Wśród 45 krajów, dla których istnieją dane za 2018 r., udział budownictwabudownictwobudownictwa w tworzeniu PKB wynosił od 2,5% (Grecja) do 10,3% (Albania). Polska należała do grupy państw, dla których udział ten był większy niż średnia światowa (6,1%) i wynosił 7,6%. Czołowe kraje w rankingu cechowały się przeważnie małą powierzchnią, średnim poziomem rozwoju społeczno‑ekonomicznego, dużym uprzemysłowieniem, ale z niewielkimi zasobami surowców mineralnych i słabiej rozwiniętymi usługami (w tym turystyką).

Budownictwo można podzielić ze względu na rodzaj przeznaczenia

1. Budownictwo mieszkaniowe:

• jednorodzinne,

• wielorodzinne,

• zbiorowe.

2. Budownictwo przemysłowe:

• hale produkcyjne,

• kominy,

• magazyny,

• pomieszczenia administracyjne.

3. Budownictwo komunikacyjne:

• drogi kołowe,

• linie kolejowe,

• skrzyżowania dróg,

• wiadukty,

• estakady.

4. Budownictwo rolnicze:

• obory,

• chlewnie,

• fermy drobiu,

• suszarnie.

5. Budownictwo użyteczności publicznej:

• szkoły,

• budynki administracji publicznej,

• obiekty handlowe,

• obiekty gastronomiczne,

• szpitale,

• ośrodki zdrowia,

• obiekty kulturalne,

• obiekty sakralne.

Rozwój budownictwa wpływa bezpośrednio na wzrost produkcji przemysłowej, m.in. w przemyśle metalurgicznym (produkcja stali zbrojeniowej), przemyśle meblarskim, przemyśle chemicznym (np. produkcja dywanów i wykładzin), przemyśle cementowym, przetwórstwie drewna czy produkcji maszyn budowlanych. W związku z tym, jeśli w budownictwie pojawia się kryzys, także i te działy gospodarki znajdują się w trudnym położeniu.

Nowe technologie w budownictwie mają na celu zapewnić dbałość o środowisko naturalne oraz oszczędne wykorzystywanie surowców poprzez:

• ograniczenie negatywnego wpływu na zdrowie spowodowane zastosowaniem nieodpowiednich materiałów,

• redukcję emisji zanieczyszczeń do środowiska,

• odstąpienie od wykorzystywania materiałów mających negatywny wpływ na środowisko,

• wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii,

• korzystanie z roślinności naturalnej jako płaszcza budynku,

• ograniczenie produkcji odpadów i zanieczyszczeń oraz zabezpieczenie przed negatywnym wpływem na środowisko naturalne,

• zwiększenie produktywności i ochrona zdrowia pracowników i mieszkańców.

Budownictwo stanowi istotny element polskiej gospodarki. Zważywszy, że w 2018 r. wartość dodana bruttowartość dodana bruttowartość dodana brutto osiągnięta przez poszczególne sekcje polskiej gospodarki stanowiła ponad 88% produktu krajowego brutto, to dla samego budownictwa był to udział spory, gdyż wynosił 6,7%, czyli był wyższy niż dla rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa i rybactwa (3,4%), choć znacznie niższy niż dla przemysłu (blisko 22%) czy handlu wraz z naprawą pojazdów samochodowych (15,4%).

Czy znaczenie budownictwa w gospodarce zmienia się w Polsce? Sama wartość dodana brutto tego sektora systematycznie wzrasta. W latach 2000–2019 zaobserwowano blisko trzykrotny jej wzrost (do około 153 000 mln PLN). Z kolei udział budownictwa w tworzeniu PKB od dawna generalnie nie zmienia się i oscyluje wokół wartości 7%. Znaczy to, że sektor budowlany rozrasta się, ale w bardzo podobnym tempie co inne części gospodarki. Wejście Polski do Unii Europejskiej nie spowodowało w tym zakresie większych zmian. Widoczne na wykresie 1. niewielkie wahnięcia w procentowym udziale wynikają z reakcji budownictwa – podobnie jak innych sektorów – na cykle koniunkturalne w światowej gospodarce. Najwyższy udział był w 2011 roku i wynosił 7,7%. Rynek budowlany znajdował się wówczas w wyjątkowo dobrej kondycji, co było bezpośrednio związane ze szczytowym etapem realizacji inwestycji infrastrukturalnych finansowanych z unijnego Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2007‑2013, a także z organizacją Euro 2012.

Zasadniczo struktura gospodarki Polski nie wykazała znaczących zmian w latach 2000‑2019. Jednakże – na podstawie linii trendów podanych na wykresie – widać wyraźnie, że rola pewnych sektorów zmniejsza się, a innych zwiększa. Znaczenie budownictwa w polskiej gospodarce tylko nieznacznie zmalało. Jest to łagodniejszy spadek niż w rolnictwie, a zwłaszcza w handlu. Sektor budowlany nie wykazuje wzrostów procentowych tak jak w przypadku działalności profesjonalno‑naukowo‑technicznej i przemyśle (chodzi tutaj głównie o przetwórstwo przemysłowe).

Opisując rolę, jaką odgrywa budownictwo w tworzeniu gospodarki narodowej, należy podkreślić, że stanowi ono ważny rynek pracy, skupiający w 2018 r. 6,1% zatrudnionych we wszystkich sektorach gospodarki (blisko milion osób). Choć oczywiście nie jest to rynek tak znaczący, jak w przypadku przemysłu, rolnictwa czy handlu. Dla porównania, w przemyśle pracowało wówczas 20,3% ogółu pracujących, w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie – 14,9%, a w handlu wraz z naprawą pojazdów samochodowych – 14,8% (tabela 2.).

W latach 2011‑2018 nieznacznie zmalało znaczenie budownictwa w ogólnym zatrudnieniu (o 0,3%). Jest to jednak niewielki spadek w porównaniu z rolnictwem (aż o 1,8%). Należy podkreślić, że budownictwo podlega silnym wahaniom udziału pracujących. Powodem tego stanu rzeczy jest znaczące rozdrobnienie firm budowlanych – duży udział małych podmiotów gospodarczych, które są podatne na zmiany koniunkturalne w gospodarce.

W 2018 r. największy udział w produkcji budowlanej w Polsce miał dział budownictwa produkujący roboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnejroboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnejroboty związane z budową obiektów inżynierii lądowej i wodnej (około 41%). Jego podstawową działalność stanowiła budowa dróg, mostów oraz linii kolejowych (generująca łącznie 28,3% produkcji budowlano‑montażowej w Polsce). Wydatki w tym obszarze pochodziły głównie (poza koncesjonowanymi odcinkami autostrad) ze środków budżetowych i unijnych.

W 2018 roku budownictwo kubaturowe (inaczej roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynkówroboty budowlane związane ze wznoszeniem budynkówroboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków) było silnym filarem sektora budowlanego, tylko nieznacznie ustępując budownictwu niekubaturowemu. Przyczyniło się do około 31% produkcji budowlanej w Polsce (tabela 3.).

Słownik