Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Interpretacja historii

Grób Agamemnona to ósma pieśń poematu dygresyjnegopoemat dygresyjnypoematu dygresyjnego Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, utworu poświęconego wędrówce na Wschód, którą Słowacki odbył w latach 1836–1837. Autor przywołuje w tej części poematu historię Ateńczyków i Spartan, by z jej perspektywy dokonać oceny polskiej rzeczywistości. Dlatego mniej informacji dotyczy dziejów antycznych narodów, a więcej przeżyć Polaka, dla którego odległe wydarzenia stają się pretekstem do przeprowadzenia narodowego rachunku sumienia.

RpUj11tRVZI1U
Frederic Leighton, Elektra przy grobie Agamemnona, 1868–1869
Źródło: domena publiczna.

Pamflet

R15bfCgPQEPOp1
Podobizna autografu Grobu Agamemnona Juliusza Słowackiego
Źródło: domena publiczna.

Grób Agamemnona można odczytywać jako poetycki pamfletpamfletpamflet, w którym poeta celowo wyjaskrawił polskie wady i przedstawił wizję Polski z założenia jednostronną, a może nawet bluźnierczą. Hańba Cheronei, czerep rubaszny, paw i papuga narodów – w tych określeniach zawiera się gorzka ocena, wynikająca z obserwacji rzeczywistości, ale przede wszystkim z upokorzenia spowodowanego klęską. Gorycz rodzi się też z melancholii, od której romantyczny poeta nie potrafił się wyzwolić. Tak surowy sąd przez jednych czytelników bywa traktowany jako atak na polskość, inni dostrzegają w nim jednak prawdę o narodzie.

Smutny i sam pełen winy

RmQRMIqS2EaT4
Théodose Du Moncel, Skarbiec Atreusza w Mykenach, w którym znajduje się także grób Agamemnona, 1843
Źródło: domena publiczna.

Surowa ocena własnego narodu wynika z silnego poczucia tożsamości, solidarności z nim, ale zarazem z poczucia winy – poeta jest jednym z tych, którzy naród współtworzą, a zatem ponoszą odpowiedzialność za to, jaki on jest. Grób Agamemnona został napisany z perspektywy kogoś, kto jest wewnątrz i dlatego czuje się uprawniony, by dokonać rachunku sumienia w imieniu całej zbiorowości.

1
RY11tY5oQ2MJy
Zapoznaj się z treścią nagrania i zapisz własnymi słowami tezę odnoszącą się do twórczości Słowackiego, którą Maria Kalinowska – badaczka literatury romantyzmu i jej związków z antykiem – uważa za sąd „powszechnie funkcjonujący i właściwie zbanalizowany”. Odpowiedz na pytanie, jak tradycyjnie interpretowane są motywy antyczne w Grobie Agamemnona. Zacytuj, co upoważnia do zestawienia greckiego krajobrazu wykreowanego w Grobie Agamemnona z romantycznym stepem. Jakie są konsekwencje takiego porównania? Przypomnij, w jakim celu Słowacki przywołał w swoim utworze motyw greckich mogił. Odtwórz pogląd autorki na temat analogii między greckimi mogiłami a Polską. Wyjaśnij, jak rozumiesz pytania, które zamykają artykuł. Co to znaczy, że „mit spotyka się z historią”?
1,1
RY11tY5oQ2MJy
Zapoznaj się z treścią nagrania i zapisz własnymi słowami tezę odnoszącą się do twórczości Słowackiego, którą Maria Kalinowska – badaczka literatury romantyzmu i jej związków z antykiem – uważa za sąd „powszechnie funkcjonujący i właściwie zbanalizowany”. Odpowiedz na pytanie, jak tradycyjnie interpretowane są motywy antyczne w Grobie Agamemnona. Zacytuj, co upoważnia do zestawienia greckiego krajobrazu wykreowanego w Grobie Agamemnona z romantycznym stepem. Jakie są konsekwencje takiego porównania? Przypomnij, w jakim celu Słowacki przywołał w swoim utworze motyw greckich mogił. Odtwórz pogląd autorki na temat analogii między greckimi mogiłami a Polską. Wyjaśnij, jak rozumiesz pytania, które zamykają artykuł. Co to znaczy, że „mit spotyka się z historią”?
R1CfA9CR9uNAI
Nagranie dźwiękowe lekcji, Słowackiego greckie sny o Polsce.
Źródło: Maria Kalinowska, Słowackiego greckie sny o Polsce , [w:] Juliusz Słowacki – poeta europejski, red. M. Cieśla‑Korytowska, W. Szturc, A. Ziołowicz, Kraków 2000, s. 15–21, 26.
Głośność lektora
Głośność muzyki
RNkDITdLahbKY
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
R1CfA9CR9uNAI
Nagranie dźwiękowe lekcji, Słowackiego greckie sny o Polsce.
Źródło: Maria Kalinowska, Słowackiego greckie sny o Polsce , [w:] Juliusz Słowacki – poeta europejski, red. M. Cieśla‑Korytowska, W. Szturc, A. Ziołowicz, Kraków 2000, s. 15–21, 26.

Słownik

inicjacja
inicjacja

(łac. initiatio – wtajemniczenie) – przełomowy dla jednostki moment wejścia w obszar jakiejś tajemnicy lub wkroczenia w nowy etap życia i świadomości

pamflet
pamflet

(ang. pamphlet – broszura, krótka rozprawa) – utwór demaskatorski, ośmieszający jakieś zjawisko, grupę społeczną, czasem instytucję lub konkretną osobę. Często wykorzystuje parodię, przesadę, przejaskrawienia, karykaturę. Istotą pamfletu jest jednostronność, nie rozważa się w nim racji atakowanej strony. Zwykle jest ostrzejszy niż satyra, która posługuje się uogólnieniem i nie piętnuje konkretnych osób

paralela
paralela

(gr. parallēlismós – zestawienie, porównanie; gr. parállēlos – równoległy) – zestawienie rzeczy lub zjawisk o podobnych cechach

poemat dygresyjny
poemat dygresyjny

jeden z gatunków literackich stworzonych przez romantyków. Jest on przykładem poezji narracyjnej, łączącej elementy epickie z lirycznymi. Ma charakter fabularny, ale jego budowa jest fragmentaryczna, gdyż fabuła stanowi dla narratora jedynie pretekst do snucia różnorodnych refleksji. Spoiwem między elementami fabularnymi a refleksyjnymi są perypetie bohatera, zazwyczaj jego podróże. Istotę tego gatunku stanowią dygresje. Wyraźnie eksponują one osobę narratora, który bezpośrednio i demonstracyjnie zwraca się do czytelnika, ujawnia swoje działania jako twórcy tekstu. Autorem poematów dygresyjnych – BeniowskiegoPodróży do Ziemi Świętej z Neapolu – jest Juliusz Słowacki

retoryka
retoryka

(łac. rhetorica) – sztuka wymowy, pięknego przemawiania; tu: określony sposób mówienia o czymś (w tym wypadku – sposób mówienia o ojczyźnie i uczuciach z nią związanych)

werbalizacja
werbalizacja

(łac. verbum – słowo, wyraz) – wyrażanie czegoś słowami