Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Z roku na rok wyławiamy z mórz i oceanów coraz więcej ryb – obecnie to już 80‑90 milionów ton. Z ryb morskich najwięcej łowimy m.in. (2017):

  • dorszowatych - 27,3 tys. ton

  • szprot -  70 tys. ton

  • śledzi -  43 tys. ton

Największe łowiskałowiskołowiska świata występują w okolicy tzw. żyznych wód (czyli miejsc
o najlepszych warunkach dla rozwoju organizmów wodnych). Żyzne wody występują
w miejscu mieszania się wód ciepłych (pokarm) i zimnych (tlen). Najkorzystniejszymi obszarami dla rybołówstwa:

  • miejsca występującego upwellingupwellingupwelling (zjawisko mieszania się chłodnych wód głębinowych, zawierających substancje odżywcze, z cieplejszymi wodami powierzchniowymi),

  • płytkie, dobrze nasłonecznione i natlenione wody szelfowe, które są bogate w roślinność i plankton (pochodzi z nich większość światowych połowów),

  • miejsca, gdzie spotykają się ciepłe i zimne prądy morskie (woda jest tu dobrze natleniona i zawiera dużo planktonu).

Biorąc pod uwagę właściwości fizykochemiczne wód morskich, a przede wszystkim warunki termiczne, oddalenie od lądów i globalny układ prądów morskich, można wskazać najbardziej żyzne obszary oceanów, które charakteryzują się wysoką wydajnością łowisk. Są to:

  • obszary Oceanu Spokojnego u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej, przez które przepływa zimny Prąd Peruwiański, gdzie silny upwelling przybrzeżny unosi ku powierzchni oceanu ogromne masy planktonu głębinowego;

  • Atlantyk u wschodnich wybrzeży Ameryki Południowej, gdzie Prąd Falklandzki miesza się z Brazylijskim;

  • obszary północnego Atlantyku (gdzie ciepły Prąd Zatokowy zderza się z prądami zimnymi – Labradorskim i Grenlandzkim), a zwłaszcza akweny mórz: Północnego, Norweskiego, Barentsa i Baffina oraz cieśnin w rejonie Grenlandii i Islandii (Davisa i Duńskiej);

  • wody szelfowe Oceanu Spokojnego i Oceanu Atlantyckiego u wybrzeży Stanów Zjednoczonych i Kanady (występujący upwelling i zimny Prąd Kalifornijski na Pacyfiku);

  • wody mórz: Ochockiego, Japońskiego, Żółtego i Południowochińskiego oraz wody Pacyfiku u wybrzeży Japonii, Kuryli i Kamczatki (w tym rejonie zderzają się prądy morskie Kuro Siwo – ciepły i Oja Siwo – zimny);

  • wody szelfowe Zatoki Bengalskiej i Morza Arabskiego u wybrzeży Indii w strefie występowania zmiennego prądu monsunowego;

  • zachodnie wybrzeżach Afryki Południowej, strefa upwellingu;

  • wody mórz śródlądowych – Śródziemnego, Czarnego i - w mniejszym stopniu - Bałtyckiego;

  • wody u wybrzeży Antarktydy, wzdłuż których przepływa Antarktyczny Prąd Okołobiegunowy.

Państwa, które mają szeroki dostęp do zasobnych łowisk, odgrywają ważną rolę
w światowym rybołówstwie, są to w szczególności kraje:

  • Azji Południowo‑Wschodniej - Chiny, Indie, Bangladesz, Indonezja, Filipiny, Myanmar (Birma), Wietnam, Tajlandia, Malezja, Japonia i Korea Południowa;

  • Ameryki Południowej (wybrzeża Pacyfiku) - Peru i Chile;

  • Ameryki Północnej - Stany Zjednoczone;

  • Europy - Rosja, Norwegia i Islandia.

W połowach morskich (według głównych łowisk) obserwujemy spadek znaczenia łowisk leżących w obrębie Oceanu Atlantyckiego i wzrost znaczenia połowów wykonywanych w obrębie Pacyfiku oraz Oceanu Indyjskiego.

Kraje o największych połowach morskich w 2015 r. i 2016 r.:

  1. Chiny – 15 314 tys. ton, 15 246,2 tys. ton

  2. Indonezja – 6 216 tys. ton, 6 109,8 tys. ton

  3. USA – 5 019 tys. ton, 4 897,3 tys. ton

  4. Peru – 4 786 tys. ton, 3 774,9 tys. ton

  5. Rosja – 4 172 tys. ton, 4 466,5 tys. ton

  6. Indie – 3 497 tys. ton, 3 599,7 tys. ton

  7. Japonia – 3 423 tys. ton , 3 167,6 tys. ton

  8. Wietnam – 2 607 tys. ton, 2 678,4 tys. ton

  9. Norwegia – 2 293 tys. ton, 2 033,6 tys. ton

  10. Filipiny – 1 948 tys. ton, 1 865,2 tys. ton

  11. Chile – 1 786 tys. ton, 1 499,5 tys. ton

R1C3P4uRWSQoC1
Wykres kolumnowy. Kraje o największych połowach morskich w 2015 r. i 2016 r. (w tys. ton). Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Kraj: Chiny
    • 2015 r.: 15 314
    • 2016 r.: 15 246
  • 2. zestaw danych:
    • Kraj: Indonezja
    • 2015 r.: 6 216
    • 2016 r.: 6 109
  • 3. zestaw danych:
    • Kraj: USA
    • 2015 r.: 5 019
    • 2016 r.: 4 897
  • 4. zestaw danych:
    • Kraj: Peru
    • 2015 r.: 4 786
    • 2016 r.: 3 774
  • 5. zestaw danych:
    • Kraj: Rosja
    • 2015 r.: 4 172
    • 2016 r.: 4 466
  • 6. zestaw danych:
    • Kraj: Indie
    • 2015 r.: 3 497
    • 2016 r.: 3 599
  • 7. zestaw danych:
    • Kraj: Japonia
    • 2015 r.: 3 423
    • 2016 r.: 3 167
  • 8. zestaw danych:
    • Kraj: Wietnam
    • 2015 r.: 2 607
    • 2016 r.: 2 678
  • 9. zestaw danych:
    • Kraj: Norwegia
    • 2015 r.: 2 293
    • 2016 r.: 2 033
  • 10. zestaw danych:
    • Kraj: Filipiny
    • 2015 r.: 1 948
    • 2016 r.: 1 865
  • 11. zestaw danych:
    • Kraj: Chile
    • 2015 r.: 1 786
    • 2016 r.: 1 499

Coraz częściej zamiast połowów stosuje się hodowlę organizmów morskich - tzw. marikulturęmarikulturamarikulturę. Jest to głównie hodowla ryb (np. łososi), ale także mięczaków, stawonogów i glonów. Państwami, gdzie marikultura rozwija się najprężniej są Norwegia, Japonia, Chiny i Francja.

Tab. Kraje o największych połowach morskich i połowach z akwakulturąakwakulturaakwakulturą (dane wybrane dla 2013 r.) - % udział w światowej produkcji

Kraje o największych połowach morskich

% udział w światowej produkcji

Kraje o największych połowach morskich z akwakulturą

% udział w światowej produkcji

Chiny

17,70

Chiny

38,63

Indonezja

6,54

Indonezja

10,10

Peru

6,28

Indie

4,82

USA

5,60

Wietnam

3,20

UE – 28

5,17

UE – 28

3,17

Indie

4,96

Peru

3,15

Rosja

4,65

USA

2,98

Myanmar (Birma)

4,05

Japonia

2,50

Japonia

4,00

Myanmar (Birma)

2,47

Wietnam

3,00

Filipiny

2,47

Filipiny

2,50

Rosja

2,36

Chile

2,45

Norwegia

1,82

Norwegia

2,38

Bangladesz

1,79

Tajlandia

1,97

Chile

1,75

UE – 28: to łącznie 28 krajów należących do Unii Europejskiej. Wśród nich dominują w połowach i w akwakulturze Hiszpania, Wielka Brytania, Dania i Francja. Z krajów europejskich większe indywidualnie połowy posiadają Norwegia i Islandia, które nie należą do UE.

Polecenie 1

Porównaj wielkość połowów w krajach w roku 2006 i 2016. Uzasadnij, dlaczego w czołówce światowej zawsze występują te same kraje.

Kraj

Połowy w tys. ton
w 2006 r.

Kraj

Połowy w tys. ton
w 2016 r.

Chiny

17 159

Chiny

15 246,2

Peru

9 389

Indonezja

6 109,8

USA

4 889

USA

4 897,3

Indonezja

4 381

Peru

3 774,9

Chile

4 330

Rosja

4 466,5

Japonia

4 073

Indie

3 599,7

Indie

3 481

Japonia

3 167,6

Rosja

3 191

Wietnam

2 678,4

Tajlandia

2 599

Norwegia

2 033,6

Norwegia

2 392

Filipiny

1 865,2

Chile

1 499,5

R8Tyui40dvQw2
Sformułuj zagadkę odnoszącą się do wybranego terminu słownikowego.

Słownik

akwakultura
akwakultura

forma gospodarki ludzkiej mająca na celu zwiększenie pozyskiwania żywności (rzadziej innych produktów) ze środowiska wodnego. Polega na hodowli wybranych rodzajów organizmów wodnych, w naturalnych lub sztucznych zbiornikach słodko - lub słonowodnych

łowisko
łowisko

miejsce połowu ryb i innych zwierząt wodnych, położone w rejonach obfitego ich występowania

marikultura
marikultura

hodowla organizmów morskich (m.in. ryb, mięczaków, stawonogów, glonów) w celach konsumpcyjnych i gospodarczych; również wykorzystywana w celach rozmnażania innych, rzadkich gatunków morskich stworzeń, forma akwakultury

upwelling
upwelling

zjawisko mieszania się chłodnych wód głębinowych, zawierających substancje odżywcze, z cieplejszymi wodami powierzchniowymi. Zachodzi np. u zachodnich wybrzeży Ameryki Południowej