Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Polecenie 1

Na podstawie poniższego schematu wyjaśnij znaczenie propagandowe posągu Oktawiana Augusta z Prima Porta.

RB7pzccqGIz4O
Zdjęcie przedstawia rzeźbę mężczyzny. Ubrany jest w zbroję osłaniającą klatkę piersiową. W dłoni trzyma długą część szaty opasającą go na biodrach. Prawą ręką wskazuje w górę. 1. Twarz. Mocno zaciśnięte usta wraz z lekko uniesionymi do góry ich kącikami, połączone z surowością twarzy w żaden sposób nie mogą być odzwierciedleniem wewnętrznej dumy cesarza, dumy która bez wątpienia musiała wypełniać władcę Imperium Romanum, kierującego nim przecież z woli samych bogów. Spokój twarzy cesarza jest bez wątpienia odzwierciedleniem jego postawy pełnej wdzięku – postawy, o której wspomina Swetoniusz mówiąc o Auguście, że „twarz miał niezwykle spokojną i pogodną, czy to gdy mówił, czy to gdy milczał”. Wbrew temu co podaje Swetoniusz, że władca w ogóle nie dbał o swój wizerunek zewnętrzny i „szczególnie był niestaranny w uczesaniu”, cesarz przedstawiony jest z gęstymi sierpami włosów, które w centralnej części czoła, tuż nad prawym kącikiem lewego oka, układają się w tzw. jaskółczy ogon., Pierwsza ilustracja przedstawia rzeźbę mężczyzny. Ubrany jest w zbroję osłaniającą klatkę piersiową. W dłoni trzyma długą część szaty opasającą go na biodrach. Prawą ręką wskazuje w górę. 2. Postać Amora „Po śmierci Juliusza Cezara, na mocy testamentu sporządzonego przez niego samego na rok przed swoją zagładą, Oktawian August – wtedy jeszcze Gajusz Oktawiusz – stał się adoptowanym synem Cezara, jednocześnie przejmując sukcesję po ojcu." August akceptując warunki ostatniej woli Cezara, w świetle rzymskiego prawa stał się pełnoprawnym członkiem rodziny Juliuszów. Od tej pory, jako syn Cezara miał również pełne prawo do tego, aby podobnie jak on, swoje pochodzenie wywodzić od bogini Wenus. Wraz z dniem adopcji Oktawian August śmiało mógł podkreślać swoje boskie pochodzenie, w ślad za ojcem twierdząc, że „od Wenery pochodzą Juliusze”, a także, że w jego ciele płynie krew pełna majestatu królów i świętości bogów. W statule Oktawiana Augusta z Prima Porta do świadomości odbiorców motyw boskiej genealogii cesarza został przemycony przez artystę poprzez umieszczenie przy prawej nodze władcy wizerunku Amorka, [który] jako syn Afrodyty (Wenus) był jej nieodłącznym towarzyszem., Druga ilustracja przedstawia fragment dolnej części rzeźby, nóg, przy których stoi mały Amorek. 3. Stopy. Aurę boskości Augusta dopełnia z kolei jego wizerunek, jako wodza pozbawionego obuwia. Bose stopy cesarza mają przemawiać jednocześnie za tym, że jest to posąg wykonany już po śmierci władcy, a ten, jako pozbawiony sandałów, został już zaliczony do grona bogów. Na wzór kultury greckiej i w myśl przekonań licznych hellenofilów [czyli miłośników kultury starożytnych Greków], których przedstawicielem bez wątpienia był również sam cesarz August, nagi wizerunek był przywilejem jedynie bóstw i herosów., Trzecia ilustracja przedstawia wyrzeźbione bose stopy. 4. Pancerz. Powodem obecnej, niezwykle szerokiej popularności posągu Oktawiana Augusta z Prima Porta jest przede wszystkim pancerz, w który to odziany jest cesarz. Pancerz, jaki ma na sobie Oktawian, z pewnością nie jest elementem uzbrojenia bojowego, mającego służyć do poprowadzenia legionów na pole bitwy. W przypadku posągu z Prima Porta, August ukazany jest jednak w pancerzu nieprzypadkowo i nie bezcelowo. Statua cesarza odzianego w zbroję z charakterystycznie uniesioną do góry prawą ręką w geście podkreślania swojego autorytetu, interpretowana jest jako postać przywódcy wojskowego podczas wygłaszania przemowy do wojska – adlocutio. Jako naczelny zwierzchnik wojsk, cesarz nie mógł wystąpić przed swoimi legionami inaczej niżeli w zbroi. Chcąc okazać swoim [żołnierzom -] milites szacunek i stać się w pewien sposób jednym z nich, jednocześnie pokazując swoją wyższość poprzez jakość pancerza, August niejako musiał czuć się zobligowany do przybrania nieprzypadkowego wizerunku., Czwarta ilustracja przedstawia zdobienia widoczne na pancerzu. 5. Płaszcz. Analizując dalej statuę z Prima Porta, można wysunąć pewien wniosek, że wygłaszane przez cesarza adlocutio musi mieć charakter oracji prezentowanej w czasie pokoju. Na taki stan rzeczy wskazywać mógłby motyw finezyjnie udrapowanego płaszcza – paludamentum, jaki okala postać cesarza w okolicy bioder. Obszerna draperia dźwigana jest na przedramieniu, nieznacznie odchylonej do tyłu lewej ręki. Gotowość bojowa wodza zaznaczona byłaby zapewne zupełnie inaczej. Regułą było bowiem, że oficerowie w gotowości bojowej, zmierzając do walki, swoje płaszcze zarzucali na plecy przez lewe ramię, spinając je na ramieniu prawym za pomocą złotych [zapinek -] fibul. Piąta ilustracja przedstawia pancerz oraz fragment płaszcza, mocno udrapowanego. 6. Pancerz, centralna scena. Centralną część pancerza zdobi scena odnosząca się do wydarzeń z 20 maja 20 r p.n.e. – odzyskanie znaków legionowych od Partów, po wcześniejszej ich stracie w roku 53 p.n.e. Dwie postaci męskie interpretowane są jako wyobrażenie wysłannika legionu rzymskiego w osobie późniejszego cesarza Tyberiusza, któremu to utracone sztandary dobrowolnie zwraca Fraates IV – król Partów. Odzyskanie orłów i znaków bojowych miało dla Augusta ogromne znaczenie – po tym wydarzeniu cesarz i jego najbliższe otoczenie zyskali kolejny powód do propagowania wielkości cesarskiego imienia, przed którym ugięli się nawet niezwyciężeni dotąd Partowie. Zwycięstwo cesarza nad Partami stało się dla Rzymu zwieńczeniem wszechstronnych sukcesów militarnych Imperium i przedstawione zostało, „jako dopełnienie doskonałego porządku świata”. Szósta ilustracja przedstawia zdobienia widoczne na pancerzu. 7. Postacie kobiece. Na pancerzu Oktawiana Augusta ukazane są także inne jego polityczne sukcesy. Dwie postacie kobiece siedzące pod prawą i lewą piersią cesarza uosabiać mają zarówno narody całkowicie podbite, jak i częściowo tylko podporządkowane. W kobiecie siedzącej na zbroi pod lewą pachą Augusta, całkowicie rozbrojonej – trzymającej pustą pochwę miecza, smoczą trąbę i ogon dzika widziane jest uosobienie plemion celtyckich żyjących na zachodzie. Postać kobieca siedząca pod prawą piersią cesarza interpretowana jest jako personifikacja Germanii – upokorzonej i jedynie zmuszonej do płacenia daniny, a także strzeżenia granic rzymskiego państwa. Niezdemilitaryzowana postać ukazana jest w geście załamania, z głową podpartą lewą ręką i z mieczem trzymanym w prawej dłoni, schowanym do pochwy. Siódma ilustracja przedstawia detal zdobienia na pancerzu. 8. W najniższej części pancerza Oktawiana Augusta przedstawiona została aluzja do najdostojniejszego z ziemskich bóstw. Siedząca kobieta, częściowo przysłonięta draperią, interpretowana jest jako Tellus Mater – Matka Ziemia. Jak przystało na boginię urodzaju, postać ukazana została z wypełnionym po brzegi rogiem obfitości symbolizującym urodzaj złotego wieku – aurea copia. Matka Ziemia ponadto trzyma przy sobie dwoje niemowląt, poprzez które artysta być może chciał poczynić aluzję do Romulusa i Remusa, a co za tym idzie, poprzez podkreślenie boskiego pochodzenia bliźniąt, będących wg wierzeń Rzymian dziećmi samego boga Marsa, znów poczynić alegorię do boskiego pochodzenia samego Augusta., Ósma ilustracja przedstawia detal zdobienia na pancerzu. 9. Laska senatorska Laska senatorska znajduje się w lewej dłoni cesarza (prawej od strony patrzącego). W czasach republikańskich funkcja konsula uważana była za najwyższy zaszczyt oraz szczyt kariery politycznej., Dziewiąta ilustracja przedstawia głowę młodego mężczyzny w zbroi. 10. Napierśnik. Górna część napierśnika Oktawiana Augusta wypełniona jest przedstawieniami bóstw uranicznych. Po jednej stronie, na prawej piersi cesarza w kwadrydze ukazana została postać boga Słońca – Sol (Helios), po przeciwnej zaś stronie postać bogini Księżyca – Luna (Selene). Bogini ukazana została jako postać trzymająca pochodnię rozjaśniającą ciemności nocy i częściowo zasłonięta przez postać skrzydlatej jutrzenki, rozlewającej krople rosy z trzymanego w lewej ręce dzbanka. Poprzez motyw pochodni, postać Luny interpretowana jest także jako bogini Diana. Całości reliefowego przedstawienia na zbroi przygląda się postać boga Nieba – Caelusa (Uranosa). Jako postać biegła za życia w astronomii, po śmierci uznany został za bóstwo niebios. Na kirysie Oktawiana Augusta pokazany został jako brodaty, atletycznie zbudowany mężczyzna rozpościerający sklepienie niebieskie w postaci okrywającej wszystkie bóstwa tkaniny., 11. Klapy na ramionach łączące przednią część zbroi – napierśnik i tylną - naplecznik, ozdobione są dwiema postaciami antytetycznie ustawionych sfinksów. Mityczne stwory niczym nieustraszeni strażnicy wskazywać mają, że długo oczekiwany czas pokoju i złoty wiek (aurea copia) pełen obfitości ma miejsce właśnie za panowania Oktawiana Augusta.
Jednym z najlepiej obecnie zachowanych posągów – jak nie jedynym w tak dobrym stanie – wzorowanym niewątpliwie na greckich portretach epoki klasycznej, jest posąg Oktawiana Augusta odnaleziony w 1863 roku w prywatnej rezydencji żony Augusta – cesarzowej Liwii. Posąg obecnie znajdujący się w zbiorach Muzeum Watykańskiego w sekcji Chiaramonti Museum, został odkryty w podrzymskiej miejscowości Prima Porta – w włości Cezarów, leżącej nad Tybrem, około 9 kamieni milowych, nad drogą flamińską (Pliniusz: XV, L). Według [historyka] Paula Zankera oryginalna statua miała powstać zaraz po zwycięstwie cesarza Augusta nad Partami, czyli jeszcze w roku 20 p.n.e. lub tuż po nim. Marmurowa kopia natomiast została najprawdopodobniej wykonana dla żony Oktawiana – Liwii, tuż po śmierci cesarza w roku 14 n.e.
Źródło: M. Kwaśny, Opis statui Oktawiana Augusta z Prima Porta składa się z dosłownych cytatów zaczerpniętych z artykułu: Doryforos w pancerzu - czyli o wizerunku Augusta z Prima Porta słów kilka (w:) Acta Universitatis Lodziensis (Folia Archeologica), t. XXX (2015).
R1S4sjCIFR8Wm
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
R1VBTsWMxfN87
Zdjęcie przedstawia rzeźbę mężczyzny. Ubrany jest w zbroję osłaniającą klatkę piersiową. W dłoni trzyma długą część szaty opasającą go na biodrach. Prawą ręką wskazuje w górę. 1. Twarz. Mocno zaciśnięte usta wraz z lekko uniesionymi do góry ich kącikami, połączone z surowością twarzy w żaden sposób nie mogą być odzwierciedleniem wewnętrznej dumy cesarza, dumy która bez wątpienia musiała wypełniać władcę Imperium Romanum, kierującego nim przecież z woli samych bogów. Spokój twarzy cesarza jest bez wątpienia odzwierciedleniem jego postawy pełnej wdzięku – postawy, o której wspomina Swetoniusz mówiąc o Auguście, że „twarz miał niezwykle spokojną i pogodną, czy to gdy mówił, czy to gdy milczał”. Wbrew temu co podaje Swetoniusz, że władca w ogóle nie dbał o swój wizerunek zewnętrzny i „szczególnie był niestaranny w uczesaniu”, cesarz przedstawiony jest z gęstymi sierpami włosów, które w centralnej części czoła, tuż nad prawym kącikiem lewego oka, układają się w tzw. jaskółczy ogon., 2. Postać Amora opis alternatywny„Po śmierci Juliusza Cezara, na mocy testamentu sporządzonego przez niego samego na rok przed swoją zagładą, Oktawian August – wtedy jeszcze Gajusz Oktawiusz – stał się adoptowanym synem Cezara, jednocześnie przejmując sukcesję po ojcu." August akceptując warunki ostatniej woli Cezara, w świetle rzymskiego prawa stał się pełnoprawnym członkiem rodziny Juliuszów. Od tej pory, jako syn Cezara miał również pełne prawo do tego, aby podobnie jak on, swoje pochodzenie wywodzić od bogini Wenus. Wraz z dniem adopcji Oktawian August śmiało mógł podkreślać swoje boskie pochodzenie, w ślad za ojcem twierdząc, że „od Wenery pochodzą Juliusze”, a także, że w jego ciele płynie krew pełna majestatu królów i świętości bogów. W statule Oktawiana Augusta z Prima Porta do świadomości odbiorców motyw boskiej genealogii cesarza został przemycony przez artystę poprzez umieszczenie przy prawej nodze władcy wizerunku Amorka, [który] jako syn Afrodyty (Wenus) był jej nieodłącznym towarzyszem., 3. Stopy . Aurę boskości Augusta dopełnia z kolei jego wizerunek, jako wodza pozbawionego obuwia. Bose stopy cesarza mają przemawiać jednocześnie za tym, że jest to posąg wykonany już po śmierci władcy, a ten, jako pozbawiony sandałów, został już zaliczony do grona bogów. Na wzór kultury greckiej i w myśl przekonań licznych hellenofilów [czyli miłośników kultury starożytnych Greków], których przedstawicielem bez wątpienia był również sam cesarz August, nagi wizerunek był przywilejem jedynie bóstw i herosów., 4. Pancerz. Powodem obecnej, niezwykle szerokiej popularności posągu Oktawiana Augusta z Prima Porta jest przede wszystkim pancerz, w który to odziany jest cesarz. Pancerz, jaki ma na sobie Oktawian, z pewnością nie jest elementem uzbrojenia bojowego, mającego służyć do poprowadzenia legionów na pole bitwy. W przypadku posągu z Prima Porta, August ukazany jest jednak w pancerzu nieprzypadkowo i nie bezcelowo. Statua cesarza odzianego w zbroję z charakterystycznie uniesioną do góry prawą ręką w geście podkreślania swojego autorytetu, interpretowana jest jako postać przywódcy wojskowego podczas wygłaszania przemowy do wojska – adlocutio. Jako naczelny zwierzchnik wojsk, cesarz nie mógł wystąpić przed swoimi legionami inaczej niżeli w zbroi. Chcąc okazać swoim [żołnierzom -] milites szacunek i stać się w pewien sposób jednym z nich, jednocześnie pokazując swoją wyższość poprzez jakość pancerza, August niejako musiał czuć się zobligowany do przybrania nieprzypadkowego wizerunku., 5. Płaszcz.Analizując dalej statuę z Prima Porta, można wysunąć pewien wniosek, że wygłaszane przez cesarza adlocutio musi mieć charakter oracji prezentowanej w czasie pokoju. Na taki stan rzeczy wskazywać mógłby motyw finezyjnie udrapowanego płaszcza – paludamentum, jaki okala postać cesarza w okolicy bioder. Obszerna draperia dźwigana jest na przedramieniu, nieznacznie odchylonej do tyłu lewej ręki. Gotowość bojowa wodza zaznaczona byłaby zapewne zupełnie inaczej. Regułą było bowiem, że oficerowie w gotowości bojowej, zmierzając do walki, swoje płaszcze zarzucali na plecy przez lewe ramię, spinając je na ramieniu prawym za pomocą złotych [zapinek -] fibul., 6. Pancerz, centralna scena. Centralną część pancerza zdobi scena odnosząca się do wydarzeń z 20 maja 20 r p.n.e. – odzyskanie znaków legionowych od Partów, po wcześniejszej ich stracie w roku 53 p.n.e. Dwie postaci męskie interpretowane są jako wyobrażenie wysłannika legionu rzymskiego w osobie późniejszego cesarza Tyberiusza, któremu to utracone sztandary dobrowolnie zwraca Fraates IV – król Partów. Odzyskanie orłów i znaków bojowych miało dla Augusta ogromne znaczenie – po tym wydarzeniu cesarz i jego najbliższe otoczenie zyskali kolejny powód do propagowania wielkości cesarskiego imienia, przed którym ugięli się nawet niezwyciężeni dotąd Partowie. Zwycięstwo cesarza nad Partami stało się dla Rzymu zwieńczeniem wszechstronnych sukcesów militarnych Imperium i przedstawione zostało, „jako dopełnienie doskonałego porządku świata”., 7. Postacie kobiece . Na pancerzu Oktawiana Augusta ukazane są także inne jego polityczne sukcesy. Dwie postacie kobiece siedzące pod prawą i lewą piersią cesarza uosabiać mają zarówno narody całkowicie podbite, jak i częściowo tylko podporządkowane. W kobiecie siedzącej na zbroi pod lewą pachą Augusta, całkowicie rozbrojonej – trzymającej pustą pochwę miecza, smoczą trąbę i ogon dzika widziane jest uosobienie plemion celtyckich żyjących na zachodzie. Postać kobieca siedząca pod prawą piersią cesarza interpretowana jest jako personifikacja Germanii – upokorzonej i jedynie zmuszonej do płacenia daniny, a także strzeżenia granic rzymskiego państwa. Niezdemilitaryzowana postać ukazana jest w geście załamania, z głową podpartą lewą ręką i z mieczem trzymanym w prawej dłoni, schowanym do pochwy., 8. W najniższej części pancerza Oktawiana Augusta przedstawiona została aluzja do najdostojniejszego z ziemskich bóstw. Siedząca kobieta, częściowo przysłonięta draperią, interpretowana jest jako Tellus Mater – Matka Ziemia. Jak przystało na boginię urodzaju, postać ukazana została z wypełnionym po brzegi rogiem obfitości symbolizującym urodzaj złotego wieku – aurea copia. Matka Ziemia ponadto trzyma przy sobie dwoje niemowląt, poprzez które artysta być może chciał poczynić aluzję do Romulusa i Remusa, a co za tym idzie, poprzez podkreślenie boskiego pochodzenia bliźniąt, będących wg wierzeń Rzymian dziećmi samego boga Marsa, znów poczynić alegorię do boskiego pochodzenia samego Augusta., 9. Laska senatorska. Laska senatorska znajduje się w lewej dłoni cesarza (prawej od strony patrzącego). W czasach republikańskich funkcja konsula uważana była za najwyższy zaszczyt oraz szczyt kariery politycznej., 10. Napierśnik. Górna część napierśnika Oktawiana Augusta wypełniona jest przedstawieniami bóstw uranicznych. Po jednej stronie, na prawej piersi cesarza w kwadrydze ukazana została postać boga Słońca – Sol (Helios), po przeciwnej zaś stronie postać bogini Księżyca – Luna (Selene). Bogini ukazana została jako postać trzymająca pochodnię rozjaśniającą ciemności nocy i częściowo zasłonięta przez postać skrzydlatej jutrzenki, rozlewającej krople rosy z trzymanego w lewej ręce dzbanka. Poprzez motyw pochodni, postać Luny interpretowana jest także jako bogini Diana. Całości reliefowego przedstawienia na zbroi przygląda się postać boga Nieba – Caelusa (Uranosa). Jako postać biegła za życia w astronomii, po śmierci uznany został za bóstwo niebios. Na kirysie Oktawiana Augusta pokazany został jako brodaty, atletycznie zbudowany mężczyzna rozpościerający sklepienie niebieskie w postaci okrywającej wszystkie bóstwa tkaniny., 11. Klapy na ramionach łączące przednią część zbroi – napierśnik i tylną - naplecznik, ozdobione są dwiema postaciami antytetycznie ustawionych sfinksów. Mityczne stwory niczym nieustraszeni strażnicy wskazywać mają, że długo oczekiwany czas pokoju i złoty wiek (aurea copia) pełen obfitości ma miejsce właśnie za panowania Oktawiana Augusta.
Polecenie 2

W jaki sposób uzasadnia on nadanie cesarzowi przydomka „Augustus”, czyli „wywyższony przez bóstwo”? Wymień przynajmniej trzy argumenty.

R1cj6T0M8nWTO
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).