Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Przypomnijmy definicję walca.

Walec
Definicja: Walec

Walcem nazywamy bryłę obrotową, która powstaje przez obrót prostokąta wokół osi zawierającej jeden z jego boków.

Już wiesz

Pole powierzchni całkowitej walca o promieniu podstawy r i wysokości h obliczamy ze wzoru

Pc=2πr2+2πrh.

Objętość walca

Niech r będzie długością promienia podstawy walca, a h jego wysokością.

Rzemhh9ig0eT0

Wówczas objętość walcawalecwalca obliczamy ze wzoru

V=Pp·h.

Ponieważ podstawa walca jest kołem, zatem objętość walca obliczamy ze wzoru

V=πr2·h.
Przykład 1

Wiadomo, że pole powierzchni całkowitej walca wynosi 24π+163π, a promień podstawy walca ma długość 23. Obliczymy objętość tego walca.

Rozwiązanie

Narysujmy walec i wprowadźmy oznaczenia, jak na rysunku.

R1CAkWyWkuWlE

Ponieważ promień podstawy walca r=23 a pole powierzchni całkowitej walca obliczamy ze wzoru Pc=2πr2+2πrh, to do wyznaczenia długości wysokości h walca rozwiązujemy równanie:

24π+163π=2π·232+2π·23·h

24+163=2·12+43·h

163=43·h, czyli h=4.

Wobec tego objętość walca wynosi:

V=π·232·4=48π.

Przykład 2

Obliczymy, o ile procent zwiększyła się objętość walca, w którym promień podstawy oraz wysokość zwiększono o 10%.

Rozwiązanie

Jeżeli r jest długością promienia podstawy walca a h jego wysokością, to objętość walca wyraża się wzorem:

V=πr2·h.

Jeżeli długości promienia podstawy oraz wysokości walca zwiększymy o 10%, wówczas wielkości te będą wynosiły odpowiednio 1, 1r oraz 1, 1h.

Zatem objętość walca będzie wynosiła V=π·1,1r2·1,1h=1,331πr2·h=133,1%·πr2·h.

Wobec tego objętość walca zwiększyła się o:

133,1%-100%=33,1%.

Przykład 3

Śruba wykonana z mosiądzu ma kształt bryły przedstawionej na poniższym rysunku. Obliczymy masę tej śruby, jeżeli wiadomo, że 1 cm3 stopu waży 8,5 g. W obliczeniach przyjmiemy, że π=3,14.

R1GAENVlnLXNo

Rozwiązanie

Zauważmy, że bryła z rysunku zbudowana jest z dwóch walców.

Wprowadźmy następujące oznaczenia:
r1 – długość promienia mniejszego walca,
r2 – długość promienia większego walca,
h1 – długość wysokości mniejszego walca,
h2 – długość wysokości większego walca.

Z rysunku odczytujemy, że:

r1=1 cm,

h1=3 cm,

r2=2 cm,

h2=6 cm.

Zatem objętość bryłyobjętość bryłyobjętość bryły wynosi:

V=π·12·3+π·22·6=3π+24π=27π=27·3,14=84,78 cm3.

Zatem masa tej śruby wynosi:

84,78 g·8,5 g=720,63 g.

Przykład 4

Prostokąt o boku długości 6 i przekątnej długości 12 obracamy wokół osi przechodzącej przez środki dłuższych boków. Obliczymy objętość otrzymanego walca.

Rozwiązanie

Narysujmy prostokąt oraz otrzymany walecwalecwalec, jak na poniższych rysunkach.

R1MX6zHAugjBb

Jeżeli przez x oznaczymy długość drugiego boku prostokąta, to do wyznaczenia wartości x rozwiązujemy równanie, korzystając z twierdzenia Pitagorasa:

x2+62=122

x2+36=144

x2=108

x=63.

Jeżeli r jest długością promienia podstawy walca, to r=12·63=33, a wysokość walca h=6.

Zatem objętość walca jest równa:

V=πr2·h

V=π·332·6=162π.

Przykład 5

Obliczymy objętość walca z poniższego rysunku.

R13veYzIQiyzw

Rozwiązanie

Z rysunku odczytujemy, że promień podstawy r=8.

Do wyznaczenia długości wysokości h wykorzystamy twierdzenie Pitagorasa:

82+h2=202

64+h2=400

h2=336

h=421.

Wobec tego objętość bryły z rysunku wynosi:

V=π·82·421=256π21.

Słownik

walec
walec

bryła obrotowa, która powstaje przez obrót prostokąta wokół osi zawierającej jeden z jego boków

objętość bryły
objętość bryły

ilość sześcianów jednostkowych, jakimi można wypełnić daną bryłę