Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1
Zapoznaj się ze schematem ilustrującym zależności między Prezydentem RP a władzą ustawodawczą w Polsce. Zwróć uwagę, jakie kompetencje Prezydenta RP w tej dziedzinie związane są z organizacją i działaniem Sejmu i Senatu, a jakie dotyczą jego udziału w procesie legislacyjnym.
Zapoznaj się ze schematem ilustrującym zależności między Prezydentem RP a władzą ustawodawczą w Polsce. Zwróć uwagę, jakie kompetencje Prezydenta RP w tej dziedzinie związane są z organizacją i działaniem Sejmu i Senatu, a jakie dotyczą jego udziału w procesie legislacyjnym.

Zapoznaj się z materiałami źródłowymi ilustrującymi każdą z kompetencji Prezydenta RP, odszukaj odpowiednie artykuły Konstytucji RP regulujące każde z tych uprawnień i wykonaj zamieszczone pod materiałami polecenia.

Czy twoim zdaniem prezydent zajmuje silną pozycję względem władzy ustawodawczej w odniesieniu do jej organizacji i działania? A jak oceniasz jego rolę w procesie legislacyjnym? Swoje opinie poprzyj odpowiednimi argumentami.

Prezydent RP a władza ustawodawcza

R17vdIOWmsFvz1
Schemat interaktywny. Ilustracja przedstawia sylwetkę człowieka z polską flagą na piersi. Wokół niej znajdują się ponumerowane punkty z zawartością. Punkty po lewej stronie posiadają nagłówek Organizacja oraz działanie Sejmu i Senatu. Punkty po prawej stronie posiadają nagłówek Udział w procesie legislacyjnym. Po prawej stronie ilustracji znajdują się logo Senatu oraz Sejmu. Elementy schematu interaktywnego. 1. Zarządzanie wyborów do Sejmu i Senatu Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 17 lipca 2015 r. w sprawie zarządzenia wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. Ilustracja przedstawia fragment z Dziennika Ustaw. Dokument ten zawiera również szczegółowe kalendarium. Oto jego fragmenty: do dnia 7 września 2015 r. – powołanie okręgowych komisji wyborczych do dnia 15 września 2015 r. do godz. 24:00 – zgłaszanie list kandydatów na posłów oraz kandydatów na senatorów w celu zarejestrowania (…) do dnia 2 października 2015 r. – zgłaszanie kandydatów do obwodowych komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych (…) do dnia 16 października 2015 r. – składanie wniosków o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania (…) w dniu 23 października 2015 r. o godz. 24:00 – zakończenie kampanii wyborczej w dniu 25 października 2015 r. godz. 7:00–21:00 – głosowanie. Zdjęcie przedstawia byłego prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego. Mężczyzna ma prostokątną twarz, krótkie, lekko siwe włosy oraz okulary w cienkich oprawkach. Ubrany jest w garnitur. Za nim stoją flagi Polski oraz Unii Europejskiej. Prezydent Bronisław Komorowski. Fragment oświadczenia prezydenta Bronisława Komorowskiego dotyczącego zarządzenia wyborów do Sejmu i Senatu, 17 lipca 2015. Na podstawie odpowiedniego artykułu Konstytucji przedstaw procedurę zarządzania wyborów przez Prezydenta Polski w trakcie czteroletniej kadencji Sejmu. 2. Zwoływanie pierwszego posiedzenia nowo wybranych Sejmu i Senatu Postanowienie Prezydenta RP w sprawie zwołania pierwszego posiedzenia Sejmu RP. Ilustracja przedstawia Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Informacja z serwisu internetowego Sejmu RP: „Prezydent zwołał pierwsze posiedzenie Sejmu VIII kadencji na 12 listopada (…) prezydent Andrzej Duda zwołał pierwsze posiedzenie Sejmu VIII kadencji na 12 listopada 2015 r., na godz. 13.00. Marszałkiem-seniorem prowadzącym inauguracyjne obrady Izby będzie poseł Kornel Morawiecki”. Zdjęcie przedstawia salę plenarną polskiego Sejmu. Ławy są ułożone półkoliście. Na ścianie wiszą polskie godło oraz flaga. Sala obrad sejmowych. Który przepis Konstytucji reguluje to uprawnienie? 3. Zwracanie się z orędziem do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego. Zdjęcie przedstawia byłego prezydenta Lecha Kaczyńskiego. Mężczyzna ma krótkie, siwe włosy, kwadratową twarz oraz ciemne oczy. Mężczyzna się uśmiecha. Ubrany jest w garnitur. Za nim znajduje się polskie godło. Prezydent Lech Kaczyński. Fragment orędzia sejmowego prezydenta Lecha Kaczyńskiego z 22 maja 2009 r. – rekonstrukcja. Konstytucja RP mówi, że orędzia Prezydenta RP do Sejmu, do Senatu lub do Zgromadzenia Narodowego nie podlega debacie. Czy w roku 2009 doszło do złamania jej przepisów? Zapoznaj się z doniesieniami medialnymi i wyraź swoją opinię. „Sejmowe starcie: Prezydent kontra premier. Tego jeszcze nie było – dziś o godzinie 10 Lech Kaczyński wygłosi w Sejmie orędzie. Będzie mówił o kryzysie – o rosnącej dziurze budżetowej i terminie wprowadzenia euro. Ale premier nie zamierza oddać prezydentowi pola. (…) rząd znalazł sposób, by przedstawić własną oceną stanu gospodarki. »Po wystąpieniu prezydenta Lecha Kaczyńskiego, Donald Tusk przedstawi informację na temat finansów państwa« – powiedział szef klubu parlamentarnego PO Zbigniew Chlebowski”. „Kaczyński: debata po orędziu to złamanie konstytucji (…) Zdaniem prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego dyskusja – choć formalnie dotyczyła informacji rządu o stanie gospodarki – była »wprost debatą« nad orędziem prezydenta, a tego zabrania [ustawa zasadnicza]. – Premier Donald Tusk nawet nie udawał, że się nie odnosi do tego orędzia – ocenił Jarosław Kaczyński. (…) Prawnik dr Ryszard Piotrowski z UW jest innego zdania. – Nie sądzę, żeby doszło do złamania konstytucji (…) nie było w porządku obrad punktu »debata nad orędziem«, posłowie nie mogli tuż po przemówieniu prezydenta zadawać mu pytać ani bezpośrednio odnosić się do jego tez. [W przepisach Konstytucji] (…) chodzi o to, żeby nie nastąpiło podważenie autorytetu głowy państwa przez kwestionowanie jego poglądów albo ocenianie działań. Ale nie można posłom zakazywać odnoszenia się do orędzia – uważa Piotrowski. (…) – Autorytet prezydenta nie ucierpiał, a Sejm zwrócił uwagę na poruszone przez niego kwestie – podsumował konstytucjonalista”. 4. Skracanie kadencji Sejmu w przypadkach określonych w Konstytucji. Na początku stycznia 2019 r. na Twitterze pojawiły się dwa wpisy: niezrzeszonego senatora Marka Borowskiego oraz ówczesnego marszałka Senatu Stanisława Karczewskiego. Dotyczyły one skrócenia przez Prezydenta RP kadencji Sejmu. Ilustracja przedstawia wpis z serwisu Twitter. Treść wpisu Marka Borowskiego: PiS przesunął ostatnie uchwalenie budżetu na 24 stycznia. Jeśli Kuchciński prześle prezydentowi budżet 30 stycznia, Duda może rozwiązać Sejm. Przyspieszone wybory muszą się odbyć do 45 dni, a zgłoszenie list do 20 dni. Uwaga opozycja! Nie możecie dać się zaskoczyć! Jest jeszcze czas, aby się przygotować. Ilustracja przedstawia wpis z serwisu Twitter. Treść wpisu Stanisława Karczewskiego: Spekulowanie o możliwych problemach z terminowym uchwaleniem budżetu i o ewentualnym rozwiązaniu parlamentu jest niepoważne — polski Senat na 100% sprosta zadaniu! Dobra zmiana jest odporna na tego typu insynuacje i nic nie zagrozi zmiano, na jakie Polska czekała od lat! Którego przepisu Konstytucji RP dotyczą te wpisy? Jaki inny przepis Konstytucji RP reguluje skracanie kadencji Sejmu przez Prezydenta RP? Czym różnią się te sytuacje w odniesieniu do zakresu kompetencji głowy państwa? 5. Inicjatywa ustawodawcza. Zdjęcie przedstawia prezydenta Polski Andrzeja Dudę. Mężczyzna ma okrągłą twarz oraz krótkie włosy. Ubrany jest w garnitur. Prezydent mówi do mikrofonu i trzyma w ręku dokument. Prezydent Andrzej Duda podczas konferencji prasowej 24.07.2018 r. Fragment wystąpienia prezydenta Andrzeja Dudy w sprawie przygotowanych przez niego projektów ustaw dotyczących sądownictwa. Zdjęcie przedstawia byłego prezydenta Polski Aleksandra Kwaśniewskiego. Mężczyzna ma krótkie, zaczesane do tyłu, lekko siwe włosy. Ma pociągłą twarz i jasne oczy. Ubrany jest w garnitur. Przemawia do mikrofonu. Za nim stoją flagi Polski i Unii Europejskiej. Prezydent Aleksander Kwaśniewski. Informacja z serwisu prezydent.pl: „Piątek, 18 lutego 2005 Inicjatywy ustawodawcze Prezydenta RP 18 lutego 2005 roku Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Aleksander Kwaśniewski wniósł do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekty ustaw: – o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, – o pomocy publicznej i restrukturyzacji publicznych zakładów opieki zdrowotnej. W przekonaniu Prezydenta RP niezbędne jest pilne podjęcie prac legislacyjnych, których celem jest poprawa sytuacji w publicznej służbie zdrowia. Zmiana w Kodeksie postępowania cywilnego mająca charakter systemowy przewiduje generalną (obejmującą wszystkich pracobiorców) ochronę wynagrodzeń pracowniczych i świadczeń alimentacyjnych przed egzekucją komorniczą. Polega ona na wyłączeniu spod egzekucji środków finansowych przeznaczonych na te cele, znajdujących się na zajętym rachunku bankowym. Jednocześnie w celu ochrony wierzyciela przed nieuczciwymi działaniami dłużnika projekt przewiduje pełną ochronę świadczeń pracowniczych i alimentacyjnych do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, które wynosi obecnie 2.269,93 zł”. Który z przepisów Konstytucji RP gwarantuje głowie państwa możliwość poddawania pod rozwagę Sejmu własnych projektów ustaw? 6. Zarządzanie referendum ogólnokrajowego. Ilustracja przedstawia okładkę tygodnika Echo Turku. W 1996 roku odbyły się dwa referenda: referendum o powszechnym uwłaszczeniu obywateli (referendum „uwłaszczeniowe"), zarządzone przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Wałęsę (za zgodą Senatu), oraz referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego (referendum „prywatyzacyjne"), przeprowadzone na podstawie uchwały Sejmu RP. Frekwencja wyniosła niewiele ponad 32% i wyniki obu referendów nie były wiążące. 17 czerwca 2015 roku prezydent Bronisław Komorowski podczas konferencji prasowej oświadczył, że zdecydował o podpisaniu postanowienia o zarządzeniu referendum w sprawie JOW-ów, finansowania partii i zasady dotyczącej prawa podatkowego. Polacy wypowiedzieli się w tych kwestiach 6 września. Frekwencja wyniosła 7,8% i była najniższą z odnotowanych we wszystkich ogólnokrajowych głosowaniach przeprowadzonych w Europie po 1945. Ponieważ nie przekroczyła progu połowy uprawnionych, zgodnie z Konstytucją RP wynik referendum nie był wiążący. Poszukaj informacji, które artykuły Konstytucji RP mówią o zarządzaniu referendum przez głowę państwa oraz wyniki których referendów po 1989 r. były wiążące. 7. Podpisywanie albo odmowa podpisania ustawy {audio}Prezydent Andrzej Duda poinformował 30 marca 2018 r., że odmawia podpisania ustawy o pozbawieniu stopni wojskowych osób i żołnierzy rezerwy, którzy w latach 1943–1990 swoją postawą sprzeniewierzyli się polskiej racji stanu i kieruje ją do ponownego rozpatrzenia przez Sejm. Podczas konferencji w Belwederze 24 sierpnia 2011 r. prezydent Bronisław Komorowski poinformował, że zamierza odesłać do ponownego rozpatrzenia przez Sejm ustawę o nasiennictwie. Poszukaj przepisów Konstytucji, które odnoszą się do tej kompetencji Prezydenta RP. 8. Zwracanie się z wnioskiem do Trybunału Konstytucyjnego Informacja z serwisu prezydent.pl: „Poniedziałek, 18 maja 2009 Ustawa o zmianie ustawy o partiach politycznych 18 maja 2009 r. Prezydent RP [Lech Kaczyński] skierował do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz niektórych innych ustaw.
»Warszawa, dnia 18 maja 2009 r. Trybunał Konstytucyjny Warszawa W n i o s e k Na podstawie art. 122 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wnoszę o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej ustawy
z dnia 24 kwietnia 2009 r. o zmianie ustawy o partiach politycznych oraz niektórych innych ustaw.

Ustawie tej zarzucam niezgodność: 1) art. 8 – z art. 2 i art. 11 ust. 1 Konstytucji w zakresie, w jakim z naruszeniem zasad bezpieczeństwa prawnego i pewności prawa, ochrony praw słusznie nabytych oraz ochrony interesów w toku, w okresie roku budżetowego, w czasie trwania kadencji Sejmu, ogranicza wysokość subwencji przysługującej partiom politycznym z budżetu państwa,
2) art. 10 w związku z art. 8 ust. 3 – z art. 2 Konstytucji w zakresie zasad przyzwoitej legislacji (naruszenie zasady odpowiedniej vacatio legis). (…) Mając na względzie podniesione we wniosku wątpliwości, wnoszę o zbadanie przez Trybunał Konstytucyjny zgodności z Konstytucją ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o partiach politycznych oraz niektórych innych ustaw«”.

{audio}Wystąpienie prezydenta Bronisław Komorowski, który poinformował 22 lipca 2015 r., że podpisał ustawę o in vitro. Jednocześnie zapowiedział, że po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw, skieruje do Trybunału Konstytucyjnego jeden z jej zapisów. Opracuj schemat przedstawiający działania Prezydenta RP w zależności od decyzji Trybunału Konstytucyjnego w odniesieniu do ustawy, której konstytucyjność Trybunał badał w wyniku kontroli prewencyjnej zainicjowanej przez Prezydenta RP. 9. Zarządzanie ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw RP. Zdjęcie przedstawia od lewej: byłą premier Beatę Szydło, prezydenta Polski Andrzeja Dudę oraz byłą minister pracy Elżbietę Rafalską. Beata Szydło ma krótkie, ciemne włosy oraz ubrana jest w niebieską garsonkę. Prezydent ma krótkie włosy oraz okrągłą twarz. Ubrany jest w garnitur. Trzyma w rękach otwarty dokument. Elżbieta Rafalska ma krótkie, zaczesane na czoło rude włosy. Nosi okulary i jest ubrana w ciemną garsonkę. Za nimi stoją flagi Polski, Unii Europejskiej i NATO. W uroczystości podpisania nowelizacji ustawy w Pałacu Prezydenckim wzięły udział także wicepremier Beata Szydło i MRPiPS Elżbieta Rafalska. Informacja z serwisu prezydent.pl: „Czwartek, 16 maja 2019 Prezydent podpisał ustawę o rozszerzeniu programu „Rodzina 500 plus” 16 maja 2019 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał Ustawę z dnia 26 kwietnia 2019 r. o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw. – Ta ustawa przybliża nas do realizacji tego celu, który ja kiedyś sobie postawiłem, ubiegając się o urząd Prezydenta, żeby jakość życia zwykłej polskiej rodziny się podniosła – mówił Prezydent podczas uroczystości podpisania noweli ustawy rozszerzającej program „Rodzina 500 plus”. – Jeżeli chcemy podążać w tym samym kierunku, w którym podąża zachód Europy, to tego typu świadczenia, które wspierają rodzinę muszą być. Bo to jest standard w państwach na zachodzie Europy – podkreślał dziś Andrzej Duda”. Co o ogłaszaniu ustaw w Dzienniku Ustaw RP mówi Konstytucja? Poszukaj odpowiednich przepisów.
Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
1
Ćwiczenie 1

Znajdź informacje na temat tego, jak często w III RP wykorzystywana była przez głowę państwa możliwość zarządzania referendum ogólnokrajowego, czego dotyczyły te referenda, jakie były ich wyniki i ile wyniosła frekwencja. Czy zawsze udało się Prezydentowi RP doprowadzić do przeprowadzenia referendum?

REG6kDOMeCeLL
Prezydent: (Uzupełnij) Referendum w sprawie:. (Uzupełnij). Czy referendum się odbyło? (Wybierz: Tak, Nie) Frekwencja: (Uzupełnij) Czy referendum było wiążące? (Wybierz: Tak, Nie).
1
Ćwiczenie 2

Znajdź informacje na temat tego, jak często prezydenci III RP wykorzystywali weto ustawodawcze i w jakich sprawach (przynajmniej jeden przykład sprawy dla każdego prezydenta). Czy ich weto okazywało się skuteczne, czy Sejmowi udawało się ponownie uchwalić ustawę?

Rkv49utZoa5EC
Prezydent: (Uzupełnij) Weto w sprawie: (Uzupełnij). Czy weto było skuteczne? (Wybierz: Tak, Nie).
1
Ćwiczenie 3

Znajdź informacje na temat tego, jak często prezydenci III RP korzystali z prawa inicjatywy ustawodawczej i czego dotyczyły ich propozycje. Podaj przynajmniej po jednym przykładzie projektu ustawy każdego z prezydentów.

RePDttuOlregK
Prezydent: (Uzupełnij) Propozycja ustawy: (Uzupełnij).
1
Ćwiczenie 4
Jaki charakter ma prezydenckie weto w Polsce? Jak rozumiesz słowa: ustawodawcze weto Prezydenta RP w praktyce może mieć charakter absolutny? Zastanów się na swoją odpowiedzią i porównaj ją ze spostrzeżeniami innych uczniów.
Jaki charakter ma prezydenckie weto w Polsce? Jak rozumiesz słowa: ustawodawcze weto Prezydenta RP w praktyce może mieć charakter absolutny? Zastanów się na swoją odpowiedzią i porównaj ją ze spostrzeżeniami innych uczniów.
RW7ddPnWRrMne
(Uzupełnij).