ok. 1750‑1751 – nauka malarstwa u François Bouchera
1752 – otrzymanie nagrody Prix de Rome
1756‑1760 – studia w Akademii Francuskiej w Rzymie
1761 – członkostwo w królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby
1773‑1774 – pobyt we Włoszech
1
1
Scenariusz lekcji dla nauczyciela
RyJ2WnbFCM3VV
II. Zapoznawanie z najwybitniejszymi dziełami w zakresie architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
II.1. wymienia i rozpoznaje najbardziej znane dzieła sztuki różnych epok, stylów oraz kierunków sztuk plastycznych;
II.13.c) w malarstwie i grafice: kompozycji, koloru, sposobów ukazania iluzji przestrzeni, kształtowania formy przez światło, w dziełach figuratywnych stopnia oddania rzeczywistości lub jej deformacji;
II.18. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat dzieł sztuki.
II.2. wskazuje twórców najbardziej reprezentatywnych dzieł;
II.3. umiejscawia dzieła w czasie (wskazuje stulecie powstania dzieł sztuki dawnej, a w przypadku dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej datuje je z dokładnością do połowy wieku), w nielicznych przypadkach, dotyczących sztuki nowoczesnej i współczesnej, zna daty powstania dzieł lub datuje je z dokładnością jednej dekady;
II.5. wymienia podstawowe gatunki w dziełach sztuk plastycznych, m.in. portret (w tym autoportret, portret psychologiczny i oficjalny), pejzaż (w tym: weduta, marina, pejzaż ze sztafażem), sceny: rodzajowa, religijna, mitologiczna, historyczna (w tym batalistyczna), martwa natura, akt;
II.9. identyfikuje najbardziej reprezentatywne i najsłynniejsze dzieła na podstawie charakterystycznych środków warsztatowych i formalnych oraz przyporządkowuje je właściwym autorom;
III. Zapoznawanie z dorobkiem najwybitniejszych twórców dzieł architektury i sztuk plastycznych. Uczeń:
III.1. wymienia najistotniejszych twórców dla danego stylu lub kierunku w sztuce;
III.2. zna najwybitniejsze dzieła z dorobku artystycznego wybitnych przedstawicieli poszczególnych epok, kierunków i tendencji w sztuce od starożytności po czasy współczesne, z uwzględnieniem artystów schyłku XX i początku XXI wieku;
III.3. sytuuje twórczość artystów powszechnie uznawanych za najwybitniejszych w czasie, w którym tworzyli (z dokładnością do jednego wieku, a w przypadku twórców sztuki nowoczesnej i współczesnej – z dokładnością do połowy wieku) oraz we właściwym środowisku artystycznym;
III.4. łączy wybrane dzieła z ich autorami na podstawie charakterystycznych środków formalnych;
III.8. formułuje samodzielne, logiczne wypowiedzi argumentacyjne na temat twórczości wybitnych artystów.
IV. Kształcenie w zakresie rozumienia i stosowania terminów i pojęć związanych z dziełami sztuki, ich strukturą i formą, tematyką oraz techniką wykonania. Uczeń:
IV.2. zna terminologię związaną z opisem formy i treści dzieła malarskiego, rzeźbiarskiego i graficznego, w tym m.in. nazwy formuł ikonograficznych, słownictwo niezbędne do opisu kompozycji, kolorystyki, relacji przestrzennych i faktury dzieła;
IV.6. właściwie stosuje terminy dotyczące opisu treści i formy dzieł sztuk plastycznych;
V. Zapoznanie ze zbiorami najważniejszych muzeów i kolekcji dzieł sztuki na świecie i w Polsce, a także z funkcją mecenatu artystycznego oraz jego wpływem na kształt dzieła sztuki. Uczeń:
V.3. łączy dzieło z muzeum lub miejscem (kościoły, pałace, galerie), w którym się ono znajduje.
Nauczysz się
określać cechy stylu rokokowego w malarstwie;
charakteryzować twórczość malarską Jean‑Honoré Fragonarda;
omawiać problematykę dzieł malarza;
dokonywać analizy formalnej wskazanych obrazów;
wskazywać miejsce przechowywania obrazów Fragonarda.
Zarys życia i twórczości Fragonarda
Początkowo był uczniem J.-B. Chardina, następnie F. Bouchera (1749–50). W 1752 zdobył Prix de Rome przyznawaną przez Królewską Akademię Malarstwa i Rzeźby; studia kontynuował u Bouchera w École des Éleves Protegés, a następnie w Akademii Francuskiej w Rzymie, dokąd wyjechał 1756. Prace Fragonarda z włoskiego okresu tematycznie i stylowo są bliskie ówczesnym dziełom jego przyjaciela H. Roberta. Po powrocie do Francji (1761) został członkiem Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby.
Malował dla prywatnych kolekcjonerów eleganckie, nie pozbawione erotycznego zabarwienia sceny rodzajoweScena rodzajowasceny rodzajowe (Huśtawka ok. 1767‑1768 — Wallace Collection, Londyn), cykle dekoracyjne (Etapy miłości do pałacyku pani du Barry w Louvenciennes — Frick Collection, Nowy Jork). W 1773–74 odbył kolejną podróż do Włoch, w drodze powrotnej był w Wiedniu, Pradze i Dreźnie; wkrótce potem wyjechał na krótko do Holandii. W Paryżu kontynuował prace dla prywatnych zleceniodawców: dekoracyjne krajobrazy (Zabawa w Saint‑Cloud ok. 1775–1780 — Banque de France, Paryż; Scena parkowa z zabawą w ciuciubabkę i Scena parkowa z huśtawką — National Gallery, Waszyngton), kompozycje mitologiczne, także nie pozbawione nuty erotycznej (Źródło miłości ok. 1785 — Wallace Collection, Londyn), z rzadka obrazy religijne (Pokłon pasterzy ok. 1776 — Luwr, Paryż). Fragonard był również znakomitym portrecistą: Denis Diderot (1769 — Luwr), Tancerka Panna Guimard (1769, Luwr), a także ilustratorem Bajek J. de La Fontaine’a, Orlanda Szalonego L. Ariosta i Don Kichota M. de Cervantesa.
Pozostawił ogromną spuściznę rysunkową, głównie szkice figuralne i pejzażowe, te ostatnie zwykle wykonane sangwiną. W czasach rewolucji francuskiej 1789–99 był jednym z doradców ds. sztuki i edukacji artystycznej oraz kustoszem powstałego wówczas w Luwrze muzeum narodowego. Zmarł 22 VIII 1806 w Paryżu.
Ewolucja stylu i wpływy
W jego malarstwie, stanowiącym synonim rokoka, francuska tradycja przedstawień fête champêtre i fête galanteFête galantefête galante łączy się z wyraźnym oddziaływaniem malarstwa włoskiego, a zwłaszcza G. Tiepola. Od wczesnych, gładko malowanych obrazów w stylu Bouchera Fragonard ewoluował ku malowanym impastowo kompozycjom o nasyconych barwach, od motywów mitologiczno‑erotycznych do rodzajowych.
Najważniejsze w twórczości malarskiej Jeana‑Honoré Fragonarda zdają się być swobodne sceny w typie galants, które zawierają liczne podteksty erotyczne. Erotyzm Fragonarda jest jednak lekki, frywolny, „podglądający”, a więc dyskretny i intymny, nie nosi w sobie znamion pouczania czy wulgarności. Najlepszym przykładem tego typu dzieła może być prezentowany w Wallace Collection w Londynie obraz z 1767 roku pt*. Huśtawka*.
R4sjf9ZLF4BSB
Podobnie w bardziej frywolnych obrazach, np. przechowywanej w Starej Pinakotece w Monachium Dziewczynce igrającej z pieskiem mamy do czynienia z podpatrzoną przez widza, zaglądającego „przez dziurkę od klucza” swawolną igraszką.
Fragonard wykonał wiele wersji tego obrazu, w których psotny motyw zabawy w pełni odpowiada gustom epoki. Piesek staje się tylko pretekstem do zabaw, figlarnych pieszczot, których żądni byli ówcześni odbiorcy.
Istniała też wśród komentatorów sztuki opinia, że Fragonard był poetą malarstwa erotycznego: udaje mu się jednak uniknąć nieprzyzwoitości, dzięki szybkości wykonania rysunku.
RpUPbZBXVYSJh1
Pewnego rodzaju swobodnym wdziękiem cechuje się obraz Skradziony pocałunek z Ermitażu, ukazujący scenę, rozgrywającą się w ówczesnym wnętrzu.
RDY4Wi5EEXiVg
Jeszcze dalej posuwa się Fragonard w scenie Zasuwka z Luwru, traktując tutaj miłosne pożądanie niemalże z dosłownością. Obejmujący w talii kobietę silny mężczyzna sięga ku tytułowej zasuwce, by niczego nie ryzykując, móc oddać się miłosnej uciesze.
RPQpSksIKUzTo
W Muzeum Sztuki w Toledo w Stanach Zjednoczonych podziwiać można kolejny z obrazów Fragonarda zatytułowany Ciuciubabka. Specyficznie pojmowana zabawa i przyjemność (plaisir) okresu rokoka znalazła swoje ujście również w tego typu scenkach rodzajowych rozgrywanych wiosną i latem w parkach i laskach podmiejskich. Do tych organizowanych często fêtes zaliczamy właśnie uwiecznioną w malarstwie Fragonarda Ciuciubabkę.
R1QcJgLa5qS8M1
Niemalże we wszystkich reprodukowanych kompozycjach Fragonarda rolę główną odgrywa kobieta. Jest to kobieta pięknie ubrana (czasami przebrana), czarowna, urocza oddająca się jakiejś przyjemnej czynności w swoim buduarzeBuduarbuduarze. Za przykład niech posłuży nam obraz List miłosny z Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku.
RmFfHb7BCffCj1
W 1769 roku powstaje jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł Fragonarda ilustrujące prozaiczną czynność, której oddaje się kobieta w swoim buduarze, a mianowicie Dziewczyna czytająca książkę. Podziwiać ją można w National Gallery of Art w Waszyngtonie.
Rmtajt078oCg6
Portret pani de Giumard z Luwru emanuje ciepłym wewnętrznym czarem podkreślającym pewną kapryśność i zalotność modelki. W przepięknych kobiecych scenach, takich ja ta, Fragonard stosuje świetlistą paletę, a łagodny, pastelowyPastelpastelowy koloryt twarzy kontrastuje z ciemną, głęboką oprawą oczu i wyraźnym rysunkiem pełnych ust. W portretach tego typu (List miłosny,Dziewczyna czytająca książkę) paleta Fragonarda skupia się wokół bieli, brązów, żółcieni, głębokich czerwieni i zieleni.
W niektórych partiach tych obrazów farba nałożona jest skąpo, tak, że staje się przezroczysta i możliwe jest dostrzeżenie splotu płótna, w innych miejscach zaś farbę kładzie artysta tak gęsto, że widoczne są ślady pędzla.
REtrCFBLe39xs1
W Zdjętej koszulce - erotycznej scenie buduarowej przechowywanej dzisiaj w Luwrze, artysta niemalże rzeźbi ciało kobiety zaokrąglonymi pociągnięciami pędzla ukazując je w pełnym świetle; jedynie twarz pozostaje w cieniu.
R1GoLASRhsbvt
Zadania
R1R88A3Qdoj9n1
Ćwiczenie 1
RjNREjEBEMuSF
Ćwiczenie 2
RHHNUKpWOXuWG1
Ćwiczenie 3
Polecenie do zadania brzmi: „Dopasuj odpowiednią nazwę do przytoczonej definicji:” Definicja 1: przedstawienie w malarstwie, grafice, rzeźbie sceny z życia codziennego, również sceny związane ze zwyczajami lub obrzędami, a także życie towarzyskim. Definicja 2: 9franc. „wytworna zabawa”) przedstawienie wytwornego towarzystwa na tle przyrody w scenach zabaw parkowych, koncertów, posiłków pod gołym niebem i zalotów miłosnych. Możliwe odpowiedzi: A. scena rodzajowa. B. fête galante
Polecenie do zadania brzmi: „Dopasuj odpowiednią nazwę do przytoczonej definicji:” Definicja 1: przedstawienie w malarstwie, grafice, rzeźbie sceny z życia codziennego, również sceny związane ze zwyczajami lub obrzędami, a także życie towarzyskim. Definicja 2: 9franc. „wytworna zabawa”) przedstawienie wytwornego towarzystwa na tle przyrody w scenach zabaw parkowych, koncertów, posiłków pod gołym niebem i zalotów miłosnych. Możliwe odpowiedzi: A. scena rodzajowa. B. fête galante
Dopasuj odpowiednią nazwę do przytoczonej definicji:
fête galante, scena rodzajowa
(franc. „wytworna zabawa”) przedstawienie wytwornego towarzystwa na tle przyrody w scenach zabaw parkowych, koncertów, posiłków pod gołym niebem i zalotów miłosnych;
przedstawienie w malarstwie, grafice, rzeźbie sceny z życia codziennego, również sceny związane ze zwyczajami lub obrzędami, a także życiem towarzyskim
Źródło: online-skills.
RSnqbDOPTdIdO1
Ćwiczenie 4
Wskaż miejsce przechowywania poszczególnych dzieł. Dzieło: Skradziony pocałunek, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr , 2 Ermitaż, Sankt Petersburg, 3 Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie; Dzieło Dziewczyna czytająca książkę, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr , 2 Ermitaż, Sankt Petersburg 3. Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie; Dzieło: Zdjęta koszulka, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr, 2. Ermitaż, Sankt Petersburg, 3. Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie
Wskaż miejsce przechowywania poszczególnych dzieł. Dzieło: Skradziony pocałunek, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr , 2 Ermitaż, Sankt Petersburg, 3 Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie; Dzieło Dziewczyna czytająca książkę, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr , 2 Ermitaż, Sankt Petersburg 3. Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie; Dzieło: Zdjęta koszulka, możliwe odpowiedzi: 1 Luwr, 2. Ermitaż, Sankt Petersburg, 3. Narodowa Galeria Sztuki w Waszyngtonie
Wskaż miejsce przechowywania poszczególnych dzieł:
National Gallery of Art w Waszyngtonie, Ermitaż, Sankt Petersburg, Luwr
Dziewczyna czytająca książkę
Zdjęta koszulka
Skradziony pocałunek
Źródło: online-skills.
RniGxDs8shfWS1
Ćwiczenie 5
Odpowiedz na pytanie. Jaką zabawę ukazał w jednym ze swoich obrazów Jean- Honoré Fragonard? Możliwe odpowiedzi: 1.zabawa w chowanego, 2. zabawa w berka, 3. zabawa w ciuciubabkę
Odpowiedz na pytanie. Jaką zabawę ukazał w jednym ze swoich obrazów Jean- Honoré Fragonard? Możliwe odpowiedzi: 1.zabawa w chowanego, 2. zabawa w berka, 3. zabawa w ciuciubabkę
Wybierz czy podane zdanie jest prawdziwe czy fałszywe. Jaką zabawę ukazał w jednym ze swoim obrazów Jean- Honoré Fragonard?
Prawda
Fałsz
w chowanego
□
□
berka
□
□
ciuciubabkę
□
□
Źródło: online-skills.
Rp2IIdpW0Mu7k1
Ćwiczenie 6
RWn8jVpAmkJMO1
Ćwiczenie 7
Polecenie 1
Jak sądzisz, z jakiego powodu twórczość Jeana‑Honoré Fragonarda stała się prekursorem impresjonizmu?
Jak sądzisz, z jakiego powodu twórczość Jeana‑Honoré Fragonarda stała się prekursorem impresjonizmu?
Jak sądzisz, z jakiego powodu twórczość Jeana‑Honoré Fragonarda stała się prekursorem impresjonizmu?
Wybierz dzieło malarskie Jean‑Honore Fragonarda, które nie było omawiane na zajęciach i dokonaj jego analizy. Uzasadnij, dlaczego akurat to dzieło wybrałaś/wybrałeś.
ReQwQKV4XhGSe
Słownik pojęć
Akwarela
Akwarela
technika malarska posługująca się farbami akwarelowymi kładzionymi najczęściej na papierze, pergaminie, także na kości słoniowej; farba akwarelowa to farba wodna o spoiwie rozpuszczalnym w wodzie, przeważnie z gumy arabskiej
Buduar
Buduar
pokój kobiecy niewielkich rozmiarów, sytuowany często między salonem a sypialnią, wytwornie umeblowany (fotele, krzesła, sofy, stoliki, biureczka, niekiedy łoże), zdobiony obrazami (najczęściej o charakterze sentymentalno- erotycznym); pojawił się początkiem XVIII wieku we Francji i stał się nieodzownym elementem apartamentów epoki czasów rokoka i klasycyzmu; zanika w 2. poł. XIX wieku
Fête galante
Fête galante
(franc. „wytworna zabawa”) przedstawienie wytwornego towarzystwa na tle przyrody w scenach zabaw parkowych, koncertów, posiłków pod gołym niebem i zalotów miłosnych; charakterystyczny temat dworskiego malarstwa rokokowego XVIII w.
Gwasz
Gwasz
nieprzezroczysta farba wodna z domieszką kredy lub bieli (cynkowej bądź ołowiowej) nadającej gwaszowi właściwości kryjące; jako spoiwa używa się najczęściej gumy arabskiej
Malarstwo olejne
Malarstwo olejne
technika malarska polegająca na posługiwaniu się farbami olejnymi, w których spoiwem jest głównie olej lniany; za podłoże malarskie służą najczęściej drewno, płótno, blacha, rzadziej papier lub pergamin
Ołówek
Ołówek
pręcik grafitowy lub barwny umieszczony w oprawce z drewna służący do pisania i rysowania
Pastel
Pastel
technika malarska posługująca się pastelami czyli farbami uformowanymi w cienkie, miękkie pałeczki z pigmentów, kredy, gipsu i małej ilości spoiwa (gł. gumy tragakantowej), mająca charakter pośredni między rysunkiem a malarstwem
Scena rodzajowa
Scena rodzajowa
przedstawienie w malarstwie, grafice, rzeźbie sceny z życia codziennego, również sceny związane ze zwyczajami lub obrzędami, a także życiem towarzyskim
Tusz
Tusz
czarna farba wodna, w skład której wchodzi sadza, żelatyna, kamfora, piżmo, niekiedy płatki złota; ubijany w podłużne pałeczki lub gałki różnej wielkości
Słownik pojęć został opracowany na podstawie:
encyklopedia.pwn.pl
Galeria dzieł sztuki
RzBhpSL9XZ6Ou1
RpUPbZBXVYSJh1
RR2iN22GH4B6r1
R12LMrRDp56GN1
R1QcJgLa5qS8M1
RmFfHb7BCffCj1
REtrCFBLe39xs1
R1SyPoj9BxPFD1
R1H8YOz21doB21
Bibliografia
Władysław Tomkiewicz, Rokoko, wyd. AF*,* Warszawa 1988.
Jean‑Honoré Fragonard, Wielcy malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło, nr 83, Eaglemoss Polska, Warszawa, 1999.