Przeszłość mityczna – świat bogów i herosów
W co wierzyli starożytni Grecy?
Starożytni Grecy wierzyli, że na szczycie góry Olimp mieszkali bogowie. Jedli oni ambrozję i pili nektar. Były to boskie przysmaki, które zapewniały im nieśmiertelność oraz wieczną młodość. Według Greków na Olimpie panowała wieczna wiosna i piękna pogoda. Nikt nie chorował. Grecy wyobrażali sobie, że bóstwa nie tylko wyglądają jak ludzie, ale także mają ludzkie cechy charakteru. Bogowie potrafili kochać, być pomocni i przyjaźni. Często jednak bywali złośliwi, samolubni, podstępni, a nawet okrutni. Ich życie i przygody opisywały mity.
Czym różniło się życie ludzi od tego, które wiedli bogowie na Olimpie?
Wielka boska rodzina
Jak Grecy czcili swoich bogów?
Grecy uważali, że wszystko, co dzieje się w życiu człowieka, ma związek z działaniem bogów. Z tego powodu zabiegali o ich życzliwość i przychylność. Budowali im świątynie i ofiarowywali dary: zwierzęta, wino, mleko, a nawet ciastka.
Każdą świątynię grecką budowano dla konkretnego boga lub bogini. Na środku świątyni stawiano posąg, któremu oddawano cześć. Z zewnątrz otaczały ją kolumny.
Starożytni Grecy zwracali się do bogów w określonych sprawach. Przeczytaj poniższe prośby i wpisz imię bóstwa, do którego mogły być skierowane.
„Dziś wychodzę za mąż. O wielka bogini, opiekuj się mną i prowadź.” ............
„Panie, nie mamy już sił, by walczyć ze sztormem. Pomóż nam, gdyż w przeciwnym razie rozbijemy się o najbliższe skały.” ................
„Dziś sędziowie ogłoszą wyrok w mojej sprawie. Proszę, spraw, żeby był sprawiedliwy.” ............
„Zbliża się pora zbiorów. Pracowaliśmy ciężko. Prosimy, byś zesłał słoneczną pogodę bez deszczu i burzy, aby udało się nam zebrać plony.” ............
Jedną z najwspanialszych greckich świątyń był ateński Partenon. Na środku świątyni stał posąg bogini Ateny, opiekunki miasta. Został wykonany z kości słoniowej i złota. Posąg miał około 11 metrów wysokości. Ustawiony był na cokole, na którym widniały płaskorzeźby. Oryginalny posąg nie zachował się – na zdjęciu jego rzymska kopia z II wieku n.e.
Herosi – pół ludzie, pół bogowie
Wiele mitów zostało poświęconych herosom zrodzonym ze związków bogów z ludźmi. Herosi byli śmiertelni, ale dzięki boskiemu rodzicowi mieli nadludzką moc.
Jednym z najsłynniejszych herosów był Herakles, syn Zeusa i księżniczki Alkmeny. Herakles odznaczał się niezwykłą siłą – już jako niemowlę udusił węża. Był także odważny i dobrze strzelał.
Herakles popełnił straszliwą zbrodnię. Za karę bogowie kazali herosowi wykonać dwanaście prac, którym zwykli ludzie nie daliby rady.
Wybrane prace Heraklesa
Wojna trojańska
Jedną z opowieści mitycznych, w której splotły się losy bogów i ludzi, była historia wojny trojańskiej. Hera, Atena i Afrodyta wadziły się, która z nich jest najpiękniejsza. Na sędziego sporu Zeus wyznaczył syna króla Troi, Parysa. Każda z bogiń starała się go przekupić: Hera obiecywała mu władzę nad całą Azją, Atena przyrzekła mądrość i zwycięstwo w walce, a Afrodyta – miłość i rękę najbardziej urodziwej kobiety na ziemi. Była nią Helena, żona króla Sparty. Parys rozstrzygnął waśń bogiń na korzyść Afrodyty, która sprawiła, że piękna Helena zakochała się w nim, gdy uprowadził ją do Troi.
Menelaos, mąż Heleny, wyruszył z wojskiem, by odzyskać żonę. Dziesięć lat trwały walki pod Troją i wydawało się, że Grekom nie uda się zdobyć miasta. Wtedy sprytny Odyseusz, król Itaki, wymyślił podstęp. Za jego namową Grecy zbudowali wielkiego drewnianego konia i ukryli się w jego wnętrzu. Reszta wojowników opuściła obóz i udała, że odpływa do ojczyzny. Trojanie myśleli, że koń ma być ofiarą dla bogów i wciągnęli go do miasta. Jednak nocą z wnętrza konia wydostali się ukryci tam Grecy. Otworzyli bramy towarzyszom, którzy tymczasem przybili po cichu do brzegu. Troja została zdobyta przez Greków i spalona. Menelaos odzyskał Helenę.
Po zakończeniu wojny Odyseusz chciał odpłynąć do swojej ojczyzny. Niestety, naraził się Posejdonowi, który sprawił, że król Itaki przez dziesięć lat tułał się po morzach, zanim dotarł do domu.
Czy Troja istniała naprawdę?
Przez wieki uważano, że opowieść o wojnie trojańskiej jest tylko mitem, legendą, gdyż nigdzie nie było śladu po wielkiej i bogatej Troi. Jednak…
Na Boże Narodzenie 1829 r. pewien siedmioletni chłopiec dostał pod choinkę książkę, w której zobaczył ilustrację przedstawiającą płonącą Troję. Postanowił, że gdy dorośnie odnajdzie zaginione miasto i legendarne skarby króla Priama. Ów chłopiec nazywał się Heinrich Schliemann [wym. Hajnrich Szliman] i był Niemcem. W młodości nie miał pieniędzy, ale dzięki zdolnościom (nauczył się aż 22 języków!) i szczęściu w handlu dorobił się ogromnego majątku. Wtedy porzucił prowadzenie interesów i oddał się swojej prawdziwej pasji – archeologii. Z Iliadą w ręku, w której została opisana wojna trojańska, udał się do Azji Mniejszej na poszukiwanie Troi. Kierując się zawartymi w dziele wskazówkami, odnalazł wzgórze, pod którym mogło się kryć zaginione miasto. Okazało się, że był to dobry trop i wkrótce udało się je odkopać. Podczas prac archeologicznych natrafiono na wielki skarb: dziesiątki złotych przedmiotów – naczyń i klejnotów.
Schliemannowi udało się potwierdzić istnienie Troi. Czy prawdziwe są także dzieje wojny trojańskiej? Jak dotąd nie ma na to żadnych dowodów i możliwe, że jej losy na zawsze pozostaną dla nas jedynie barwną legendą.
Odpowiedz na pytania dotyczące odnalezienia ruin Troi.
Był ciekawy, czy Troja istniała naprawdę., Uważna lektura Iliady., Zainteresowała go ilustracja zamieszczona w książce., Znajomość języków obcych., Rozwijanie pasji, jaką była archeologia., Chciał odnaleźć legendarne skarby króla Priama.
| Jakie były powody, dla których Heinrich Schliemann postanowił odszukać Troję? | |
|---|---|
| Co pomogło mu w realizacji tego zadania? |
Podsumowanie
Uzupełnij zdania podanymi niżej wyrazami.
Mity, bogów, herosi, świątynie
Starożytni Grecy wierzyli w wielu ...................... . Budowali im ...................... i składali ofiary. Grecy uważali, że ze związków bogów i ludzi rodzili się ......................, obdarzeni niezwykłymi umiejętnościami. ...................... opowiadały o losach bogów i herosów.
Polecenia
Opowiedz, jak Grecy wyobrażali sobie swoich bogów.
Przypomnij, kim byli i czym się wsławili Herakles i Odyseusz.
Wyjaśnij, skąd mogła się wziąć nazwa wirusa komputerowego, który jest nazywany trojanem lub koniem trojańskim. Odpowiedź uzasadnij.