Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Okrąg
Definicja: Okrąg

Okrąg to zbiór wszystkich punktów płaszczyzny, których odległość od ustalonego punktu (nazywanego środkiem okręgu), jest równa zadanej odległości (nazywanej promieniem okręgu).

RaCN7C79W5W21

Jeżeli przez punkt S=a,b oznaczymy środek okręguokrągokręgu, a przez punkt P=x,y – dowolny punkt leżący na okręgu, wówczas długość promienia r (r>0) obliczymy ze wzoru na długość odcinka:

r=SP=x-a2+y-b2

Po podniesieniu obu stron do kwadratu otrzymujemy równanie: x-a2+y-b2=r2

Otrzymane równanie jest równaniem okręgu w postaci kanonicznejpostać kanoniczna równania okręgupostaci kanonicznej, przy czym: S=a,b - środek okręgu, r – promień okręgu.

Przykład 1

Wyznaczymy środki i promienie okręgów o równaniach:

a) x-32+y-22=16

S=3,2, r=4.

b) x2+y-22=5

S=0,2, r=5.

Przykład 2

Wyznaczymy równania okręgów o podanych środkach i promieniach:

a) S=-3,0, r=3.

x+32+y2=9

b) S=-2,-1, r=7.

x+22+y+12=7.

Przykład 3

Wyznaczymy równanie okręgu o środku w punkcie S=0,-2, jeżeli należy do niego punkt P=-3,2.

Długość promienia r jest równa odległości SP.

Zatem r=SP=-3-02+2+22=5.

Równanie okręgu jest postaci: x2+y+22=25.

Przykład 4

Wyznaczymy równanie okręgu, jeżeli do końców jego średnicy należą punkty A=3,-1 oraz B=1,-5.

Wyznaczamy długość średnicy okręgu, czyli odcinka AB:

AB=1-32+-5+12=20=25.

Promień okręgu jest równy połowie średnicy, więc r=5.

Środek okręgu jest środkiem odcinka AB.

Wyznaczamy S=3+12,-1+-52=2,-3.

Równanie okręgu ma zatem postać:

x-22+y+32=5

Ważne!

Dla równania okręgu x-a2+y-b2=r2 ważne jest, aby promień r był większy od zera.

Jeżeli r=0, wówczas równanie okręgu przedstawia punkt.

Przykład 5

Wyznaczymy dla jakiego parametru m równanie x-a2+y-b2=m2-m-12 przedstawia okrąg.

Ponieważ dla równania okręgu musi być spełniony warunek r>0, otrzymujemy nierówność:

m2-m-12>0.

Rozwiązaniem nierówności kwadratowej jest zbiór m-,-34,.

Przykład 6

Sprawdzimy, czy punkt P=1,-3 należy do okręgu o środku S=2,-1 i promieniu r=5.

Do sprawdzenia wystarczy wyznaczyć odległość podanego punktu od środka okręgu.

SP=1-22+-3+12=5.

Ponieważ SP=5, zatem podany punkt należy do tego okręgu.

Przykład 7

Wyznaczymy równanie okręgu o promieniu r=2, jeżeli należą do niego punkty K=2,0L=0,2.

Podstawiamy współrzędne punktów KL do równania okręgu x-a2+y-b2=r2.

Otrzymujemy układ równań z dwiema niewiadomymi:

2-a2+0-b2=40-a2+2-b2=4

Rozwiązanie układu sprowadza się do równania

2-a2+b2=a2+2-b2, z czego otrzymujemy, że a=b.

Podstawiamy tę zależność do jednego z równań i otrzymujemy: 2-a2+a2=4.

Po przekształceniach mamy równanie 2a2-4a=0, zatem a=0 lub a=2 i jednocześnie b=0 lub b=2.

Otrzymujemy w związku z tym dwa równania okręgów, spełniających podane warunki:

x2+y2=4 lub x-22+y-22=4.

Przykład 8

Wyznaczymy równanie okręgu przechodzącego przez punkt P=1,2, stycznego do obu osi układu współrzędnych.

Zauważmy, że środek S musi mieć współrzędne S=r,r.

Podstawiając współrzędne środka oraz podany punkt do równania okręgu x-a2+y-b2=r2 otrzymujemy równanie:

1-r2+2-r2=r2.

Z równania otrzymujemy, że r=1 lub r=5. Zatem mamy dwa okręgi spełniające warunki zadania:

x-12+y-12=1 lub x-52+y-52=25.

Słownik

okrąg
okrąg

zbiór wszystkich punktów płaszczyzny, które leżą w odległości równej promieniowi od ustalonego punktu, nazywanego środkiem okręgu

postać kanoniczna równania okręgu
postać kanoniczna równania okręgu

x-a2+y-b2=r2, gdzie S=a,b - środek okręgu, r - promień okręgu