Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1K1zwT5aNqKF1

Przedstawiciele austriackiego ekspresjonizmu - Oskar Kokoschka, Egon Schiele

Oskar Kokoschka, „Emigranci”, 1916-17, olej na płótnie, Pinakothek der Moderne, Monachium, Niemcy, blogspot.com, CC BY 3.0

Ważne daty

1886 – w Pöchlarn rodzi się Oskar Kokoschka

1890 – w Tulln przychodzi na świat Egon Schiele

1905‑1909 – podjęcie studiów przez Oskara Kokoschke w Kunstgewerbeschule w Wiedniu.

1906‑1909 – podjęcie studiów przez Egona Schiele na kierunkach malarstwo i rysunek na wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych.

1907 – nawiązanie znajomości Egona Schiele z Gustawem Klimtem.

1909 – Egon Schiele założył Neukunstgruppe – Grupę Nowej Sztuki.

1911 – uczestnictwo Egona Schiele i Oskara Kokoschki w wystawie młodych artystów Hagebund w Wiedniu.

1913 – obecność Egona Schiele na 43‑ej Ekspozycji Secesji Wiedeńskiej w Hamburgu, Stuttgarcie, Dreźnie i Berlinie.

1917 – przeprowadzka Oskara Kokoschki do Drezna; ulegnięcie wpływom grupy Die Brücke.

1918 – udział Egona Schiele w 49‑ej Ekspozycji Secesji Wiedeńskiej

1918 – śmierć Egona Schiele w Wiedniu

1919‑1923 – Oskar Kokoschka pracuje jako profesor na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie.

1980 – śmierć Oskara Kokoschki w Montreux w kantonie Vaud w Szwajcarii nad Jeziorem Genewskim

Scenariusz lekcji dla nauczyciela

ReGb4Eld92cb61
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.
1

I. Rozwijanie zdolności rozumienia przemian w dziejach sztuki w kontekście ich uwarunkowań kulturowych, środowiskowych, epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce. Uczeń:

10. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat epok, kierunków, stylów i tendencji w sztuce oraz środowisk artystycznych.

1. wykazuje się znajomością chronologii dziejów sztuki, z uwzględnieniem:

g) sztuki 1 połowy XX wieku (fowizm, ekspresjonizm, kubizm, futuryzm, formizm, koloryzm, abstrakcjonizm geometryczny i niegeometryczny, dadaizm, surrealizm, konstruktywizm, École de Paris, styl art déco,

5. charakteryzuje i opisuje sztukę powstałą w obrębie poszczególnych epok, kierunków i tendencji;

II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

13. dokonuje opisu i analizy, w tym porównawczej, dzieł z uwzględnieniem ich cech formalnych:

c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;

18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.

2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;

3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;

9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;

III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:

3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;

4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;

6. porównuje dzieła różnych artystów tworzących w podobnym czasie;

8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.

IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:

3. definiuje terminy i pojęcia związane z dziełami współczesnymi, które wymykają się klasyfikacjom i przyporządkowaniu do tradycyjnych dyscyplin artystycznych, jak: collage, instalacja, asamblaż, ambalaż, ready made, dekalkomania, fotomontaż, frotaż, happenning i performance;

6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;

V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:

3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.

Nauczysz się

charakteryzować twórczość Oskara Kokoschki i Egona Schiele;

wymieniać najważniejsze dzieła stworzone przez obu artystów;

rozróżniać dzieła poszczególnych malarzy;

określać tematy podejmowane przez artystów;

analizować porównawczo dzieła.

mc6f59b3ded988736_0000000000097

Oskar Kokoschka – austriacki ekspresjonista

W dzieciństwie Oskar uczęszczał do szkoły państwowej „Staatsrealschule” w Währing. Z tego okresu pochodzą jego najwcześniejsze rysunki i akwarele. Kunstgewerbeschule we Wiedniu, w latach 1905 – 1909, rozpoczął poważne kształcenie pod kierunkiem artystów wiedeńskiej SecesjiSecesja Wiedeńska, Vereinigung Bildender Künstler Βsterreichs Sezessionwiedeńskiej Secesji, m.in. Carla Otto Czeschki i Bertolda Löflera.

R1QPiXOqhxj9s
Ilustracja przedstawia okładkę książki Die Träumenden Treben, na okładce mieści się śpiąca kobieta w długich, żółtych włosach. Ubrana jest w suknię w kolorze czerwonym i białym. Wokół kobiety widoczne są granatowe pasy w postaci kręgów. Na dalszym planie znajduje się biały niski mur, białe zabudowania oraz teren z drzewami i innymi roślinami, po którym spaceruje jeleń. W oddali widać siedzącą sarnę. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt zawierający dodatkowe informacje: Punkt 1: Pierwszym mistrzem Oskara Kokoschki był Gustav Klimt, któremu zadedykował swą debiutancką, artystyczną książkę: Die Träumenden Knaben (Śniący chłopcy, 1907). Ilustracje do tego poematu traktowane są przez obecną krytykę za szczytowe osiągnięcie wiedeńskiej secesji. Już w nich zauważalne są początki ekspresjonizmu.
Oskar Kokoschka, Okładka książki „Die Träumenden Treben”, Wiedeń 1917, fotolitografia, MoMA, Nowy Jork, USA, moma.org, CC BY 3.0

Po wystawie Kunstschau w 1908 roku prace artysty, utrzymane w klimacie sztuki Klimta, wywołały oburzenie publiczności. Ekspozycja wraz z następną – Internationale Kunstschau w 1909 roku, doprowadziła do odrzucenia przez Kokoschkę panującego wtedy stylu, zwanego w Niemczech Jugendstil, inaczej secesji, pod wrażeniem dzieł Vincenta van Gogha i znajomości z awangardowym architektem Adolfem Loosem, dając podstawy rozwojowi ekspresjonizmu.

Lata 1909‑1914 to najbardziej rewolucyjny okres w twórczości Kokoschki, który ustanowił go jednym z najwybitniejszych ekspresjonistów europejskich. W 1909 roku, usunięty został ze szkoły po skandalicznym przedstawieniu jego własnej sztuki Mörder Hoffnung der Frauen (Morderca, nadzieja kobiet), wystawionej podczas Kunstschau. Kokoschka tworzy wówczas, plakat zatytułowany Pieta,

R1CndOSZqy3W4
Oskar Kokoschka, „Pieta”, Plakat zaprojektowany do własnej sztuki teatralnej „Morderca nadzieja kobiet”, 1909, papier 122x79,5 cm, Graphische Sammlung Albertina, Vienna, Austria (Dział grafiki, Muzeum Historyczne w Wiedniu). Reprodukowany również w Sztuka Świata, red. Izabela Kunińska, red. nauk. Wojciech Włodarczyk, tom 9, str. 69, Warszawa 1969, rynekisztuka.pl, CC BY 3.0

zaprojektowany właśnie do tej sztuki teatralnej w 1909 r., znajdujący się obecnie w Graphische Sammlung Albertina (Dział grafiki Muzeum Historycznego w Wiedniu). Stanowi on jedną z najciekawszych wizji artystycznych w nurcie ekspresjonizmu, która nie była wolna od skomplikowanej symboliki. Dramatyzm ujęcia a zarazem proste wysmakowane liternictwo powodują, że jest jednym z najciekawszych przykładów estetyki ekspresjonistycznej. Kokoschka pod okiem Loosa rozpoczął karierę portrecisty, podczas której stworzył cykl słynnych „psychologicznych” portretów. Artysta nie oddawał jedynie cech fizycznych modeli, ale przede wszystkim ich strukturę psychiczną. Portrety miały być malarską interpretacją intelektualnych i duchowych wartości przedstawianych postaci. Przykładem jest Portret Felixa Albrechta Harta z 1909 roku,

RVctwcLgFBnlI1
Oskar Kokoschka, „Portret Albrechta Harta”, 1909, olej na płótnie, Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Waszyngton, USA, cloudfront.net, CC BY 3.0

W 1917 roku, po okresie rekonwalescencji wyjechał do Drezna. Od momentu gdy przeprowadził się do Drezna uległ wpływom Die BrückeDie BrückeDie Brücke.

W latach 1919‑1923 Kokoschka podjął pracę na Akademii Sztuk Pięknych w Dreźnie już jako profesor. W pierwszych latach stworzył szereg obrazów, charakteryzujących się zimną gamą kolorystyczną, z dominacją błękitów, zieleni i bieli (Emigranci, 1916‑17; Przyjaciele, 1917‑18; Autoportret, 1917).

R1K1zwT5aNqKF1
Oskar Kokoschka, „Emigranci”, 1916-17, olej na płótnie, Pinakothek der Moderne, Monachium, Niemcy, blogspot.com, CC BY 3.0

Deformacja w ekspresjonistycznych dziełach Egona Schiele

Młody artysta zafascynowany pracami twórców reprezentujących Secesję Wiedeńską, a zwłaszcza Gustawa Klimta, którego poznaje w 1907 roku, buntuje się, myśli o porzuceniu Akademii. W 1909 roku udaje mu się otrzymać dyplom ukończenia Akademii Sztuk Pięknych, który Griepenkerl podpisuje z zastrzeżeniem: żeby nigdy nikomu nie ujawniał, u kogo studiował. Znajomość z Gustawem Klimtem i jego wielkie uznanie dla twórczości młodziutkiego, zaledwie 19‑letniego Egona, owocuje kupowaniem przez Klimta rysunków artysty i podsyłaniem mu modelek. Wprowadza także Schielego do działających od 1903 roku – Warsztatów Wiedeńskich (Wiener Werkstӓtten).

Warsztaty stworzone z inicjatywy architekta Josefa Hoffmanna, propagowały ideę syntezy sztuk i rzemiosł (Gesamtkunst). W ramach Warsztatów Schiele projektuje ubiory i kartki pocztowe. W 1909 roku bierze udział w międzynarodowej wystawie Kunstschau, również dzięki wstawiennictwu Klimta. Płotna Schielego eksponowane są wraz z dziełami Kokoschki, Muncha, Bonarda, Matisee’a, van Gogha i Gauguina. W tym samym roku z przyjacielem Antonem Peschką i kilkoma kolegami z Akademii, zakłada Neukunstgruppe – Grupę Nowej Sztuki, która prężnie zaczyna swą działalność organizując w grudniu wystawę, w wiedeńskiej galerii Gustava Pisko.

Schiele w trakcie swojego krótkiego życia, maluje ponad sto autoportretów, w tym aktów. Świadczy to o fascynacji własnym ciałem i duchem. Charakterystyczną cechą większości dzieł jest ekspresywne traktowanie rąk. Artysta często używa gestu rozstawionych w kształt litery „V” palców, jak na Autoportrecie z pochyloną głową. Wyjątkowym, ekspresjonistycznym, ale i symbolicznym w swoim wyrazie obrazem z tego roku są Eremici.

R1Yf3gdAZSpu01
Egon Schiele, „Eremici”, 1912, 181x181 cm, Leopold Museum w Wiedniu, Austria, cdninstagram.com, CC BY 3.0

Symbolicznym, ponieważ przedstawia w nim swoją relację z mistrzem duchowym – Gustawem Klimtem. Obraz staje się alegorią przekazywania mocy twórczej młodszemu artyście przez starszego. Jest portretem Egona Schielego, którego rozpoznajemy po geście rozstawionych w „V” palców i stojącego za nim Klimta. Postaci przedstawione na jasnym tle, odziane w ciemne habity, splatają się w jednorodną bryłę, z której wyłaniają się jaśniejsze głowy i ręce. W obrazie współegzystuje życie i śmierć. Umieszczone obok potrójnej sygnatury artysty zwiędłe róże, symbolizują nietrwałość życia. Już w początkach swojej twórczości Schiele interesuje się naturą, tworzy pejzaże w plenerze. W myśl zasad impresjonistów i uwalniając się od reguł narzuconych w Akademii. Nie analizuje jednak światła i wibracji kolorów, a ilustruje proces przejścia od życia do śmierci, przeobrażając pejzaże w „zwierciadło własnej duszy”.

Wraz z grupą Der Blaue Reiter w 1912 prezentuje dzieła w Monachium oraz w Kolonii na międzynarodowej wystawie Sonderbund. W 1913 ponownie w Monachium ma indywidualną wystawę w galerii Golza, a także bierze udział w 43‑ej Ekspozycji Secesji Wiedeńskiej w Hamburgu, Stuttgarcie, Dreźnie i Berlinie. W 1914 roku uczestniczy w wystawie Międzynarodowa Secesja w Rzymie, Kolonii, Brukseli oraz Paryżu. W początkowym okresie wybuchu pierwszej wojny światowej, ze względu na słabe zdrowie, unika mobilizacji. Poznaje mieszkające naprzeciwko jego pracowni dwie siostry – Edith i Adelę Harms. Po kilku miesiącach rozstaje się z Wally i podejmuje decyzję o małżeństwie z Edith. Ślub odbywa się 17 czerwca 1915 roku, jest przyśpieszony z powodu otrzymania karty mobilizacyjnej. 21 czerwca Schiele wyjeżdża do Pragi na przeszkolenie wojskowe, następnie przydzielony zostaje do jednostki w pobliżu Wiednia, gdzie pilnuje jeńców rosyjskich oraz w 1916 do obozu dla oficerów w Mühling koło Wieselburga. Może rysować i malować, a nawet bierze udział w wystawach. W okresie tym maluje między innymi Młodą kobietę i śmierć – obraz z 1915 roku, interpretowany jako metafora rozstania z Wally.

RbKCBkw8lmn5T1
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło „Młoda dziewczyna i śmierć” autorstwa Egona Schiele. Na ilustracji widać starszą osobę w ciemnym płaszczu, która obejmuje dłonią głowę kobiety klęczącej przed postacią w czarnym płaszczu. Obie osoby namalowane są, jakby w pozycji półleżącej na białej tkaninie. Kobieta ma brązowe włosy i kolorową sukienkę. Postaci wydają się unosić nad polami, na których w oddali widoczny jest koń. Na ilustracji umieszczony jest aktywny punkt zawierający dodatkowe informacje: Punkt 1: Temat podejmowany przez artystów już w średniowieczu i w epoce romantyzmu, Schiele obrazuje jako ostateczne pożegnanie kochanków, którzy obejmują się w geście desperacji. Przedstawienie na tle surowego pejzażu, które potęguje nastrój rozpaczy. Mężczyzna symbolizujący śmierć, ubrany w czarny habit, z gestem dłoni w układzie litery „V”, świadczącym o tym, że postacią przedstawioną jest sam Schiele. Dziewczyna przyciąga ukochanego cienkimi, zdeformowanymi rękoma, symbolizującymi całkowitą bezsilność. Obraz namalowany w brązach, szarościach, czerniach i złamanych bielach wyraża cierpienie i głęboką rezygnację.
Egon Schiele, „Młoda dziewczyna i śmierć”, 1915, 150x180 cm, Österreichische Galerie im Belvedere, Wiedeń, Austria, wikimedia.org, domena publiczna

Innym dziełem z 1915 roku jest Portret żony artysty, stojącej (Edith Schiele w sukni w paski).

R1WpjTGbUhOh31
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło „Portret żony artysty, stojącej” autorstwa Egona Schiele. Młoda kobieta stoi z opuszczonymi w dół rękami. Brązowe włosy ma upięte w kok, lekko się uśmiecha. Ubrana jest w białą bluzkę oraz sukienkę w kolorowe pasy. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt zawierający dodatkowe informacje: Punkt 1: Edith ma na sobie suknię w kolorowe paski, którą uszyła sobie z zasłon w pracowni męża w okresie wojny.
Egon Schiele, „Portret żony artysty, stojącej” („Edith Schiele w sukni w paski”), 1915, 180x 110 cm, Haags Gemeentemuseum, Haga, Holandia, wikipedia.org, domena publiczna

Od tego momentu żona zastąpi Wally jako główna modelka. Schiele maluje wiele jej portretów. Z 1915 roku pochodzi również dzieło Kobieta z dwojgiem dzieci.

Rct15w2fAZkDT1
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło „Kobieta z dwojgiem dzieci” autorstwa Egona Schiele. Na obrazie kobieta o lekko zarysowanej twarzy, siedzi trzymając na kolanach dwoje małych dzieci. Obraz wykonany jest w czarnym kolorze z pomarańczowo-złotym tłem, tylko dziecko po prawej stronie ma ubranko w kolorowe pasy. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt zawierający dodatkowe informacje: Punkt 1: Ekspresyjne przedstawienie matki, o twarzy zatroskanej z dziećmi na rękach, przywołująca w symbolice przedstawienia Piety. Zachwyca syntetyzm ujęcia, deformacje, linie i barwy – tło złote.
Egon Schiele, „Kobieta z dwojgiem dzieci”, 1915, olej na płótnie, Leopold Museum w Wiedniu, Austria, zeno.org, CC BY 3.0

W początku 1917 roku artysta otrzymuje przeniesienie do intendentury w Wiedniu. Franz Martin Haberditzl, dyrektor Moderne Galerie kupuje od nie‑go jeden portret Edith oraz rysunki. Sława Schielego rośnie. Maluje między innymi: Kobietę siedzącą ze zgiętym kolanem, dzieło które świadczy o osłabnięciu buntu artysty przeciwko tabu społecznemu.

R1Tpl3mFfwm9R1
Egon Schiele, „Kobieta siedząca ze zgiętym kolanem”, 1917, gwasz, akwarela i czarna kredka, 46x30,3 cm, Muzeum Narodowe, Praga, Czechy, wikipedia.org, domena publiczna

Twórczość z lat 1916‑1918 staje się bardziej umiarkowana w stosunku do radykalnego ekspresjonizmu prac wcześniejszych. Obraz Uścisk (Kochankowie II) z 1917 roku staje się ukoronowaniem jego twórczości o tej tematyce.

R1Jq2xH2QEyMF1
Ilustracja interaktywna przedstawia dzieło „Uścisk” autorstwa Egona Schiele. Na obrazie para nagich osób przedstawiona jest w uścisku na białej tkaninie, rozłożonej pośród zieleni. Mężczyzna widoczny z tyłu ma ciemne krótkie włosy, kobieta ma długie czarne włosy rozrzucone wokół głowy. Na ilustracji znajduje się aktywny punkt zawierający dodatkowe informacje: Punkt 1: Obraz wielkoformatowy, przedstawiający kochanków splecionych w akcie miłosnym, nawiązuje do dzieła Klimta Pocałunek. Jest jednak odmienny w przekazie stylistycznym – nie stabilny, pełen spokoju, ale żarliwy, wyrażający pasję i namiętność. Niespokojny ruch pędzla artysty oddaje sploty rozrzu-conych włosów, fałdy zmiętej pościeli, oddając napięcie ciał kochanków. Schiele osiąga w tym obrazie wymiar uniwersalny, dotykając piękna i siły fizycznego spełnienia, ale również samotności ludzkich dusz, nie mogących osiągnąć porozumienia. Ekspresjonistyczne dzieło Schielego można porównać z dziełem Oskara Kokoschki Narzeczona wiatru.
Egon Schiele, „Uścisk” („Kochankowie II”), 1917, 100x170 cm, Österreichische Galerie im Belvedere, Wiedeń, Austria, elculture.gr, CC BY 3.0

Schiele marzy o stworzeniu wspólnoty malarzy, rzeźbiarzy, muzyków i pisarzy. Chce włączyć w nią Arnolda Schönberga, Josefa Hofmana oraz Gustawa Klimta. Klimt niestety umiera 6 lutego 1918 roku na atak apopleksji. Na 49‑ej Ekspozycji Secesji Wiedeńskiej w marcu 1918 Schiele odnosi ogromny sukces, obwołany zostaje liderem awangardy wiedeńskiej. Zamierza założyć własną szkołę malarstwa, tworzy plany na temat przyszłej twórczości. Niestety jesienią 1918 roku, jego żona Edith będąca w szóstym miesiącu ciąży, zapada na grypę hiszpańską, której epidemia objęła całą Europę. 28 października odchodzi ze świata. Egon Schiele, także zarażony, umiera w trzy dni po niej – 31 października 1918 roku.

mc6f59b3ded988736_0000000000238

Zadania

classicmobile
Ćwiczenie 1
RZsiOd355uFfR1
Zaznacz nazwiska austriackich ekspresjonistów. Możliwe odpowiedzi: 1. Oskar Kokoschka, 2. Egon Schiele, 3. Gustav Klimt
Źródło: Mirella Korzus.
static
classicmobile
Ćwiczenie 2
R1QHMva6TO0DH1
Odpowiedz na pytanie. Czyja żona była namalowana w pasiastej sukience, uszytej z zasłon?
Źródło: Mirella Korzus.
static
classicmobile
Ćwiczenie 3
RIK9dYF3sYx7t1
Wybierz z podanych propozycji autora dzieła przedstawiającego kochanków. Możliwe odpowiedzi: 1. Gustaw Klimt, 2. Oskar Kokoschka, 3. Egon Schiele
Źródło: Mirella Korzus.
static
classicmobile
Ćwiczenie 4
Rtl3OuPyqj3RA1
Odpowiedz na pytanie. Kto jest autorem obrazu Młoda dziewczyna i śmierć?
Źródło: Mirella Korzus.
static
Zobacz także

Inna wersja zadania

R678ciUqpYOEPmc6f59b3ded988736_00000000000181
Ćwiczenie 5
Inna wersja zadania
Źródło: online skills, cc0.
classicmobile
Ćwiczenie 6
RQ8yvmelJ2Fvo1
Odpowiedz na spytanie. Kto jest autorem dzieła Emigranci?
Źródło: Mirella Korzus.
static
classicmobile
Ćwiczenie 7
RWnD3xKNfVnde1
Podaj tytuł plakatu namalowanego przez Oskara Kokoschkę.
Źródło: Mirella Korzus, licencja: CC0.
static
classicmobile
Ćwiczenie 8
RfiM0SBPjwe1l1
Zaznacz nazwisko pierwszego mistrza Oskara Kokoschki. Możliwe odpowiedzi: 1.Gustav Kokoschka, 2. Egon Schiele, 3. Gustav Klimt
Źródło: online skills.
static
mc6f59b3ded988736_0000000000018
mc6f59b3ded988736_0000000000292

Słownik pojęć

Der Sturm
Der Sturm

tygodnik, wydawany w Berlinie w latach 1910–1932. Założony i redagowany przez H. Waldena, związany głównie z ekspresjonizmem. Oprócz czasopisma tę samą nazwę miały: wydawnictwo i galeria sztuki (od 1912). Od 1916 roku także szkoła artystyczna. „Der Sturm” odegrał dużą rolę jako jeden z głównych ośrodków sztuki awangardowej w Europie.

Die Brücke
Die Brücke

niemiecka grupa ekspresjonistów działająca jako pierwsze ugrupowanie awangardy artystycznej w Niemczech w latach 1905‑1913. Założona w Dreźnie przez F. Bleyla, L. Kirchnera, E. Heckela i K. Schmidt‑Rottluffa. W latach 1906–1911 członkami grupy zostali: E. Nolde, M. Pechstein, C. Amiet, A. Gallen‑Kallela, K. van Dongen, O. Müller i B. Kubišta. Po przeniesieniu działalności grupy do Berlina nastąpiło połączenie z ugrupowaniem Neue Sezession. Nazwa ugrupowania wprowadzona została przez K. Schmidta‑Rottluffa i miała wskazywać na chęć przerzucenia mostu (co oznacza w języku niemieckim die Brücke) między sztuką współczesną a sztuką przyszłości. Członkowie Die Brücke postulowali walkę z naturalizmem w sztuce. Posługiwali się płaską, kontrastowo zestawioną, intensywną plamą barwną. Uprawiali też grafikę, zwłaszcza drzeworyt. Głównie tworzyli kompozycje figuralne, często o charakterze społeczno‑obyczajowym i symbolicznym. Die Brücke organizowało regularne wystawy i posiadało własne publikacje. Działalność grupy miała duże znaczenie dla nowoczesnej niemieckiej grafiki. Grupa rozwiązana została w 1913 roku.

Ekspresjonizm
Ekspresjonizm

nurt artystyczny obejmujący różne dziedziny sztuki - plastykę, literaturę, muzykę, taniec, film. Zajmujący pozycję opozycyjną zarówno wobec malarstwa akademickiego, jak i realizmu i impresjonizmu. Manifestujący się w większości krajów europejskich, a także w USA i Meksyku. Rozwijał się od końca XIX wieku i w pierwszej ćwierci XX w. Największą rolę odegrał w sztuce krajów niemieckojęzycznych. Nurt w malarstwie cechujący się dążeniem do wywarcia silnego wrażenia na odbiorcy. Expressio z łaciny oznacza „wyrażam”. Słowa ekspresjonizm w odniesieniu do malarstwa po raz pierwszy użył J.A. Hervé, nazywając w ten sposób cykl swoich obrazów wystawionych w Salonie Niezależnych. Podstawowym dążeniem ekspresjonistów była ekspresja własnych emocji, stanów psychicznych i uczuć. Sztuka miała być w pełni subiektywna. W tym celu stosowano wyraziste środki artystyczne takie jak: deformacja, wyolbrzymienie (zwłaszcza brzydoty), ostro malowane kontury przedmiotów, kontrasty barwne i wyraziste kolory.

Fowizm
Fowizm

/ od fr. fauve‑dzikie zwierzęta /Kierunek w malarstwie francuskim wykształcony w latach 1905‑07. Cechujący się zerwaniem z realizmem na rzecz uproszczeń formy, płaszczyznowości i kontrastowo zestawionych, intensywnych barw.

Grafika
Grafika

/ od gr. gráphō - piszę, rysuję / - dziedzina sztuki, której istotą jest powielanie na papierze (rzadziej pergaminie, atłasie, jedwabiu) kompozycji z uprzednio przygotowanej formy — klocka drewnianego, płyty metalowej (miedzianej, żelaznej, cynkowej, ołowianej, stalowej, aluminiowej), kamienia litograficznego oraz innych materiałów (ceraty, linoleum, szkła, gipsu), od których często wywodzi się nazwa techniki.

Grawiura
Grawiura

/od franc. Gravure/ – rycina odbita z płyty metalowej, wykonana techniką druku wklęsłego. Określenie to stosowane jest głównie do odbitek technik wklęsłych litograficznych, takich jak np. kamienioryt czy kwasoryt. Częstym błędem jest stosowanie tego terminu odnośnie do rycin wykonanych technikami druku wypukłego.

Impresjonizm
Impresjonizm

/ od fr. Impressionisme, łac. Impressio - odbicie, wrażenie / Kierunek w sztuce, przede wszystkim w malarstwie, rozwijający się głównie we Francji w latach 70. i 80. XIX w. Impresjoniści jako pierwsi porzucają swoje pracownie w celu dogłębnej analizy światła słonecznego na kolor. W ich dziełach światło uzależnione jest od pory dnia i pogody. Stąd budowanie formy pod wpływem chwili – wrażeniowość.

Jugendstil
Jugendstil

kierunek w sztuce, patrz secesja.

Kubizm
Kubizm

kierunek w sztuce stworzony w 1906 roku przez Picassa i Braqua. Początkowo inspirowany geometrycznymi uproszczeniami stosowanymi przez Cezannéa oraz sztuką etniczną - głównie rzeźbą afrykańską. Eksploatował głównie problematykę związaną z geometrią przedmiotów i przestrzeni oraz ich synchroniczną rejestracją z różnych punktów obserwacji. Dzielił się na dwie główne fazy: k. analityczny, k. syntetyczny.

Litografia
Litografia

/ od gr. líthos - kamień, gráphō - piszę/ - Technika graficzna zaliczana do druku płaskiego, gdzie rysunek przeznaczony do powielania wykonuje się na kamieniu litograficznym. Także odbitki wykonane są w tej technice.

Pont‑Avent
Pont‑Avent

Szkoła z Pont‑Avent - nazwa nadana została grupie malarzy (m.in.: C. Amiet, É. Bernard, Ch. Laval, J. Meyer de Haan, A. Séguin, P. Sérusier), którzy skupili się w latach 1888–1900 wokół Paula Gauguina, podczas jego pobytu w Bretanii w Pont‑Aven. Twórczość ich, inspirowana przez grafikę japońską, sztukę archaiczną i ludową, stała się jednym z przejawów symbolizmu. Charakteryzował ją syntetyzm formy, nadawanie linii i barwie znaczeń symbolicznych oraz posługiwanie się płaską plamą barwną obwiedzioną dekoracyjnym konturem. Szkoła z Pont‑Aven rozpadła się po wyjeździe Gauguina na Tahiti, ale jej tradycje były kontynuowane w twórczości malarzy - m. in. E. Bernarda.

Postimpresjonizm
Postimpresjonizm

kierunek w malarstwie, głównie w sztuce francuskiej na przełomie XIX i XX wieku. Ramy czasowe zostały określone wyjątkowo precyzyjnie – od 1886 r. (ostatnia wystawa impresjonistów) do 1905 (pierwsza wystawa fowistów).Jak wskazuje sam termin - nurt następujący po impresjonizmie, wyrastający z niego, lecz w dużej mierze odrzucający jego założenia. Postimpresjoniści kontynuowali zainicjowane przez impresjonistów poszukiwania kolorystyczne ale odrzucali zasadę mimesis. Według nich obraz powinien być autonomicznym dziełem sztuki. Inwencja artysty była ważniejsza niż wierne naśladowanie rzeczywistości. Ich twórczość charakteryzowała się większym ładunkiem emocjonalnym, była też bardziej subiektywna. Dbają o bogaty koloryt dzieła, oddanie swoich uczuć i przemyśleń, a nie o grę światła i uchwycenie chwili.

Rytownictwo
Rytownictwo

dział grafiki, sztuka wycinania, rycia lub trawienia kompozycji własnych (grafika autorska) bądź cudzych (grafika reprodukcyjna) na płycie metalowej lub klocku drewnianym.

Secesja
Secesja

określenie stylu panującego na przełomie XIX i XX wieku (od lat 90. do początku XX w) w sztuce europejskiej i amerykańskiej, Termin wywodzi się od łacińskiego słowa seccesio, które oznacza „odejście”, „oderwanie się”. Prąd ten stanowił rzeczywiście odejście od panującego przez wieki stylu klasycznego, zerwanie z akademickim przestrzeganiem norm i naśladownictwem dawnych epok. We Francji i Belgii styl określany jako Art Nouveau, czyli Nowa Sztuka, w Niemczech – Jugendstil, w Austrii Sezession. Secesja wpisuje się w szerokie ramy – modernizmu. Charakterystycznymi dla secesji środkami obrazowania stylistycznego są: łagodne, faliste linie, swobodna kompozycja, asymetria, bogactwo ornamentyki głównie roślinnej, zwierzęcej i abstrakcyjnej, linearyzm i pastelowe barwy. Twórcy secesyjni fascynowali się sztuką japońską. W niej szukali inspiracji. Wprowadzano egzotyczne motywy i jasny koloryt. Stosowanie płaskiej plamy było świadectwem zerwania z obowiązującymi regułami perspektywy i światłocienia. Artyści tworzyli we wszystkich dziedzinach sztuki, także użytkowych: ceramice, modzie, biżuterii.

Secesja Berlińska, Berliner Sezession
Secesja Berlińska, Berliner Sezession

ugrupowanie powstałe w 1899 roku z inicjatywy artystów przeciwstawiających się sztuce akademickiej, którzy wystąpili z ugrupowania Die Verein Berliner Künstler (Związek Artystów Berlińskich). Zaczątkiem Secesji Berlińskiej była grupa Elf. Secesja Berlińska jednoczyła artystów różnych orientacji, głównie impresjonistów (M. Liebermann, M. Slevogt) i modernistów (W. Leistikow). Narastające tendencje konserwatywne (po 1910) doprowadziły do powstania opozycyjnej grupy Neue Sezession, łączącej członków grupy Die Brücke i Neue Künstlervereinigung.

Secesja Wiedeńska, Vereinigung Bildender Künstler Βsterreichs Sezession
Secesja Wiedeńska, Vereinigung Bildender Künstler Βsterreichs Sezession

stowarzyszenie założone 25 maja 1897 przez artystów austriackich, wśród których przoduje Gustaw Klimt. Artyści protestując przeciw konserwatyzmowi i komercjalizacji sztuki akademickiej, opuścili wiedeński Künstlerhaus. Głównymi przedstawicielami Secesji Wiedeńskiej są: G. Klimt, R. von Alt, J. Hoffman, C. Moll, K. Moser, J.M. Olbrich, E. Orlik, A. Roller, O. Wagner. Organem stowarzyszenia było pismo „Ver Sacrum”. W 1898 otwarto w Wiedniu pawilon wystawowy Secesji Wiedeńskiej, projektu Josefa Olbricha w modernistycznym stylu. Okres największej aktywności stowarzyszenia trwał do 1902. W wystawach Secesji Wiedeńskiej brali udział najwybitniejsi reprezentanci europejskiego modernizmu. Wiedeń stał się jednym z głównych ośrodków sztuki secesyjnej. Secesja Wiedeńska została rozwiązana w 1939 roku. Działalność wznowiono po 1945 roku.

Symbolizm
Symbolizm

kierunek w sztukach plastycznych i literaturze zapoczątkowany w II połowie XIX stulecia. Pojęcie „symbolizm” po raz pierwszy użyte zostało w 1886 roku. Było tytułem manifestu opublikowanego we francuskim „Le Figaro”, grupy artystycznej poetów francuskich, którzy z symboli budowali płaszczyznę wyrażania w swoich wierszach. U jego podstaw legło przeświadczenie, iż świat poznawany przez człowieka jest tylko pozorny, a w jego głębi (pod tym, co dostępne ludzkiemu poznaniu) kryją się prawdziwe wartości, których nie da się pojąć za pomocą rozumu bądź zmysłów (kryzys naukowego światopoglądu). W przypadku takiego pojmowania rzeczywistości niemożliwe staje się także wyrażanie jej za pomocą tradycyjnego języka. Jej istotę można oddać tylko poprzez symbole – wieloznaczne przedstawienia wymykające się stałej i jednoznacznej interpretacji.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

mc6f59b3ded988736_0000000000343

Galeria dzieł sztuki