LarwalarwaLarwa to stadium pośrednie w rozwoju złożonymrozwój złożonyrozwoju złożonym tych zwierząt, które składają jaja zawierające niewystarczającą ilość substancji odżywczych (żółtka) dla rozwijającego się zarodka. Zadaniem larwy jest zdobyć jak najwięcej pożywienia stanowiącego źródło substancji budulcowych, energetycznych i zapasowych – są one niezbędne do przebudowy organizmu i osiągnięcia stadium postaci dorosłej. Larwy pasożytów wykazują szereg przystosowań chroniących je przed niekorzystnym działaniem czynników środowiska. Wiele typów larw wytwarza grube ściany jaj, inne produkują formy przetrwalnikowe – cysty.

Postacie larwalne występują powszechnie u bezkręgowców, ale też u pierwotnych strunowców i niektórych kręgowców: ryb i płazów. Wykazują ogromną różnorodność budowy i fizjologii.

Biorąc pod uwagę organizację budowy i tryb życia, larwy możemy podzielić w następujący sposób:

• Larwy pierwotne swoją budową przypominają prekambryjskich wielkokomórkowych morskich przodków. Są one planktonożerne, nie posiadają szkieletu i poruszają się w wodzie za pomocą rzęsek. Jednak okres ich życia jest krótki. Opadają na dno, przytwierdzają się do podłoża, tracą orzęsienie i przekształcają w kolejne stadium rozwojowe. Należą tu m.in. larwa parzydełkowców – planula i larwa pierścienic – trochofora.

• Larwy wtórne swoją budową mogą przypominać postać dorosłą, a rosnąc i liniejąc, coraz bardziej się do niej upodabniają. Ich budowa i fizjologia mogą tęż odbiegać od właściwych postaci dorosłej – larwy takie ulegają przebudowie. Należą tu m.in. larwa płazów – kijanka czy larwy ważek.

Planula

RzjSoS18FFGli

Zdjęcie mikroskopowe przedstawia larwę o eliptycznym kształcie. Jej ciało pokrywają liczne rzęski. Są one odpowiedzialne za poruszanie się larwy.

Efyra

Prawie wszystkie pasożyty w swoim cyklu życiowym wytwarzają formy dyspersyjne: jaja, larwy lub cysty, które mogą być przenoszone wraz z wodą lub wiatrem, przyczepione do przemieszczających się organizmów. W ten sposób mogą się rozprzestrzeniać w środowisku i zmieniać żywicieli, zwiększając szansę na przetrwanie gatunku.

Larwy tasiemców

Larwy przywr

Weliger

Glochidium

R4FmCegXymByk

Na zdjęciu mikroskopowym larwa. Składa się z dwóch części muszli o kształcie owalnym. Ich powierzchnia pokryta jest licznymi, intensywnymi kolorami.

Największą różnorodność larw pod względem budowy i trybu życia wykazują owady, które w cyklu życiowym przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym (hemimetabolia) lub zupełnym (holometabolia).

Larwa w rozwoju owadów z przeobrażeniem niezupełnym

Larwy podobne do postaci dorosłej przechodzą kilkukrotne okresy linienia i wzrostu, upodabniając się stopniowo do postaci dorosłej i osiągając dojrzałość płciową. Występują w rozwoju z przeobrażeniem niezupełnym – przykładem są larwy ważek.

RGZd3iLnPSW5o

Zdjęcie w powiększeniu głowy larwy ważki. Oprócz dużych oczu i czułek widoczny jest aparat o kształcie maski. Umożliwia ona łapanie ofiary.

U owadów, które przechodzą rozwój złożony z przeobrażeniem niezupełnym, możemy dodatkowo wyróżnić stadium larwalne zwane nimfą. Jest to najstarsze stadium larwalne, które poprzedza postać imago. U owadów uskrzydlonych stadium to charakteryzują dobrze wykształcone zawiązki skrzydeł.

Larwy w rozwoju owadów z przeobrażeniem zupełnym

Są to larwy całkowicie odmienne od postaci dorosłej zarówno pod względem budowy, jak i środowiska oraz trybu życia. Podlegają gruntownej, wieloetapowej przebudowie. Takie postacie larw występują w rozwoju z przeobrażeniem zupełnym.

Czerw

Ma miękkie, nieczłonowane, workowate ciało, bezbarwne lub białawe, bez odnóży, z mniej lub bardziej wyróżnicowaną głową. Należą tu larwy kornikowatych, much czy os.

Gąsienica

Ma miękkie, robakowate ciało ze słabo zaznaczonymi różnicami między segmentami tułowiowymi i odwłokowymi. Ciało gąsienicy jest zaopatrzone w trzy pary członowanych odnóży tułowiowych i kilka par odnóży odwłokowych (posuwek). Ma oczka proste, które reagują jedynie na światło i cień, oraz dobrze rozwinięty aparat gębowy gryzący. Występuje w cyklu życiowym motyli.

Gąsienice różnią się między sobą wyglądem i wielkością, a także miejscem bytowania. Niektóre żerują schowane pod ziemią lub pod korą drzew. Inne bytują w nieosłoniętych miejscach – wtedy mogą przyjmować różne formy kamuflażu lub jaskrawe ubarwienie obronne.

Pędrak

Ma trzy pary odnóży tułowiowych, a odnóża odwłokowe u niego nie występują. W trakcie swojego rozwoju stopniowo zatracają robakowaty kształt.  Pędraki są charakterystyczne dla cyklu rozwojowego chrząszczy, np. biedronki czy stonki.

Stadium larwalne powszechnie występuje wśród zwierząt bezkręgowych, ale jest również spotykane w cyklu życiowym kręgowców, np. ryb i płazów.

Larwy ryb zaraz po wykluciu z jaj pływają z woreczkiem żółtkowym, z którego czerpią substancje odżywcze. Dopiero po ich zużyciu zaczynają samodzielnie zdobywać pokarm i stają się formą młodocianą, zwaną narybkiem.

W cyklu rozwojowym płazów występują larwy zwane kijankamikijankakijankami, które prowadzą wyłącznie wodny tryb życia.

Słownik