R1WXo9xBYIASd1

Zdjęcie przedstawia twarz młodego, brodatego mężczyzny. Mężczyzna trzyma przed twarzą, w lewej dłoni poplątany drut z drobnymi, świecącymi się lampkami led.

Psychologia jest nauką badającą mechanizmy rządzące ludzką psychiką i zachowaniem. Zajmuje się także oddziaływaniem zjawisk psychicznych na relacje międzyludzkie oraz reakcje na otoczenie. Sam termin pochodzi z języka greckiego i oznacza naukę o duszy. Psychologia jest nauką o krótkiej historii – została wyodrębniona dopiero w XIX wieku. Z tego powodu nie może odciąć się od filozofii, która badaniem człowieka i jego zachowania zajmowała się już w starożytności. Psychologia korzysta m.in. z myśli Arystotelesa, Platona, św. Augustyna i Kartezjusza.

Naukowcy, którzy wnieśli fundamentalny wkład w rozwój psychologii

Podstawowe pojęcia psychologii

• OsobowośćosobowośćOsobowość – zespół względnie trwałych cech psychofizycznych, specyficznych dla danej osoby, wyróżniających ją. Należy pamiętać, że także sposób myślenia o swoim wyglądzie wpływa na osobowość człowieka i jego zachowanie. Osobowość kształtowana jest na bazie cech genetycznych odziedziczonych po przodkach, temperamentu. Ważne dla kształtowania osobowości są również środowisko, otoczenie, w którym żyje dana jednostka (dom rodzinny, relacje z rówieśnikami, szkoła, praca), oraz czynniki biologiczne związane m.in. z budową i funkcjonowaniem układu nerwowego lub poziom hormonów w organizmie. Człowiek kształtuje swoją osobowość przez całe życie.

• TemperamenttemperamentTemperament – jest to zespół cech zachowania, do którego zaliczamy pobudliwość, siłę i szybkość reagowania oraz tempo procesów psychicznych regulujących stosunki człowieka z otoczeniem. Temperament często ujawnia się już we wczesnym dzieciństwie i na bazie temperamentu człowiek kształtuje swoją osobowość (jest jednym z jej elementów).

• CechacechaCecha – w miarę stała i charakterystyczna dla danej osoby tendencja do zachowywania się w podobny sposób w różnych sytuacjach.

• KomplekskompleksKompleks – zbiór myśli, słów, wyobrażeń, które są mocno związane z jakąś głęboko zakorzenioną, ale jednocześnie wypartą z umysłu, stłumioną myślą o intensywnym zabarwieniu emocjonalnym. Kompleksy silnie odbijają się na osobowości danej osoby, a nawet mogą prowadzić do zaburzeń osobowości. Bywają też motorem pobudzającym człowieka do działania.

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowościzaburzenia osobowościZaburzenia osobowości to w miarę trwałe wzorce myślenia, zachowania i postrzegania, które zakłócają funkcjonowanie danej osoby i stają się podłożem cierpień.

Najczęstsze zaburzenia to:

• osobowość narcystyczna – osoba jest przekonana o własnej wyjątkowości i niezwykłych zdolnościach, często impertynencka w stosunku do innych;

• osobowość antyspołeczna (dysocjacyjna) – osoba zazwyczaj reaguje agresywnie, nie liczy się z uczuciami innych i nie przestrzega obowiązujących norm społecznych;

• zaburzenia lękowe – częściej dotykają kobiet niż mężczyzn i przybierają różne postaci, takie jak poczucie niepokoju i zmartwienia stale towarzyszące osobie, trudności z uspokajaniem się, mogą (lecz nie muszą) być skutkiem traumatycznych przeżyć;

• zaburzenia afektywne – nieuzasadnione chorobowe zmiany nastroju, np. nadmierne obniżenie lub podwyższenie nastroju danej osoby;

• zaburzenia schizofreniczne – zaburzenia związane z błędnym postrzeganiem rzeczywistości.

Słownik