Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
wariacja z powtórzeniami
Definicja: wariacja z powtórzeniami

Doświadczenie polegające na k – krotnym powtórzeniu czynności, która za każdym razem może się skończyć na jeden z n sposobów nazywa się k – wyrazową wariacją z powtórzeniami zbioru n – elementowego.

liczba wszystkich wariacji z powtórzeniami
Twierdzenie: liczba wszystkich wariacji z powtórzeniami

Liczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowego.liczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowegoLiczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowego.

Przykład 1

Obliczymy, ile jest wszystkich funkcji, których dziedziną jest zbiór a,b,c,d,e,f a zbiorem wartości jest zbiór 1,2,3.

Zauważmy, że każdy argument funkcji spełniającej warunki zadania może przyjmować jedną z trzech dostępnych wartości:

a, b, c, d, e, f1,2,3.

Zatem każda taka funkcja da się wzajemnie jednoznacznie przyporządkować do sześcioelementowego ciągu a,b,c,d,e,f, którego elementy przyjmują wartości ze zbioru trzyelementowego 1,2,3.

Dla przykładu:
spełniającej warunki zadania funkcji g, takiej, że ga=1, gb=1, gc=3, gd=2, ge=2, gf=1, przypisany jest w ten sposób ciągciągciąg 1,1,3,2,2,1.

Zatem wszystkich takich funkcji jest tyle, ile sześcioelementowych wariacji z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniamiwariacji z powtórzeniami ze zbioru trzyelementowego, czyli 35=243.

Ważne!

Każda k – elementowa wariacja z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniami zbioru n – elementowego jest funkcją ze zbioru k – elementowego do zbioru n – elementowego.

Przykład 2

Rozpatrzmy siedmiokrotny rzut monetą.

R1s02ggx5kL6B1
Źródło: Jordan Rowland, dostępny w internecie: www.unsplash.com.

Każdy wynik takiego doświadczenia możemy zapisać jako siedmioelementowy ciąg r1,r2,r3,r4,r5,r6,r7, gdzie każdy z wyników uzyskanych w kolejnych rzutach r1, r2, r3, r4, r5, r6, r7 może przyjmować jedną z wartości: 'orzeł' lub 'reszka'.

Jeżeli te wartości oznaczymy jednoliterowym skrótem, odpowiednio o oraz r, to przykładowy wynik siedmiokrotnego rzutu monetą zapisany jako ciąg o,o,o,r,o,r,o oznacza, że w czwartym oraz w szóstym rzucie wypadła reszka, a w każdym z pozostałych pięciu rzutów wypadł orzeł.

Ponieważ każdy wynik omawianego doświadczenia jest siedmioelementową wariacją z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniamiwariacją z powtórzeniami ze zbioru dwuelementowego, więc wszystkich możliwych wyników siedmiokrotnego rzutu monetą jest 27=128.

Przykład 3

Rozpatrzmy trzykrotny rzut sześcienną kostką do gry.

Rt8sHXl22IXyv1
Źródło: Jonathan Petersson, dostępny w internecie: www.unsplash.com.

Każdy wynik takiego trzykrotnego rzutu możemy zapisać jako trzyelementowy ciąg r1,r2,r3, gdzie każdy z wyników uzyskanych w kolejnych rzutach r1, r2, r3 może przyjmować jedną z sześciu wartości: 1, 2, 3, 4, 5, 6.

Przykładowy wynik trzykrotnego rzutu kostką zapisany jako ciąg 6,5,1 oznacza, że w pierwszym rzucie wypadła liczba oczek równa 6, w drugim – liczba oczek równa 5, a w trzecim – liczba oczek równa 1.

Ponieważ każdy wynik trzykrotnego rzutu sześcienną kostką do gry jest trzyelementową wariacją z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniamiwariacją z powtórzeniami ze zbioru sześcioelementowego, więc wszystkich możliwych wyników tego doświadczenia jest 63=216.

Przykład 4

Ustalimy, na ile sposobów można rozmieścić siedem ponumerowanych od 1 do 7 kul w pięciu urnach, ponumerowanych od 1 do 5.

Zauważmy, że w powyższym zadaniu każdej kuli przypisujemy dokładnie jedną urnę (przyporządkowanie każdej urnie wrzuconych do niej kul NIE JEST funkcją – po rozmieszczeniu wszystkich kul znajdziemy urnę, w której są co najmniej dwie kule, a może się również tak zdarzyć, że pewna urna pozostanie pusta).

Każdy wynik takiego rozmieszczenia możemy zapisać jako siedmioelementowy ciąg k1,k2,k3,k4,k5,k6,k7, gdzie każdej z siedmiu kul k1, k2, k3, k4, k5, k6, k7 przypisujemy numer urny, do której została wrzucona.

Przykładowy wynik rozmieszczenia tych siedmiu kul zapisany jako ciąg 3,5,1,2,3,1,5 oznacza, że kule o kolejnych numerach od 1 do 7 zostały rozmieszczone w urnach o numerach odpowiednio: 3, 5, 1, 2, 3, 1, 5.

Ponieważ każdy wynik rozmieszczenia siedmiu ponumerowanych kul w pięciu ponumerowanych urnach jest siedmioelementową wariacją z powtórzeniamiwariacja z powtórzeniamiwariacją z powtórzeniami ze zbioru pięcioelementowego, więc wszystkich możliwych wyników tego doświadczenia jest 57=78125.

Słownik

wariacja z powtórzeniami
wariacja z powtórzeniami

k – wyrazowy ciąg o elementach wybieranych dowolnie (czyli z powtórzeniami) ze zbioru n – elementowego

ciąg
ciąg

funkcja, której dziedziną jest zbiór wszystkich dodatnich liczb całkowitych lub pewien jego podzbiór, a wartościami są liczby rzeczywiste

liczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowego
liczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowego

liczba wszystkich k – elementowych wariacji z powtórzeniami zbioru n – elementowego jest równa nk.