=

=cos231cos2311=0.

Zatem 1+cos62°-cos231°cos231°-1=0.

Przykład 2

Obliczymy sinα2, jeżeli wiadomo, że cosα=-161289180°<α<360°.

Rozwiązanie

Ponieważ 180°<α<360°, więc 90°<α2<180°, czyli sinα2>0.

Wykorzystamy wzór na cosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kąta w następującej postaci: cosα=1-2sin2α2.

Przekształćmy wzór do postaci:

sin2α2=1-cosα2

Ponieważ sinα2>0, więc wzór przyjmuje postać:

sinα2=1-cosα2.

Wobec tego możemy obliczyć wartość sinα2:

sinα2=1+1612892=225289=1517.

Wniosek

Wiedząc, jaką miarę ma cos2α ze wzorów na cosinus podwojonego kąta, łatwo obliczymy wartości cosαsinα.

Przykład 3

Obliczymy tgα, jeżeli wiadomo, że cos2α=13.

Rozwiązanie

Wykorzystamy wzór na cosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kątacosinus podwojonego kąta: cos2α=1-tg2α1+tg2α.

Zapiszmy zatem zależność:

13=1-tg2α1+tg2α

i przekształćmy do równania:

1+tg2α=31-tg2α.

Wówczas:

tg2α=12.

Zatem poszukiwana wartość to:

tgα=22 lub tgα=-22.

Przykład 4

Udowodnimy, że równość 12cosx2+cosx1+2cosx2+cosx=tg2x4 jest tożsamością.

Rozwiązanie

Zapiszmy założenia:

1+2cosx2+cosx0,

cosx20.

Na początek po lewej stronie podstawimy cosx=2cos2x2-1:

L=1-2cosx2+cosx1+2cosx2+cosx=1-2cosx2+2cos2x2-11+2cosx2+2cos2x2-1=

=2cos2x2-2cosx22cosx2x2+2cosx2=2cosx2cosx2-12cosx2cosx2+1=

Po skróceniu przez cosx2, korzystamy dwukrotnie ze wzoru cosinus podwojonego kąta:

=cosx211+cosx2=12sin2x412cos2x41+1=2sin2x42cos2x4=tg2x4=P.

Słownik

cosinus podwojonego kąta
cosinus podwojonego kąta

Jeżeli απ2+πk, gdzie k, to zachodzi wzór:

cos2α=1-tg2α1+tg2α.