Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑orange

Szereg homologiczny alkenów

AlkenyalkenyAlkeny tworzą szereg homologiczny o wzorze CIndeks dolny nHIndeks dolny 2n, gdzie n to liczba atomów węgla w cząsteczce. Z uwagi na obecność podwójnego wiązania typu węgiel‑węgiel w alkenach, ich właściwości fizyczne ulegają zmianie w szeregu homologicznymszereg homologicznyszeregu homologicznym. Poniżej przedstawiono właściwości fizyczne kilku wybranych związków szeregu homologicznego alkenów.

Węglowodór

TIndeks dolny T [°C]

TIndeks dolny W [°C]

Właściwości fizyczne

Wzór strukturalny

eten (etylen)
C2H4

-169,1

-103,7

bezbarwny, łatwopalny gaz o słodkawym zapachu, słabo rozpuszczalny w wodzie, dobrze rozpuszczalny w eterze i etanolu

RlEBWF5AnGI1y
Wzór strukturalny etenu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

propen (propylen)
C3H6

-185,2

-47,7

bezbarwny, bezwonny, palny gaz, nierozpuszczalny w wodzie, rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych (eter, etanol)

R14tXYWavehQu
Wzór strukturalny propenu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

heks‑1‑en
C6H12

-99,6

66

bezbarwna ciecz o zapachu parafinyparafinaparafiny i piekącym smaku, praktycznie nierozpuszczalna w wodzie, słabo rozpuszczalna w etanolu

RiWxm86rJ1qcN
Wzór strukturalny heks‑1-enu.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Jak wynika z powyższej tabeli, wiele fizycznych właściwości alkenów jest podobnych: są bezbarwne, niepolarne i łatwopalne.

Ważne!

Alkeny są lżejsze od wody i są w niej nierozpuszczalne ze względu na ich niepolarne właściwości. Cząsteczki alkanów posiadają wiązania kowalencyjne niespolaryzowane, przez co nie oddziałują z wodą, która jest polarnym rozpuszczalnikiem. Warto zaznaczyć, że alkeny są rozpuszczalne tylko w niepolarnych rozpuszczalnikach.

bg‑orange

Zmiany właściwości fizycznych

Temperatury topnieniatemperatura topnieniatopnienia i wrzeniatemperatura wrzeniawrzenia alkenów są podobne do temperatur alkanów, jednak izomery alkenów cis mają niższe temperatury topnienia niż izomery trans.

W temperaturze pokojowej alkeny występują we wszystkich trzech fazach, w postaci stałej, cieczy i gazów. Stan fizyczny zależy od masy cząsteczkowej. Pierwsze cztery alkeny z szeregu homologicznego są gazami w temperaturze pokojowej. Alkeny o długości około pięciu do siedemnastu węgli są cieczami, a wyższe alkeny są woskowatymi ciałami stałymi. Temperatura topnienia ciał stałych również rośnie wraz ze wzrostem masy cząsteczkowej.

Właściwości fizyczne alkenów zmieniają się w szeregu homologicznym w następujący sposób:

R1DbXsb6KXBgL1
Zmiany właściwości fizycznych alkenów w szeregu homologicznym
Źródło: GroMar Sp. z o.o. na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010., licencja: CC BY-SA 3.0.

Słownik

szereg homologiczny
szereg homologiczny

ciąg związków org. o cząsteczkach, które zawierają jednakowe grupy funkcyjne i mają taką samą budowę chem., ale różnią się między sobą o taką samą jednostkę strukturalną

alkeny
alkeny

olefiny, związki organiczne, alifatyczne węglowodory nienasycone o wzorze ogólnym C n H 2 n , których cząsteczki zawierają jedno wiązanie podwójne między atomami węgla (w dowolnym miejscu łańcucha)

parafina
parafina

(łac. parum affinis „mający mało pokrewieństw”) mieszanina stałych węglowodorów nasyconych, głównie węglowodorów łańcuchowych, których cząsteczki zawierają 16–48 atomów węgla

temperatura topnienia
temperatura topnienia

temperatura, w której substancja przechodzi ze stanu stałego w ciecz

temperatura wrzenia
temperatura wrzenia

temperatura, w której następuje intensywne parowanie zachodzące w całej objętości cieczy podczas jej ogrzewania

Bibliografia

Krzeczkowska M., Loch J., Mizera A., Chemia. Repetytorium. Liceum. Poziom podstawowy i rozszerzony, Warszawa - Bielsko‑Biała 2010.