Schemat
Jak się porozumieć?
Znany XX‑wieczny rosyjski językoznawca Roman Jakobson stworzył schemat komunikacji językowej uwzględniający sześć elementów niezbędnych do jej zaistnienia.
Zapoznaj się ze schematem Romana Jakobsona i spróbuj odnieść jego elementy do sytuacji w wierszu Wisławy Szymborskiej „Wieża Babel”.
Zgodnie z powyższym schematem akt komunikacji wymaga nadawcy i odbiorcy, którzy posiadają wspólny język (kod) służący do tworzenia komunikatu, mają ze sobą kontakt (niekoniecznie bezpośredni, twarzą w twarz – może to być również kontakt przez telefon czy internet) i działają we wspólnym kontekście, tj. mają zbliżoną wiedzę na temat wycinka rzeczywistości, którego dotyczy komunikat. Badacze komunikacji zwracali uwagę, że schemat Jakobsona nie jest wystarczający, ponieważ nie uwzględnia m.in. emocji rozmówców i ich chęci lub niechęci porozumienia. Brytyjski filozof języka Paul Grice w odpowiedzi na ten problem sformułował cztery reguły konwersacyjne, których spełnienie ma gwarantować osiągnięcie porozumienia. Są to:
Reguła ilości nakazująca przedstawianie tylu informacji, ile potrzeba dla osiągnięcia celu (nie mniej i nie więcej).
Reguła jakości nakazująca mówienie prawdy.
Reguła odniesienia nakazująca mówienie na temat.
Reguła sposobu nakazująca mówienie jasno i zrozumiale.
Przeanalizuj powyższy schemat i do każdej z jego części stwórz opis sytuacji lub własny przykład wypowiedzi ją ilustrującej.