RNY7K4ujK8reF1

Zdjęcie przedstawia portret dojrzałej kobiety. Ma ona niedługie, pofalowane włosy. Są one starannie ułożone wokół twarzy. Kobieta ma okrągłą twarz. Jej oczy są duże, okalają je od góry wyraziste brwi. Kobieta spogląda w swoją prawą stronę. Ma poważny wyraz twarzy. Na jej szyi widać delikatny naszyjnik.

Zofia Nałkowska [1884‑1954] to jedna z polskich powieściopisarek, publicystka i autorka dramatów. Była córką Wacława Nałkowskiego, geografa, szanowanego pedagoga i publicysty. Pierwsze dwudziestolecie twórczości literackiej pisarki przypadło na okres Młodej Polski - debiutowała jako poetka w roku 1898, jako prozaik w 1903 roku. W latach międzywojennych pracowała w organizacjach pisarzy, m.in. w Związku Literatów Polskich, PEN Clubie, udzielała się w Towarzystwie Opieki nad Więźniami. Od roku 1933 należała do Polskiej Akademii Literatury. Podczas okupacji pisarka mieszkała w Warszawie, uczestnicząc w konspiracyjnym życiu kulturalnym. Po wojnie działała w Komitecie Obrońców Pokoju. Twórczość Nałkowskiej należy zaliczyć do nurtu prozy psychologicznej. Tematem wczesnych powieści i opowiadań była odrębność psychiki kobiecej. Po I wojnie światowej jej pisarstwo ewoluowało w kierunku społecznych uwarunkowań osobowości. Kolejne powieści: Charaktery (1922), Romans Teresy Hennert (1924), Niedobra miłość (1928) - to studia psychologiczne jednostek w relacjach społecznych oraz w uwarunkowaniach politycznych i historycznych. Nałkowska odchodzi wówczas od modelu powieści młodopolskiej w kierunku charakterystycznego dla dwudziestolecia międzywojennego typu realistycznego, który w znacznym stopniu współtworzy. Zwieńczeniem tego nurtu w twórczości pisarki jest Granica (1935), będąca studium człowieka przebywającego drogę światopoglądowej ewolucji od podstaw idealistycznego studenta do sanacyjnego dygnitarzadygnitarzdygnitarza, pragmatysty, cynikacynikcynika. Po zakończeniu II wojny światowej Nałkowska stała się znana jako autorka Medalionów (1946), krótkich form fabularno‑dokumentalnych stworzonych na podstawie wiedzy o cierpieniu i okrucieństwie, którą zdobyła, pracując w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich.

Matka Nałkowskiej ukończyła szkołę klasztorną, następnie seminarium nauczycielskie. Po zawarciu małżeństwa z Nałkowskim nie zrezygnowała ze swoich aspiracji. Jak zauważa Hanna Kirchner, badaczka twórczości pisarki i autorka jej biografii:

Nałkowska szybko zauważyła, że obyczaje panujące w jej domu w istotny sposób odbiegają od ról, jakie kultura oraz obyczaje epoki, w której dorastała, wyznaczały kobietom:

Młodą pisarkę szczególnie interesowały zagadnienia dotyczące wpływu norm społecznych na psychikę kobiet. W roku 1907 Nałkowska wzięła udział w I Zjeździe Kobiet Polskich zorganizowanym w Warszawie z okazji czterdziestolecia pracy literacko‑społecznej Elizy Orzeszkowej, na którym wygłosiła uznany wówczas za skandalizujący referat Uwagi o etycznych zadaniach ruchu kobiecego. Upomniała się o to,co powiedzieć może tylko kobieta i jako kobieta. Stanęła w obronie prawa kobiet do własnej cielesności, wyzwolenia się spod pręgierza społecznych norm i oczekiwań. Mówiła o wykluczeniu kobiet wyzwolonych, mających odwagę żyć tak, jak chcą. Twierdziła, że:

Bohaterki pierwszych powieści Zofii Nałkowskiej, zebranych w tomie Kobiety, to realizacje wyobrażeń młodej pisarki dotyczących tego, w jaki sposób kobiety powinny funkcjonować w społeczeństwie. Jak zauważa Hanna Kirchner:

Młodzieńczy idealizm Nałkowskiej, prowokatorki i bojowniczki o prawa kobiet do samostanowienia o sobie, zostaje złagodzony przez życiowe doświadczenia pisarki - przeżycia związane z I wojną światową, problemy finansowe, wreszcie dwa nieudane małżeństwa i pobyt w prowincjonalnym Grodnie, gdzie miała okazję przyglądać się życiu kobiet należących do różnych klas społecznych, ich ekonomicznej zależności od mężczyzn. Trudne doświadczenia męskiej zdrady i odrzucenia sprowokowały pisarkę do kreowania nowego typu bohaterek. Lucyna Marzec pisze o bohaterkach kobiecych w prozie Nałkowskiej z tego okresu:

W wydanej w 1935 roku Granicy portrety psychologiczne kobiet zostają pogłębione. Nałkowska prezentuje wiele wcieleń kobiecego losu - od życiowych przykładów socjologicznej sytuacji kobiet po ekonomiczną władzę, którą sprawują nad nimi mężczyźni. Nałkowską interesuje młodzieńczy idealizm, trwanie w codziennej biedzie i poniżeniu, wszelkie próby odwrócenia losu. Młodość i starość swoich bohaterek analizuje zarówno jako stan biologiczny, jak i rolę społeczną. Jak zaznacza Kirchner:

Słownik