Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Ten materiał nie może być udostępniony
RL6LcEkcLUqb41
Fragment Psałterza Fragment Psałterza Źródło: ok. V wieku, domena publiczna.
Fragment Psałterza
ok. V wieku, domena publiczna

Wśród wciąż pojawiających się nakazów biblijnych, by czcić Boga, jest ten, który przypomina ludziom, aby śpiewali i grali na chwałę Stwórcy. Żydzi ów obowiązek wypełniali m.in. poprzez psalmy. Chrześcijanie (wszystkich Kościołów) przejęli ten sposób oddawania szacunku Bogu. Właśnie Księga Psalmów to ta część Biblii, o której przekład dbano szczególnie mocno. Oczywiście, pozostałe księgi też mają ogromne znaczenie dla chrześcijan (zwłaszcza ewangelie). Jednak to Psałterz należał do dzieł, które – jeśli decydowano się na tłumaczenie pojedynczych części Pisma Świętego – wybierano częściej niż inne.

Już wiesz

Z lekcji poświęconej biblijnym psalmom przypomnij sobie definicję psalmów i ich podział ze względu na tematykę.

j0000007XAB1v38_0000000J
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Przekłady psalmów

Liturgie różnych Kościołów chrześcijańskich zawsze zawierają czytania (lub śpiew) fragmentów Biblii. Ksiąg uznawanych za natchnione jest kilkadziesiąt. Różne Kościoły mają ten zestaw nieco odmienny – kanon biblijny różni się np. u katolików, luteranów i kalwinistów. Jednak nie ma wyznania, które pominęłoby w swych modlitwach psalmy. Co więcej, są one wykorzystywane podczas każdej mszy, a pozostałe księgi okazjonalnie: do wyboru są różne fragmenty Pisma Świętego.

Przekłady psalmów na język polski istniały na długo przed Janem Kochanowskim. Pierwsze z nich były rękopiśmienne i powstawały w jednym egzemplarzu. Najprawdopodobniej w XIII stuleciu zostały przetłumaczone dla bł. Kingi (to tylko poszlaka – nie ma żadnych materialnych dowodów na istnienie tej translacji). Pod koniec XIV wieku powstał Psałterz królowej Jadwigi (zwany też Psałterzem floriańskim), przepięknie ilustrowany, spisany w trzech językach, a pierwotnie przeznaczony dla pierwszej żony Władysława Jagiełły.

W XV wieku pojawił się tzw. Psałterz puławski – dziś przechowywany w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie. Po nim zaczęły się ukazywać drukowane Psałterze: krakowski (1532), Walentego Wróbla (1539), Mikołaja Reja (1546), Jakuba Lubelczyka (1558). A w 1579 roku w Krakowie ukazał się Psałterz Dawidów Jana Kochanowskiego.

Ważne!

Psałterz Dawidów już w tytule sugeruje, kto jest autorem biblijnych pieśni. Wyraz Dawidów nie oznacza, że tych Dawidów było trzech, czterech lub jeszcze więcej. To tzw. przymiotnik dzierżawczy, odpowiadający na pytanie: czyj? Współcześnie forma ta brzmiałaby: Dawidowy. Tak więc Psałterz Dawidów w przypadkach zależnych ma brzmienie: Psałterza Dawidowego, Psałterzowi Dawidowemu, Psałterzem Dawidowym itd.

j0000007XAB1v38_000EX001
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Psalmy Jana Kochanowskiego (I)

RSXYhpEWDD8dR1
Strona tytułowa Psałterza Dawidowego Jana Kochanowskiego z 1579 r.
1579, domena publiczna
RenesansAdam Karpiński
Adam Karpiński Renesans

O pracy twórczej nad Psałterzem Dawidowym Kochanowski pisał najpełniej w znanym liście do sekretarza Zygmunta Augusta, Stanisława Fogelwedera, datowanym na 6 października 1571 r. Edycja dzieła ukazała się 8 lat później w Drukarni Łazarzowej (1579), lecz w liście mowa była już o zamiarze przedstawienia królowi 30 psalmów podczas mającego się odbyć w 1572 r. sejmu. […] Kochanowski w istocie uważał Psałterz za swoje najwybitniejsze osiągnięcie poetyckie, o czym świadczy wiersz dedykacyjny dla biskupa Piotra Myszkowskiego […].

j0000007XAB1v38_00000_BIB_001Adam Karpiński, Renesans, Warszawa 2007, s. 111–112.
Jego Miłości memu miłościwemu Panu, Panu Piotrowi Myszkowskiemu z łaski Bożej Biskupowi Krakowskiemu etc.Jan Kochanowski
Jan Kochanowski Jego Miłości memu miłościwemu Panu, Panu Piotrowi Myszkowskiemu z łaski Bożej Biskupowi Krakowskiemu etc.

Żniwa swego pierwszy snop tobie ofiaruję,
Cnyj0000007XAB1v38_000tp001Cny Myszkowski, którego dobrodziejstwem czuję
Uwiązane swe serce; bo komu jest tajna
Twa łaska przeciwko mniej0000007XAB1v38_000tp002przeciwko mnie i chęć niezwyczajna?

Jedeneś ty nalezion, u którego miały
Miejsce Muzy wzgardzone i twarz wdzięczną znały;
Jedeneś ty rozumiał, że moje Kamenyj0000007XAB1v38_000tp003Kameny
Mogły jednak być godne jakiejkolwiek ceny.

Tymżeś mi serca dodał, żem się rymy swymi
Ważył zetrzeć z poety co znakomitszymi
I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopyj0000007XAB1v38_000tp004Kalijopy,
Gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy.

I teraz ci z Libanuj0000007XAB1v38_000tp005Libanu niosę Dawidowe
Złote gęślij0000007XAB1v38_000tp006gęśli, a przy nich polskie pieśni nowe:
Psałterza pięć książeczekj0000007XAB1v38_000tp007książeczek, którym ty łaskawy
Wzrok ukaż, twej nieowszem niegodnym zabawyj0000007XAB1v38_000tp008zabawy.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_002Jan Kochanowski, Jego Miłości memu miłościwemu Panu, Panu Piotrowi Myszkowskiemu z łaski Bożej Biskupowi Krakowskiemu etc., [w:] tegoż, Psałterz Dawidów. Fototypia-Transkrypcja, oprac. Jerzy Woronczak, Wrocław 1982, s. 11.
Ćwiczenie 1.1

Co skłoniło Jana Kochanowskiego, by dedykować Psałterz Dawidów biskupowi Piotrowi Myszkowskiemu? W odpowiedzi przywołaj odpowiednie fragmenty tekstu.

Ćwiczenie 1.2

Zacytuj wersy, które świadczą o poetyckiej dumie Kochanowskiego.

Ćwiczenie 1.3

Ćwiczenie 1.4
R1QbWgRtoFLxx1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1.5

Czy wiersz dedykacyjny jest zapisany wersetami? Co mogło się przyczynić do takiego wyboru zapisu dzieła?

Ćwiczenie 2

Mantegna przedstawił na obrazie tańczące muzy. Policz, ile ich jest, i postaraj się przypisać im różne dziedziny sztuki. Następnie sprawdź w dowolnym źródle, czy twoja lista dziedzin podległych muzom zgadza się z tą, którą ustalono w starożytności.

R1EGQvygjJs0a
Parnas (inny tytuł Mars i Wenus)
Andrea Mantegna, Parnas (inny tytuł Mars i Wenus), 1496–1497, Luwr, domena publiczna
j0000007XAB1v38_000tp008
j0000007XAB1v38_000tp007
j0000007XAB1v38_000tp006
j0000007XAB1v38_000tp005
j0000007XAB1v38_000tp004
j0000007XAB1v38_000tp003
j0000007XAB1v38_000tp002
j0000007XAB1v38_000tp001
JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Jan Kochanowski był zadowolony ze swojego przekładu Księgi Psalmów. Polski humanista jeszcze przed przystąpieniem do pracy miał jednak świadomość, że podejmuje się bardzo trudnego zadania. Wyraził to w liście do swego przyjaciela.

List do Stanisława FogelwederaJan Kochanowski
Jan Kochanowski List do Stanisława Fogelwedera

Mój łaskawy Panie Fogelweder [...], służby swe w łaskę W.M. zalecam. [...] Psałterz iżeś W.M. obiecał, dobrześ to W.M. uczynił; quid enim promittere laeditj0000007XAB1v38_000tp009quid enim promittere laedit, ale póki go czekać, żeś W.M. kresu nie założył, i to jest nieźle. Bo to Hessusj0000007XAB1v38_000tp00AHessus trzy lata robił, a przedsię źle. Utcumque estj0000007XAB1v38_000tp00BUtcumque est, nie wiem, co za oracyją posłowie na witaniu Królowi Jego Mości przyniosą na sejm; ja się o trzydzieści psalmów staram, tractant fabrilia fabrij0000007XAB1v38_000tp00Ctractant fabrilia fabri (trzydzieści, mówię, i z dawnymi, bych zaś w nieprawdzie nie został). Co się tycze reguły, którąś mi W.M. napisał, abych jej strzegł in vertendoj0000007XAB1v38_000tp00Din vertendo, jest barzo dobra i pewna, jeno ja miewam czasem pisząc wizyję. Ukazują mi się dwie boginie: jedna jest Necessitas, Clavos trabales et cuneos manu gestans ahenaj0000007XAB1v38_000tp00ENecessitas, Clavos trabales et cuneos manu gestans ahena, a druga Poetica, nescio quid blandum spiransj0000007XAB1v38_000tp00FPoetica, nescio quid blandum spirans. Te dwie, kiedy mię obstąpią, nie wiem, co z niemi czynić. Formido: quid ago, da Venus, consiliumj0000007XAB1v38_000tp00GFormido: quid ago, da Venus, consilium. [...]

W.M. życzliwy przyjaciel i sługa
J. Kochanowski
proboszcz poznański

j0000007XAB1v38_00000_BIB_003Jan Kochanowski, List do Stanisława Fogelwedera, [w:] tegoż, Psałterz Dawidów. Fototypia-Transkrypcja, oprac. Jerzy Woronczak, Wrocław 1982, s. 466–470.
Ćwiczenie 3.1

Poszukaj w liście informacji, czy Kochanowski miał zaplanowany termin ukończenia prac nad Psałterzem. Z czego mogła wynikać jego decyzja?

Ćwiczenie 3.2

Czy długi czas pracy nad przekładem jest gwarancją uzyskania dobrych rezultatów? Odpowiedź uzupełnij cytatem.

Ćwiczenie 3.3

Przedstaw problem, o jakim Kochanowski pisał w liście do przyjaciela.

Ćwiczenie 3.4

Czy ów problem dotyczy tłumaczeń każdego dzieła, czy - tylko Biblii? Uzasadnij odpowiedź.

j0000007XAB1v38_000tp00G
j0000007XAB1v38_000tp00F
j0000007XAB1v38_000tp00E
j0000007XAB1v38_000tp00D
j0000007XAB1v38_000tp00C
j0000007XAB1v38_000tp00B
j0000007XAB1v38_000tp00A
j0000007XAB1v38_000tp009
j0000007XAB1v38_000EX002
JPOL_E3_E4_Tekstykultury

Psalmy Jana Kochanowskiego (II)

Dla zainteresowanych

Jan Kochanowski wiedział, że w pracy nad przekładem Biblii konieczne jest zachowanie niezwykle wysokich standardów literackich. Jest to dzieło specjalne, bo mające dla chrześcijan charakter prawdy objawionej. Dla zachowania rymu czy użycia szczególnie efektownego środka stylistycznego nie wolno zmieniać dogmatów. W tradycji żydowskiej istniało nawet przekonanie, że jeżeli zmienia się jedną literę w Biblii, zmienia się losy całego świata. Mistrz z Czarnolasu pamiętał o konieczności wiernego zachowania treści ksiąg Pisma Świętego, w tym – Psałterza.
Poeta był też świadom swego talentu i tego, że udostępnienie psalmów odbiorcom nie może polegać na mechanicznym zastąpieniu słów hebrajskich wyrazami w języku polskim.

RenesansAdam Karpiński
Adam Karpiński Renesans

Rzadko myślimy o Janie Kochanowskim w kontekście artystycznego eksperymentu, a nawet prowokacji, choć te właśnie kategorie są może najbardziej pomocne w zrozumieniu jego twórczości. Tradycja, która ustabilizowała jego dziedzictwo i pokryła je bezpieczną patyną dawności, dziś zaciemnia nam jednak historyczny obraz niezależnego, śmiałego poety, który, będąc najsubtelniejszym humanistą, nieustannie przekraczał granice humanistycznej ortodoksji, poszukując własnych dróg.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_001Adam Karpiński, Renesans, Warszawa 2007, s. 111–112.
Psalm 136 (135)
Psalm 136 (135)

(1) Alleluja.
Chwalcie Pana, bo dobry,
bo Jego łaska na wieki.
(2) Chwalcie Boga nad bogami,
bo Jego łaska na wieki.
(3) Chwalcie Pana nad panami,
bo Jego łaska na wieki.
(4) On sam cudów wielkich dokonał,
bo Jego łaska na wieki.
(5) On w mądrości uczynił niebiosa,
bo Jego łaska na wieki.
(6) On rozpostarł ziemię nad wodami,
bo Jego łaska na wieki.
(7) On uczynił wielkie światła,
bo Jego łaska na wieki.
(8) Słońce, by dniem władało,
bo Jego łaska na wieki.
(9) Księżyc i gwiazdy, by władały nocą,
bo Jego łaska na wieki.
(10) On Egipcjanom pobił pierworodnych,
bo Jego łaska na wieki.
(11) I wywiódł spośród nich Izraela,
bo Jego łaska na wieki.
(12) Ręką potężną, wyciągniętym ramieniem,
bo Jego łaska na wieki.
[…]

j0000007XAB1v38_00000_BIB_004Psalm 136 (135), [w:] , Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, w przekładzie z języków oryginalnych, oprac. Zespół Biblistów Polskich z inicjatywy Benedyktynów tynieckich, Poznań 1980, s. 698–699.
Psalm 136Jan Kochanowski
Jan Kochanowski Psalm 136

Confitemini Domino, quoniam bonus

Chwalcie Pana z dobroci Jego nieprzebranej,
Chwalcie z litości wiekom żadnym niepoddanej; Chwalcie Boga, który jest Bóg nad insze bogi,
Bo jego miłosierdzia nie zaginą drogi.
Chwalcie Pana, który jest Pan nad insze pany,
Bo On w swym miłosierdziu nigdy nieprzebranyj0000007XAB1v38_000tp00Hnieprzebrany;
Który sam cuda czyni przeciw ludzkiej wierze,
Bo żaden wiek litości Jego nie przebierze;
Który misterstwemj0000007XAB1v38_000tp00Imisterstwem wielkim piękne niebo sprawił,
Bo swemu miłosierdziu kresu nie postawił;
Który wynurzył ziemię z morzkich głębokości,
Bo końca nigdy Pańskiej nie będzie litości;
Który zażegłj0000007XAB1v38_000tp00Jzażegł na niebie światła niezgaszone,
Bo Pańskie dobrodziejstwo nie jest okrążone;
Słońce, aby białemu dniowi panowało,
Bo Jego miłosierdzie wiecznie będzie trwało.
Miesiącj0000007XAB1v38_000tp00KMiesiąc i złote gwiazdy, aby noc rządziły,
Bo łaski Jego żadne nie zwyciężą siły;
Który Egipt pokarał na pierworodzonych,
Bo Jego miłosierdzie jest lat nieskończonych;
Który lud swój z ich wyrwał okrutnej paszczeki,
Bo Jego nieprzebrana łaska trwa na wieki;
Wyrwał niezwyciężoną możną ręką swoją,
Bo Pańskie dobrodziejstwa na czas wieczny stoją;
Który w pół prawie Morze rozdzielił Czerwone,
Bo Jego miłosierdzie jest niedokończone,
I przeprowadził przez nie lud swój suchą nogą,
Bo wiecznej łaski Pańskiej lata nie przemogą;
A Faraona zalał z wojskiem niezliczonym,
Bo litość Jego zrówna z wiekiem nieskończonym;
Który lud swój wielkimi przewiódł pustyniami,
Bo Jego miłosierdzie wiecznie będzie z nami;
Który tyrany pobił i króle waleczne,
Bo Jego dobrodziejstwa są i będą wieczne;
Króla amorejskiego, mężnego Seona,
Bo Jego wieczna łaska nie jest zamierzona;
I króla bogatego bazańskiego, Oga,
Bo końca miłosierdzia nie najdzie u Boga;
I dał nowym przychodniom ich bogate kraje,
Bo Jego dobrodziejstwo nigdy nie ustaje;
Dał je Izraelowi, słudze je dał swemu,
Bo Jego litość równa wieku jest wiecznemu;
Nie raczył nas przepomniećj0000007XAB1v38_000tp00Lprzepomnieć w nasze doległości,
Bo końca Jego świętej nie będzie litości;
Odjął nas rękom srogim i mocy pogańskiej,
Bo nie masz miary, nie masz końca łasce Pańskiej;
Który ciału wszelkiemu jego żywność daje,
Bo Jego szczodrobliwość nigdy nie ustaje
Chwalcie Pana, który krąg niebieski sprawuje,
Bo Jego dobrodziejstwo wieku nie uczuje
Chwalcie Pana, który jest Pan nad insze pany,
Bo On w swym miłosierdziu nigdy nieprzebrany.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_005Jan Kochanowski, Psalm 136, [w:] tegoż, Psałterz Dawidów. Fototypia-Transkrypcja, oprac. Jerzy Woronczak, Wrocław 1982, s. 403–407.
j0000007XAB1v38_000tp00L
j0000007XAB1v38_000tp00K
j0000007XAB1v38_000tp00J
j0000007XAB1v38_000tp00I
j0000007XAB1v38_000tp00H
JPOL_E3_E4_Dodatkowyopiszasobow

Psałterz Dawidów jest parafrazą starotestamentowych psalmów. Jan Kochanowski, uznał, że psalmy to hebrajska liryka, więc zastosował wers zamiast wersetu, użył rymów oraz środków stylistycznych nieobecnych w oryginale. Nie oznacza to, że polski poeta nie respektował zawartości księgi biblijnej. Nie zmieniał sensu psalmów i dbał, by jak w Starym Testamencie Boga ukazywać za pomocą antropomorfizacji.
Ta formuła łącząca biblijną i antyczną tradycję spodobała się współczesnym poecie. Jego Psałterz Dawidów śpiewany był w świątyniach różnych wyznań chrześcijańskich.

O poezji religijnej Jana KochanowskiegoWiktor Weintraub
Wiktor Weintraub O poezji religijnej Jana Kochanowskiego

Psałterz Dawidów był zatem [...] wyrazem pozawyznaniowej religijności. W rozdartej wojnami religijnymi ówczesnej Europie na taką koncepcję Psałterza można sobie było pozwolić wyłącznie w Polsce. Najprawdopodobniej wśród licznych XVI‑wiecznych parafraz jest to jedyna tego rodzaju próba.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_006Wiktor Weintraub, O poezji religijnej Jana Kochanowskiego, [w:] tegoż, Nowe studia o Janie Kochanowskim, Kraków 1991, s. 93.
Przekład
Definicja: Przekład

Przeniesienie tekstu (literackiego) z jednego języka do drugiego, w maksymalnie wierny sposób zachowujące treść i formę pierwowzoru.

Parafraza
Definicja: Parafraza

Swobodna przeróbka tekstu, rozwijająca lub modyfikująca treść oryginału, zachowująca jednak jego główny sens.

j0000007XAB1v38_0000005T
JPOL_E3_E4_Konteksty

Teksty do wyboru

O poezji religijnej Jana KochanowskiegoWiktor Weintraub
Wiktor Weintraub O poezji religijnej Jana Kochanowskiego

Wydany w r. 1579 Psałterz Dawidów to magnum opusj0000007XAB1v38_000tp00Mmagnum opus Kochanowskiego, dzieło, z którego poeta był szczególnie dumny. Przekonaniu temu dał wyraz w wierszu dedykacyjnym do biskupa Piotra Myszkowskiego. Uprzednio, w jednej z elegij łacińskich [...], pisał, że nie on pierwszy wdziera się na skały muz. [...] Przetarli mu drogę Rej, Trzecieski, Górnicki. Tutaj zaś znajdujemy jakże inny wariant tegoż toposu: I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy, Gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy. Kalliopy? Wiemy przecież jeszcze z lat szkolnych, że była ona muzą poezji epickiej, a Psałterz to najoczywiściej domena liryki. Tak, ale muza muzie nierówna. Już Platon pisał w Fajdrosie [...], że Kalliope i Urania to najwybitniejsze z muz, te, które ludzie czczą najbardziej. W Grecji muzy nie miały jeszcze wyraźnych przydziałów. Otrzymały je dopiero w Rzymie i tam Kalliope została patronką epiki. Poetyka renesansowa znała hierarchię rodzajów literackich. Na szczycie tej hierarchii znalazła się właśnie epopeja. Słowa Kochanowskiego znaczą więc: wdarłem się na najwyższą skałę Parnasu, pierwszy w Polsce stworzyłem dzieło wielkiej poezji, dzieło tej wagi, co epopeja.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_006Wiktor Weintraub, O poezji religijnej Jana Kochanowskiego, [w:] tegoż, Nowe studia o Janie Kochanowskim, Kraków 1991, s. 93.
Ćwiczenie 4

Wyjaśnij – na podstawie tekstu Wiktora Weintrauba – sens słów Jana Kochanowskiego: „I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy [...]”.

Biblia Gdańska, Psalm 136
Biblia Gdańska, Psalm 136

(1) Wysławiajcież Pana, albowiem jest dobry; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (2) Wysławiajcież Boga nad bogami; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (3) Wysławiajcież Pana nad panami; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (4) Tego, który sam czyni cuda wielkie; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (5) Który mądrze niebiosa uczynił; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (6) Który rozciągnął ziemię na wodach; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (7) Który uczynił światła wielkie; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (8) Słońce, aby panowało we dnie; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (9) Miesiąc i gwiazdy, aby panowały w nocy; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (10) Który poraził Egipczan na pierworodnych ich; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (11) Który wywiódł Izraela z pośrodku ich; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (12) W ręce mocnej i w ramieniu wyciągnionem; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (13) Który rozdzielił morze Czerwone na rozdziały; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (14) I przeprowadził lud Izraelski pośrodkiem jego; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (15) I wrzucił Faraona z wojskiem jego w morze Czerwone; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (16) Który prowadził lud swój przez puszczę; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (17) Który poraził królów wielkich; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (18) I pobił królów możnych; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (19) Sehona; króla Amorejskiego; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (20) I Oga, króla Basańskiego; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (21) I dał ziemię ich w dziedzictwo; albowiem na wieki miłosierdzie jego; (22) W dziedzictwo Izraelowi, słudze swemu; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (23) Który w uniżeniu naszem pamięta na nas; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (24) I wybawił nas od nieprzyjaciół naszych; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (25) Który daje pokarm wszelkiemu ciału; albowiem na wieki miłosierdzie jego. (26) Wysławiajcież Boga niebios; albowiem na wieki miłosierdzie jego.

j0000007XAB1v38_00000_BIB_007Biblia Gdańska, Psalm 136.
Ćwiczenie 5

Czy psalm 136 z kalwińskiej Biblii Gdańskiej (1632) to tłumaczenie? Zredaguj odpowiedź w formie notatki.

j0000007XAB1v38_000tp00M
j0000007XAB1v38_0000006C
JPOL_E3_E4_Preteksty

Tłumaczenia i adaptacje

Ćwiczenie 6

Przeprowadźcie w klasie dyskusję na temat tłumaczeń i adaptacji. Rozważcie dwa problemy:

  • Czy tłumacz ma nieograniczone prawo do zmiany oryginału?

  • Czy reżyser dzieła, przygotowując wersję teatralną lub film oparte na pierwowzorze literackim, ma nieograniczone prawo do zmiany oryginału?

j0000007XAB1v38_0000006N
JPOL_E3_E4_Zadaniowo

Zadaniowo

Ćwiczenie 7

Wybierz utwór (autor, epoka, temat, gatunek – dowolne), który ci się podoba, i napisz jego parafrazę.

ROR8AZMtNurGE1
zadanie interaktywne
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.