Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1RPJZf1GiS031
Ilustracja przedstawia adapter a w tle płyty winylowe w papierowych opakowaniach. Tytuł lekcji: Przewodniki muzyczne

Inspiracje muzyką dawną we współczesnych utworach popularnych

Źródło: online-skills, licencja: CC0.

Ważne daty

1962 – rozpoczęcie kariery zawodowej przez Eltona Johna

1967 – Procol Harum, A Whiter Shade of Pale

1996 – założenie grupy Gregorian

1997 – Coolio, C U When You Get There

1

Scenariusz lekcji dla nauczyciela.

R1XxPDlrJKRAk1
Scenariusz zajęć do pobrania.
Źródło: online-skills, licencja: CC0.

II. Analiza i interpretacja dzieł muzycznych. Uczeń:

1) zna podstawowe terminy i pojęcia właściwe dla opisu i zrozumienia wybranych dzieł muzycznych;

3) zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki;

4) dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając:

a) elementy muzyki,

c) cechy stylów muzycznych,

e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in.;

5) rozpoznaje cechy stylistyczne utworu reprezentującego określoną epokę muzyczną;

6) potrafi odnaleźć konotacje między dziełami dawnymi a obecnymi we współczesnej kulturze popularnej, np.:

a) śpiew gregoriański – zespół Gregorian,

b) H. Purcell Dydona i Eneasz (basso ostinato) – Elton John Sorry, Seems to be the Hardest word,

c) J. Pachelbel Kanon D‑dur – Coolio C U When You Get There,

d) J.S. Bach Preludium C‑dur (DWK) - Ch. Gounod Ave Maria,

e) J.S. Bach Aria na strunie G z III Suity Orkiestrowej G‑dur – Procol Harum A Whiter Shade of Pale,

III. Tworzenie wypowiedzi związanych z historią i kulturą muzyczną. Uczeń:

1) wypowiada się w formie ustnej (np. dyskusja, prezentacja, debata itp.) i/lub pisemnej (np. esej, referat itp.) o dziełach muzycznych w oparciu o podstawową terminologię;

2) przybliża twórczość i działalność przedstawicieli różnych obszarów kultury muzycznej, np. dyrygent, leader zespołu, koncertmistrz, reżyser spektaklu muzyczno‑teatralnego, kompozytor, wykonawca, wirtuoz, primadonna, primabalerina, performer, klezmer, muzykant, pieśniarz itp.;

3) interpretuje i odczytuje w kontekście dokonań epoki wybrane dzieła muzyczne;

4) formułuje logiczną wypowiedź na temat dzieł, form, gatunków, stylów, technik i twórców muzycznych, uwzględniając zależności między nimi w kontekście: genezy, przeobrażeń, porównań.

Nauczysz się

wykazywać inspiracje muzyką dawną we współczesnych utworach popularnych;

porównywać utwory klasyczne i rozrywkowe;

określać, na czym polega inspiracja muzyką dawną w utworach popularnych;

przedstawiać informacje na temat cech utworów muzycznych.

Średniowieczny chorał we współczesnym projekcie muzycznym

Gregorian już swoją nazwą wskazuje na powiązania z wczesnośredniowiecznym śpiewem liturgicznym. Na powstały w 1996 roku za sprawą producenta Franka Petersona projekt muzyczny składa się dwunastu wokalistów oraz występujących gościnnie: Amelii Brightman, Sary Brightman i Susany Espellety. W swoim repertuarze grupa łączy chorał gregoriańskiChorał gregoriańskichorał gregoriański ze współczesną muzyką popowąPoppopowąrockowąRockrockową. Zgodnie ze średniowieczną wykonawcy podporządkowują utwory technice śpiewu jednogłosowego i stosują siedem tonów. Do najbardziej znanych płyt zespołu należą: Master Of Chant I - IV oraz The Dark Side.

R19e8utrj9qtO1
Gregorian podczas Konkursu Piosenki Eurowizji 2016, Wikipedia, CC BY-SA 3.0
R1DRQbPynj7B7
Ilustracja interaktywna przedstawia tekst modlitwy „Ojcze nasz” z Trójcą Świętą w środkowej kolumnie (Bóg Ojciec, gołębica Ducha Świętego, Jezus) oraz sceny biblijne i symboliczne w lewej i prawej kolumnie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Pater Noster z gregoriańskich nieszporów ku czci św. Wincentego Pallottiego nagranych przez zespół Schola Gregoriana z Ołtarzewa pod dyrekcją ks. Dariusza Smolarka. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo zmieniające się w trakcie utworu. Cechuje się religijnym charakterem.
Pater Noster z gregoriańskich nieszporów ku czci św. Wincentego Pallottiego nagranych przez zespół Schola Gregoriana z Ołtarzewa pod dyrekcją ks. Dariusza Smolarka, online-skills, CC BY 3.0
R1By5HvOBqD0Y
Ilustracja interaktywna przedstawia zespół Gregorian, mężczyźni w czarnych szatach z kapturami na głowie. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. The sound of silence Wykonawca: Gregorian. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo zmieniające się w trakcie utworu. Cechuje się żywiołowym charakterem.
Gregorian, „The sound of silence”, 2010, online-skills, CC BY 3.0

Barok źródłem inspiracji dla wykonawców muzyki rozrywkowej

Elton John jest uznanym angielskim artystą, zdobywcą wielu nagród, w tym: sześciu Grammy, czterech Brit Awards, Oscara, Złotego Globu, Nagrody Tony. Czasopismo muzyczne Rolling Stone zakwalifikowało go w 2004 roku wśród 100 najlepszych artystów wszech czasów na miejscu 49. Popularny muzyk w swoim Sorry, Seems to be the Hardest word czerpał inspirację z operyOperaopery narodowej Dydona i Eneasz, reprezentacyjnego angielskiego kompozytora Henry`ego Purcella. To nawiązanie szczególnie uwidacznia się w konotacji między basem ostinatoBasso ostinatobasem ostinato opery, a linią basową piosenki.

RiR2M7VjbZKhc1
Elton John podczas koncertu, Skagerak Arena in Skien, 2009, Wikipedia, CC BY-SA 2.0
R1J78d2oAwgNp
Ilustracja interaktywna przedstawia obraz „Eneasz przed Dydoną” autorstwa Lorenzo Pasinelli. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Henry Purcell, Dydona i Eneasz Wykonawca: Orkiestra i Chór Krakowskiego Teatru Muzycznego. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się religijnym charakterem.
Lorenzo Pasinelli, „Eneasz przed Dydoną”, XVII/XVIII w., online-skills, CC BY 3.0
Rr56ytsyqxSSj
Ilustracja interaktywna przedstawia Eltona Johna podczas koncertu. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Sorry, Seems to be the Hardest word Wykonawca: Elton John. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Elton John podczas koncertu „Tour the Force” w 1987 roku, z towarzyszeniem Melbourne Symphony Orchestra, online-skills, CC BY 3.0

Coolio jest amerykańskim raperem, mającym w swoim dorobku artystycznym wiele płyt oraz filmów z jego udziałem. W utworze C U When U Get słychać wyraźną inspirację kanonem D‑dur Johanna Pachelbela; artysta zapożyczył linię melodycznąMelodiamelodycznąharmonięHarmoniaharmonię utworu, na których podstawie stworzył podkład do rapowanych przez niego słów.

R1VgZAIMBvhCS1
Coolio podczas koncertu w Bośni, 2002, , Wikipedia, domena publiczna
R1dDPQdXyRH8T
Ilustracja interaktywna przedstawia Johanna Pachelbela. Niemiecki kompozytor z dłuższymi włosami, lekko uśmiecha się. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Johann Pachelbel, Kanon D-dur. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Johann Pachelbel, Kanon D-dur, online-skills, CC BY 3.0
RndVQmtnTCHJw
Utwór: C U When You Get There Wykonawca: Coolio. Kompozycja posiada zróżnicowane tempo zmieniające się w trakcie utworu. Cechuje się żywiołowym charakterem.

Procol Harum to grupa muzyczna związana z nurtem rythm and bluesRythm and bluesrythm and blues, założona przez Gary`ego Brookera we wczesnych latach sześćdziesiątych. A Whiter Shade of Pale okazał się utworem przełomowym w ich karierze, a zainspirowany był Arią na strunie G Johanna Sebastiana Bacha. Już od pierwszego taktu słychać zapożyczoną linię melodyczną i harmonię z dzieła barokowego mistrza.

R1WkND5nMtMkF1
Gary Brooker, lider zespołu Procol Harum, 2001, Wikipedia, CC BY-SA 3.0
R1UMXTb053f4N
Ilustracja interaktywna przedstawia Johanna Sebastiana Bacha. Kompozytor w peruce w prawej ręce trzyma kartkę z zapisem nut. Ubrany jest w białą koszulę i czarną marynarkę. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. Johann Sebastian Bach, Aria na strunie GIII Suity Orkiestrowej G-dur. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
Johann Sebastian Bach, „Aria na strunie G” z „III Suity Orkiestrowej G-dur”, online-skills, CC BY 3.0
R1AXPuWRTUoLe
Ilustracja interaktywna przedstawia Procol Harum jest to brytyjska grupa rockowa grająca progresywny rock. Dodatkowo na ilustracji umieszczono następujące informacje: 1. A Whiter Shade of Pale Wykonawca: Procol Harum. Kompozycja posiada umiarkowane tempo. Cechuje się żywiołowym charakterem.
Procol Harum, „A Whiter Shade of Pale”, online-skills, CC BY 3.0

Zadania

RFXpz1o7YoMIV
Ćwiczenie 1
Określ, na czym polega inspiracja muzyką dawną w utworach popularnych.
RErSheSYY2B3o
Ćwiczenie 2
Odpowiedz prawda bądź fałsz. Rythm and blues to całokształt problemów związanych z konstrukcją współbrzmień w utworach danej epoki, danego kompozytora itp.
Ćwiczenie 3
R1G1R5qQTeLhI
Utwór 1 do ćwiczenia 3. Kompozycja posiada wolne tempo. Cechuje się spokojnym charakterem.
R18uQR01QemBR
Podaj autora powyższej kompozycji. Tu uzupełnij
R1BYsHclcBz31
Ćwiczenie 4
Dopasuj utwory muzyki współczesnej do dzieł muzyki dawnej, którymi były inspirowane. Procol Harum, A Whiter Shade of Pale Możliwe odpowiedzi: 1. Autor nieznany, Pater Noster, 2. Johann Pachelbel, Kanon D-dur, 3. Johann Sebastian Bach, Aria na strunie GIII Suity Orkiestrowej G-dur Coolio, C U When You Get There Możliwe odpowiedzi: 1. Autor nieznany, Pater Noster, 2. Johann Pachelbel, Kanon D-dur, 3. Johann Sebastian Bach, Aria na strunie GIII Suity Orkiestrowej G-dur Gregorian, The sound of silence Możliwe odpowiedzi: 1. Autor nieznany, Pater Noster, 2. Johann Pachelbel, Kanon D-dur, 3. Johann Sebastian Bach, Aria na strunie GIII Suity Orkiestrowej G-dur
RR5zXz06MnpiM
Ćwiczenie 5
Chorał gregoriański to: Możliwe odpowiedzi: 1. rodzaj szybkiej piosenki rhythm and bluesowej. 2. muzyka popularna, utożsamiana z rozrywkową. 3. ednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w.
R1DOoiY3vOcRV
Ćwiczenie 6
Uzupełnij luki w tekście. Tu uzupełnij już swoją nazwą wskazuje na powiązania z wczesnośredniowiecznym śpiewem liturgicznym. Na powstały w 1996 roku za sprawą producenta Franka Petersona projekt muzyczny składa się Tu uzupełnij wokalistów oraz występujących gościnnie: Amelii Brightman, Sary Brightman i Susany Espellety. W swoim repertuarze grupa łączy chorał gregoriański ze współczesną muzyką popową i rockową. Zgodnie ze średniowieczną wykonawcy podporządkowują utwory technice śpiewu Tu uzupełnij i stosują siedem tonów.
RuvMUjxufxe7d
Ćwiczenie 7
Do terminów dobierz właściwe definicje. Rythm and blues Możliwe odpowiedzi: 1. Jeden z głównych elementów dzieła muzycznego; następstwo dźwięków różnej wysokości, zwykle porządkowanych według określonych zasad tonalnych, rytmiczno-metrycznych i formalnych., 2. Kierunek we współczesnej muzyce popularnej, powstały na początku XX w. w Stanach Zjednoczonych, łączący elementy jazzu i muzyki rozrywkowej., 3. Jednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w. Chorał gregoriański Możliwe odpowiedzi: 1. Jeden z głównych elementów dzieła muzycznego; następstwo dźwięków różnej wysokości, zwykle porządkowanych według określonych zasad tonalnych, rytmiczno-metrycznych i formalnych., 2. Kierunek we współczesnej muzyce popularnej, powstały na początku XX w. w Stanach Zjednoczonych, łączący elementy jazzu i muzyki rozrywkowej., 3. Jednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w. Melodia Możliwe odpowiedzi: 1. Jeden z głównych elementów dzieła muzycznego; następstwo dźwięków różnej wysokości, zwykle porządkowanych według określonych zasad tonalnych, rytmiczno-metrycznych i formalnych., 2. Kierunek we współczesnej muzyce popularnej, powstały na początku XX w. w Stanach Zjednoczonych, łączący elementy jazzu i muzyki rozrywkowej., 3. Jednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w.
Polecenie 1

Na podstawie trzech wybranych zestawień muzyki klasycznej i rozrywkowej uzasadnij tezę o ponadczasowej wartości twórczości dawnych mistrzów.

RWVC1nSz5DkWR
Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

Słownik pojęć

Basso ostinato
Basso ostinato

typ instrumentalnego towarzyszenia, stanowiącego harmoniczną podstawę utworu, stosowany we wszystkich gatunkach muzyki 1600 - ok. 1750.

Chorał gregoriański
Chorał gregoriański

jednogłosowe śpiewy liturgiczne Kościoła rzymskokatolickiego, ukształtowane na początku VIII w., a przekazane w rękopisach z IX w.

Harmonia
Harmonia

całokształt problemów związanych z konstrukcją współbrzmień w utworach danej epoki, danego kompozytora itp.

Melodia
Melodia

jeden z głównych elementów dzieła muzycznego; następstwo dźwięków różnej wysokości, zwykle porządkowanych według określonych zasad tonalnych, rytmiczno‑metrycznych i formalnych.

Opera
Opera

dramatyczno‑muzyczny, wokalno‑instrumentalny, z akcją dramatyczną, monologami i dialogami ujętymi w libretcie, przeznaczony do wykonania na scenie (z odpowiednią scenografią), zwykle w specjalnie do tego celu zbudowanym teatrze operowym, również zwanym operą.

Pop
Pop

muzyka popularna, utożsamiana z rozrywkową.

Rock
Rock

rodzaj szybkiej piosenki rhythm and bluesowej.

Rythm and blues
Rythm and blues

kierunek we współczesnej muzyce popularnej, powstały na początku XX w. w Stanach Zjednoczonych, łączący elementy jazzu i muzyki rozrywkowej.

Źródło:

encyklopedia.pwn.pl

Biblioteka muzyczna

Bibliografia

J. Chomioski, K. Wilkowska‑Chomioska, Historia muzyki, cz. 1, PWM 1989

W. Weiss, Wielka Rock Encyklopedia t.1, t. 2, t. 3, Wydawnictwo Iskry, 2007