Komunikacja to dział gospodarki, który obejmuje przemieszczanie się ładunków i ludzi za pomocą środków lokomocji - transportu oraz łączności, czyli przekazywania informacji. Rozwój transportu wpłynął na zmianę lokalizacji produkcji osadnictwa, wzrost ruchliwości społeczeństwa oraz wymianę handlową. Transport i łączność wpływają na siebie, a ich znaczenie w gospodarce zależy od poziomu rozwoju danego kraju. Transport możemy podzielić na niezmechanizowany, kolejowy, samochodowy, morski, żeglugę śródlądową oraz transport lotniczy.

Rzeki są najstarszymi drogami transportowymi świata. Już w starożytności Nil, Tygrys czy Eufrat były wykorzystywane do żeglugi. Do rozwoju transportu rzecznego, czyli żeglugi śródlądowejżegluga śródlądoważeglugi śródlądowej, niewątpliwie przyczyniło się zagospodarowanie sieci rzecznej, na przykład poprzez budowę śluz i kanałówkanałkanałów. Często konieczna bywała także regulacja rzek.

Głównym celem budowy kanałów wodnych jest połączenie naturalnych dróg wodnych i utworzenie śródlądowych systemów rzecznychsystem rzecznysystemów rzecznych, co znacznie ułatwia żeglugę i skraca czas podróży statków rzecznych. Najdłuższy kanał to Wielki Kanał znajdujący się w Chinach. Ma on długość około 1800 km. Inne znane kanały na świecie to między innymi: Kanał Śródlądowy, Kanał Erie–Wielkie Jeziora–Rzeka Hudson, Kanał Sueski, Kanał Morza Północnego, Kanał Panamski, Kanał Południowy, Kanał Wellandzki, Kanał Wołga‑Don.

Śródlądowe drogi wodne umożliwiają transport ludzi i towarów. Aby droga wodna mogła istnieć, konieczne jest występowanie infrastruktury. Przede wszystkim są to porty lub przystanie, czyli miejsca, gdzie statki się zatrzymują, ładują i rozładowują towary oraz wysadzają pasażerów. Ważnym elementem definicji drogi wodnej jest też szlak żeglowny, którym jest pas wody przeznaczony do żeglugi. Wspomnieć należy też o głębokości tranzytowej, czyli najmniejszej głębokości szlaku żeglownego określonego odcinka drogi wodnej. Aby statek czy prom mógł wykorzystywać daną rzekę do żeglugi, musi być ona odpowiednio głęboka.

Najważniejsze szlaki żeglugi śródlądowej na świecie

• System Wielkich Jezior i rzeki św. Wawrzyńca w Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Jest połączony z systemem wodnym Missisipi–Missouri i tworzy największy system żeglugi śródlądowej na świecie. W dużej mierze dostępny jest dla statków morskich;

• System Renu – wraz z innymi rzekami (Rodan, Sekwana, Łaba, Dunaj, Wezera, Odra, Wisła) jest najważniejszym systemem Żeglugi Śródlądowej w Europie;

• System Wołgi – rzeka połączona jest kanałami z Donem (M. Czarnym), Dźwiną i Newą;

• System Jangcy i Wielki Kanał oraz inne rzeki chińskie – ważne ze względu na transport pasażerów;

• System Amazonki;

• System Parany.

Istotną rolę pełnią także inne rzeki położone na obszarach trudno dostępnych, na przykład rzeki syberyjskie, ale też Amazonka i Kongo, które są często jedynymi szlakami transportowymi danego regionu.

Rn9u3hpOaQHBv

Zdjęcie przedstawia widok z lotu ptaka na szeroką rzekę. Przez rzekę prowadzi most. Na rzece są podłużne fragmenty lądu pokryte zielenią. Po dwóch stronach rzeki są liczne zabudowania.

Zalety i wady transportu śródlądowego

Zalety transportu śródlądowego to przede wszystkim niskie koszty, niskie nakłady energetyczne, a także możliwość przewozu ładunków masowych o dużej objętości (piasek, drewno, węgiel, materiały budowlane) oraz towarów niewymagających szybkich dostaw. Żegluga śródlądowa jest przyjazna dla środowiska, umożliwia połączenie komunikacyjne na obszarach słabo rozwiniętych lub trudno dostępnych.

Główną wadą żeglugi śródlądowej jest to, że jest zależna od wahań stanów wody i zamarzania rzek, co powoduje, że na niektórych obszarach może rozwijać się jedynie okresowo. Poza tym jest to powolny rodzaj transportu. W XX wieku znaczenie żeglugi śródlądowej, mimo wielu jej zalet, zmalało, ale w ostatnich latach zainteresowanie nią ponownie rośnie ze względu na dążenie do obniżenia kosztów przewozu.

Słownik