Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Przykład 1

Figury na rysunku tworzone są według pewnej reguły. Odkryj te regułę i narysuj według odkrytej reguły jeszcze kilka kolejnych figur.

Figury

numer figury

1

2

3

figura

RwMHmAKIldJSR
R1Z87DISbXRd1
R1aso5YlVSVPW

liczba kwadratów, z których zbudowana jest figura

7

10

13

Kolejne figury 1, 2, 3, ... składają się odpowiednio z  7 , 10, 13, ... kwadratów. Numerom figur wyrażonym przez kolejne liczby naturalne dodatnie przyporządkowane są liczby kwadratów, z których są zbudowane.

Możemy więc powiedzieć, że nadając figurom numery, ustawimy je w ciąg. Każdemu numerowi odpowiada jedna figura. Zatem utworzyliśmy w ten sposób pewną funkcję f określoną na zbiorze liczb naturalnych dodatnich taką, że:

f1=7, f2=10, f3=13, ...

Przykład 2

Każdemu z pięciu laureatów konkursu matematycznego przypisujemy jego imię.

Laureaci konkuru matematycznego

kolejność zdobytego miejsca

1

2

3

4

5

imię

Aleksandra

Szymon

Wojciech

Natalia

Grażyna

W ten sposób opisaliśmy funkcję określoną na podzbiorze zbioru liczb naturalnych: 1, 2, 3, 4, 5.

Taki rodzaj funkcji to przkład  ciągu, a wartości funkcji  to  wyrazy ciągu.

Wyrazy ciągu to w tym przypadku: Aleksandra, Szymon, Wojciech, Natalia, Grażyna.

Przykład 3

W tabelce przedstawiono prognozowane szanse opadów w miejscowości Kalino w dniach 1 – 6 października.

Prognozowane opady

dzień października

1

2

3

4

5

6

szansa opadów w %

63

17

21

30

9

42

Tabelka opisuje funkcję p określoną na podzbiorze zbioru liczb naturalnych: 1, 2, 3, 4, 5, 6. Wiemy już, że jest to pewien ciąg.

Przyjmijmy za wyrazy ciągu, liczby określające poszczególne procenty ( dla np. 63%  przyjmijmy 63).  Zatem wyrazy ciągu to w tym przypadku:

p1=63

p2=17

p3=21

p4=30

p5=9

p6=42

Dla ciągów przyjęto trochę inne oznaczenia niż dla funkcji.

Zatem

p1 oznaczamy p1 i zapisujemy p1=63

p2 oznaczamy p2 i zapisujemy p2=17

p3 oznaczamy p3 i zapisujemy p3=21

p4 oznaczamy p4 i zapisujemy p4=30

p5 oznaczamy p5 i zapisujemy p5=9

p6 oznaczamy p6 i zapisujemy p6=42

Utworzony ciąg oznaczamy: pn.

Zapisujemy:

pn=63, 17, 21, 30, 9, 42.

Ciąg nieskończony
Definicja: Ciąg nieskończony

Ciągiem nieskończonym nazywamy funkcję, której dziedziną jest zbiór liczb naturalnych dodatnich.

Ciąg skończony
Definicja: Ciąg skończony

Ciągiem skończonym nazywamy funkcję, której dziedziną jest zbiór n liczb naturalnych 1, 2, 3, ..., n.

Ciąg jest to zatem pewna funkcja określona na zbiorze liczb naturalnych lub na określonym podzbiorze zbioru liczb naturalnych.

Ciąg a: + oznaczamy an.

Kolejne wyrazy ciągu oznaczamy: a1, a2, a3, a4, ...

Liczba na dole litery w wyrazie ciągu to wskaźnik (indeks), określa numer wyrazu ciągu.

Zatem ak oznacza k–ty wyraz ciągu an.

Ciąg an możemy zapisywać też w postaci: a1, a2,, a3, a4, ....

Przykład 4

Przyporządkowujemy każdej liczbie naturalnej dodatniej jej odwrotność.

Liczbie 1 przyporządkowujemy 1.

Liczbie 2 przyporządkowujemy 12.

Liczbie 3 przyporządkowujemy 13.

Liczbie 4 przyporządkowujemy 14.

...

...

Zbudowany w ten sposób ciąg ma postać:

1, 12, 13, 14, ...,1n, ...

Pierwszy wyraz tego ciągu to 1, a n–ty wyraz to 1n.

Jest to przykład ciągu nieskończonegociąg nieskończonyciągu nieskończonego. Taki ciąg ma pierwszy wyraz, ale nie ma wyrazu ostatniego.

Przykład 5

Tworzymy ciąg an, którego wyrazami są liczby przeciwne do kolejnych liczb naturalnych dodatnich parzystych mniejszych od 12.

an=-2, -4, -6, -8, -10

Jest to przykład ciągu skończonego, pięciowyrazowego.

W ciągu istotne są nie tylko jego wyrazy, ale też ich kolejność. Ciąg skończonyciąg skończonyCiąg skończony ma pierwszy wyraz (w tym przypadku jest to -2) i ostatni wyraz (w tym przypadku jest to -10).

Słownik

ciąg nieskończony
ciąg nieskończony

ciągiem nieskończonym nazywamy funkcję, której dziedziną jest zbiór liczb naturalnych dodatnich

ciąg skończony
ciąg skończony

ciągiem skończonym nazywamy funkcję, której dziedziną jest zbiór n liczb naturalnych 1, 2, 3, ..., n