Powstanie praw człowieka

Twórcy katalogu praw człowieka założyli, że jest on otwarty i zawsze będzie można dopisać kolejne prawa jednostki w miarę rozwoju społecznego, z którym wiążą się zmiany norm społecznych. Uznali również, że prawa człowieka powinny być uniwersalne, choć społeczeństwa w różnych kulturach mogą mieć problem z przyjęciem całego katalogu. Równocześnie wprowadzono zasadę regionalizmu, która uwzględnia różnice kulturowe w poszczególnych częściach świata.

Regionalizm oznacza, że zwolennicy praw człowieka, często działacze społeczni wywodzący się z obszaru kultury łacińskiej, monitorują stan prawny w państwach o innych kulturach. Starają się też prowadzić działania w celu wpisania katalogu praw człowieka w prawo państwowe, informując społeczność międzynarodową o poziomie naruszeń i organizując akcje w obronie konkretnych poszkodowanych.

Aktywność działaczy dostrzegalna jest również w krajach demokratycznych, które katalog praw człowieka mają wpisany w konstytucję. W przypadku tych państw organizacje pozarządowe monitorują łamanie praw obywatelskich, informując o nim organizacje międzynarodowe, przy których działają.

Naruszanie praw człowieka

Naruszanie praw człowieka we współczesnym świecie mają różne przyczyny i wynikają bądź z różnic kulturowych, potrzeby kontrolowania obywateli przez rządzących, bądź też z przyczyn ekonomiczno‑społecznych, które mogą wpłynąć na system polityczny.

Najważniejsze przyczyny naruszania praw człowieka

R1dVihX59BZG2

Grafika przedstawia schemat złożony z trzech oddziałujących na siebie wzajemnie kół. Wpisane są w nie następujące informacje. 1. Przyczyny polityczne - niedemokratyczny system polityczny. 2. Przyczyny ekonomiczno‑społeczne: a. w państwach rozwijających się: problem biedy i braku miejsc pracy; b. w państwach rozwiniętych: strach przed imigracją, która może naruszyć stabilność systemu,. 3. Przyczyny prawne władza państwowa nie przestrzega zasad konstytucji lub ratyfikowanych umów między narodowych.

We współczesnym świecie przykłady naruszeń praw człowieka możemy znaleźć na wszystkich kontynentach i niemalże we wszystkich państwach.

Wychodząc od idei regionalizmuregionalizmregionalizmu praw człowieka, warto wspomnieć o społecznościach tradycyjnych i tych, których normy kształtowały się poza cywilizacją judeochrześcijańską. Dla tych społeczności normy ukształtowane w Europie są dziwne i nie zawsze łatwe do zaakceptowania. Przykładem mogą być Chiny, które przez organizacje pozarządowe są podawane jako przykład państwa, w którym często dochodzi do naruszeń praw człowieka. Przyczyny są różne. Mogą być polityczne, gdyż niedemokratyczny system z założenia ogranicza prawa obywatelskie. Inne to społeczne, czyli nawiązania do istniejącej w Chinach tradycji konfucjańskiej, która stawia interes grupowy (społeczny) nad prawami jednostki.

Prawa człowieka na przykładzie Chin

Idee praw człowieka to katalog podstawowych zachowań instytucji państwowych, których zadaniem jest ochrona praw jednostki. Prawa człowieka są jednostkowe, dopiero trzecia generacja wprowadza prawa kolektywne, dlatego członkom społeczeństwa chińskiego trudno odnaleźć się w indywidualistycznej wizji świata proponowanej przez propagatorów tych praw. Nie oznacza to oczywiście, że mamy się zgadzać na naruszanie praw jednostki w Chinach. Może po prostu potrzeba więcej czasu, aby społeczeństwo chińskie o nie zawalczyło. W Chinach można również znaleźć ekonomiczne przyczyny naruszeń. Tak zwany „państwowy kapitalizm”, który został wprowadzony z równoczesnym niedemokratycznym systemem rządów, przyczynił się do szybkiego rozwoju gospodarczego kraju. Jednocześnie nie wprowadzono nowego prawodawstwa pracy. Dlatego też pracownicy w Chinach są źle opłacani, nieubezpieczeni i często wykorzystywani do pracy ponad siły. Nie przeszkadza to jednak wielu wysoko uprzemysłowionym państwom i korporacjom transnarodowym ani jednostkowym konsumentom w prowadzeniu wymiany handlowej z Chinami. Potępiamy ten rząd za naruszenia praw człowieka, a zarazem korzystamy z tanich, chińskich produktów. Podobna sytuacja i przyczyny naruszeń praw człowieka występują w innych państwach Dalekiego Wschodu.

R1G0URInmgn6L

Zdjęcie przedstawia dużą halę fabryczną. Znajdują się tu liczne maszyny do szycia, przy których pracują Chinki.

Naruszenia praw człowieka na Bliskim Wschodzie

Tereny Bliskiego Wschodu i Afryki są ważnymi obszarami, na których realizowana jest zasada regionalizmu praw człowieka. W tamtejszych państwach wpływ na realizację idei praw człowieka ma przede wszystkim religia i tradycja. W krajach Bliskiego Wschodu obowiązują elementy prawa szariatu, które dość jednoznacznie podporządkowuje kobietę ojcu, bratu lub mężowi. Dlatego jednym z podstawowych naruszeń praw człowieka na tym obszarze są prawa kobiet.

Jak wynika z powyższego tekstu, przedstawiciele 40 państw, które podpisały deklarację, zobowiązali się do przestrzegania praw i wprowadzenia równości płci zgodnie z prawem szariatu. Nie zawsze jest to równoznaczne z europejskim sposobem rozumienia równości. W państwach Bliskiego Wschodu, podobnie jak w Chinach, obowiązują niedemokratyczne systemy polityczne (również tradycyjne), dlatego naruszane są także prawa polityczne i ekonomiczne.

Naruszenia praw człowieka w Afryce

Naruszenia praw człowieka występują w wielu państwach afrykańskich. Na tym obszarze wynikają one z tradycji, trudnych warunków klimatycznych, niskiego poziomu rozwoju gospodarczego i edukacji. Trudno walczyć o prawa, jeśli nie ma się świadomości ich istnienia, a każdy dzień jest naznaczony walką o przetrwanie. W Afryce naruszane są przede wszystkim prawa kobiet, prawo do edukacji, prawo do życia (niski poziom opieki zdrowotnej). Brak tam rozwiązań prawnych chroniących pracowników i zabezpieczenia praw obywatelskich.

Jak wynika z powyższego tekstu, również władze państw afrykańskich podpisały dokument mający gwarantować prawa jednostki. Często jednak problemy gospodarcze, tradycja lub zadawnione konflikty uniemożliwiają właściwą realizację tych zobowiązań. Z tego względu Afryka to kolejny kontynent, gdzie naruszanie praw człowieka jest codziennością.

RpLo49Lpofz2S

Zdjęcie przedstawia starszą kobietę z trójką dzieci. Cała czwórka dźwiga duże kiście bananów na plecach.

Państwa, których społeczeństwa wyrosły z tradycji judeochrześcijańskiej, również nie są wolne od naruszania praw człowieka. Przyczyny rzadko są prawne, ponieważ w większości są to kraje z demokratycznym system rządów. Negatywnym przykładem mogą być uregulowania w niektórych stanach USA, gdzie obowiązuje kara śmierci. Nie wolno też zapominać o niechęci wewnętrznej wobec mniejszości, która zaowocowała zbrodniami ludobójstwaludobójstwoludobójstwa, ani o problemach z reprezentującymi odmienne kultury imigrantami. Często właśnie w przypadku migracji dochodzi do naruszania praw człowieka. Władze państwowe, próbując umocnić swoje poparcie wśród obywateli lub chcąc uniknąć konfliktów wewnętrznych, na których często korzystają partie antysystemowe, ograniczają napływ migrantów lub ich prawa (prawo do azylu). Problem ten występuje zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych. W państwach demokratycznych można również zauważyć naruszanie innych praw mniejszości czy też ograniczenia praw kobiet mimo wpisania w konstytucję równości płci. Nie są to tak drastyczne różnice, jak w państwach afrykańskich i Bliskiego Wschodu, ale często wskazuje się na przykład na nierówność płac osób zatrudnionych na tych samych stanowiskach.

Trudno znaleźć w dzisiejszym świecie miejsce, gdzie nie dochodziłoby do naruszania praw człowieka. Warto się jednak zastanowić, w jaki sposób działania mające na celu nagłośnienie takich zjawisk i potępienie ich wpłynęły na zmiany w świadomości współczesnych społeczeństw.

Słownik